Giai đoạn từ 2000-2010 là thời các nhóm cực hữu ở Nga hoạt động mạnh, nguyên nhân xuất phát từ sự trở lại vị thế cường quốc của Nga dưới thời Putin nên chủ nghĩa dân tộc có đà phát triển, từ đó xuất hiện nhiều nhóm cực đoan. Các nhóm này đã thực hiện nhiều vụ phạm tội với quy mô khác nhau ở Nga nhằm vào những người nước ngoài, những người cánh tả thậm chí cả quan chức nhà nước Nga. Nhiều vụ trong đó được cộng đồng người Việt biết tới vì nó liên quan trực tiếp.
1/ Vụ sát hại sinh viên Anh Tuấn
Vụ này có lẽ nổi nhất trong cộng đồng người Việt. Đấy là năm 2004, cậu du học sinh Anh Tuấn đang ở toa tàu thì tự dưng bị cả chục tên đuổi theo, đánh và đâm tử vong.
Cảnh sát Nga ban đầu bắt 17 tên. Nhưng cái ghê nhất trong vụ này là cả 17 tên sau đó được tuyên vô tội, 12 tên được phóng thích ngay tại tòa. Vì điều này mà bà con bên đấy và cả trong nước vô cùng phẫn nộ, kéo nhau đi biểu tình đòi xử lại. Kết quả sau đấy thì ít thấy cập nhật trên báo chí.
2/ Vụ đánh bom chợ Vòm
Vụ này không gây hại cho người Việt về tính mạng nhưng nhiều bà con cũng biết vì thổi bay kha khá tài sản. Đấy là năm 2006, một quả bom nổ ở chợ Cherkizovsky mà dân Việt quen gọi là chợ Vòm. Điều tra cho thấy thủ phạm nhắm vào giữa khu của người Trung Á và người Đông Á nhằm gây thiệt hại cho cả 2.
Vụ này thiệt mạng 14 người, hầu hết là người Trung Á và Trung Quốc, có 2 trẻ em. Đáng kể ở chỗ, thủ phạm toàn là những sinh viên hoặc trí thức ưu tú của các trường học Nga. Nikolay Korolev – thạc sĩ thể thao và cựu lính FSB, Oleg Kostarev – sinh viên hóa học chế bom, Nikita Senyukov – học viên Cảnh sát. Ngoài ra trong vụ xử án, tòa Nga cũng “tranh thủ” kết án luôn những tay này vì liên quan tới nhiều vụ sát hại riêng lẻ người Armenia và Trung Quốc.
3/ Vụ băng đảng Ryno-Skachevsky
Không nhiều người biết chi tiết vụ này, nhưng đột nhiên vào năm 2007 tòa án Nga khởi tố và xử 2 cậu thanh niên Artur Ryno và Pavel Skachevsky vì nhiều vụ sát hại người Trung Quốc nhập cư. Kết quả tuyên án khiến người ta không tin nổi: 2 thanh niên đã sát hại 37 người nhập cư châu Á mà không hề bị cảnh sát để ý tới. Chỉ tới khi chúng bắt đầu đăng video lên internet mới bị phát hiện.
Đáng chú ý, Artur Ryno – kẻ đã sát hại 19 người, chưa đủ tuổi thành niên lúc đó và chỉ bị kết án lao động khổ sai.
4/ Vụ sát hại cách thành viên Antifa cánh tả.
Vụ này xoay quanh 1 nhóm dân quân cánh hữu tên “Tổ chức chiến đấu của những người theo chủ nghĩa dân tộc Nga”, viết tắt là BORN, một trong những nhóm dân quân cánh hữu đình đám ở Nga lúc đấy.
Trước tiên, BORN đã sát hại một vài người cánh tả ở Nga mà chúng cho là thuộc tổ chức chống PX (Antifa) như Fyodor Filatov, Ilya Dzhaparidze và Ivan Khutorky. Nhưng vụ nổi nhất là tháng 1/2009. Khi đó có 2 nhà hoạt động cánh tả rất nổi tiếng ở Nga và cả châu Âu là Stanislav Markelov và Anastasia Baburova, lãnh đạo phong trào nhân quyền, antifa, chống tham nhũng,…
Ngày 19/1/2009 khi Stanislav Markelov và Anastasia Baburova đang đi giữa đường phố Moscow vận động cho hoạt động biểu tình thì bất ngờ bị các dân quân cánh hữu ập vào xả súng sát hại. Việc xét xử của vụ này đọc phần sau, nhưng ở đây nhiều người Nga, thậm chí cả quan chức trong Duma, còn tỏ ra vui mừng trước vụ sát hại nhà hoạt động cánh tả. Sau vụ này các tổ chức cánh tả ở Nga gần như không phát triển thêm được.
5/ Vụ sát hại thẩm phán Chuvashov
Đây có lẽ là vụ quan chức cấp cao nhất của Nga bị sát hại. Trước đây, các vụ phạm tội của dân quân cánh hữu Nga thường bị dung túng, xử nhẹ (như vụ Anh Tuấn là điển hình). Nhưng lúc đấy có một thẩm phán Liên bang tên Eduard Chuvashov kiên quyết đưa những kẻ cực hữu ra xử.
Thế nhưng, ngày 12/4/2010, những kẻ cực hữu đột nhập và bắn thẩm phán Chuvashov ngay trước cửa nhà. Cả nước Nga chấn động, ai cũng biết dân quân cánh hữu lộng hành và được dung túng nhưng không ai ngờ được là chúng dám đụng đến cả thẩm phán Liên bang. Nên sau vụ này, chính quyền Nga bắt đầu xiết lại các nhóm cánh hữu. Nhóm BORN bị gộp chung hơn 10 vụ sát hại gồm cả vụ 4 và 5 trên đây vào xét xử 1 lần và nhóm bị giải tán. Các nhóm cánh hữu khác cũng bị dẹp dần, nên từ năm 2010 trở đi không còn hoạt động mạnh như giai đoạn 2000-2010 nữa.
