Bộ trưởng GDĐT nói về phương án sắp xếp, tinh gọn  các trường cao đẳng, GDNN, GDTX trong năm tới

“Chúng ta không nên hoang mang, lo lắng bởi sắp xếp nhằm mục đích nâng cao chất lượng đào tạo”, Bộ trưởng GDĐT Nguyễn Kim Sơn chia sẻ về việc sắp xếp các trường cao đẳng, giáo dục nghề nghiệp, giáo dục thường xuyên trong năm tới.

Sắp xếp các trường cao đẳng, giáo dục nghề nghiệp, giáo dục thường xuyên

Chiều 23/10, Bộ GDĐT tổ chức Hội nghị Giáo dục nghề nghiệp và Giáo dục thường xuyên (GDNN-GDTX) năm 2025 tại Phú Thọ.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết: “Lĩnh vực GDNN-GDTX cần tiếp tục khẳng định và phát huy vai trò then chốt của mình trong chiến lược phát triển đất nước. GDNN không chỉ là nơi đào tạo kỹ năng nghề cho người học, mà sẽ là “xương sống” của hệ thống phát triển nhân lực quốc gia, góp phần trực tiếp làm tăng năng suất lao động, năng lực cạnh tranh và sức sáng tạo của nền kinh tế. Trong bối cảnh chuyển đổi số, phát triển công nghiệp công nghệ cao, GDNN phải trở thành lực lượng tiên phong trong đào tạo đội ngũ lao động kỹ thuật có tay nghề cao, có khả năng thích ứng nhanh với sự thay đổi của thị trường lao động trong nước và quốc tế”.

Nói về sắp xếp, tinh gọn các cơ sở giáo dục trong thời gian tới, Bộ trưởng GDĐT Nguyễn Kim Sơn cho hay: “Đây là vấn đề lớn đang được quan tâm. Với hệ thống các trường cao đẳng, trong quá trình tái sắp xếp, rất nhiều bộ, ngành đang đưa một số trường cao đẳng sáp nhập vào các trường đại học, một số trường cao đẳng sáp nhập với nhau, hoặc một số trường trung cấp sáp nhập vào trường cao đẳng… Đã đến lúc chúng ta cần phải xác định, định vị thật rõ vai trò của hệ thống các trường cao đẳng trong việc đào tạo nhân lực. Chúng ta sẽ cần thiết vun đắp để phát triển một số trường cao đẳng thuộc các lĩnh vực có nhu cầu về kinh tế – xã hội, đặc biệt là kinh tế kỹ thuật. Việc tái cấu trúc, sắp xếp chỉ nhằm vào những trường cao đẳng yếu, nhỏ, không tuyển sinh được, khó tồn tại. Chúng ta cần có một thái độ, một chính sách rõ ràng hơn đối với hệ thống các trường cao đẳng trong giai đoạn tái sắp xếp này.

Đối với hệ thống các trường khác trong toàn khối các trường dạy nghề, về phía Bộ đang xây dựng một đề án để sắp xếp. Sẽ có một số nguyên tắc để tinh gọn đầu mối. Xu hướng là sẽ chuyển nhiều hơn các đầu mối về các địa phương quản lý, còn lại vẫn duy trì đầu mối thuộc các bộ, ngành.

Tinh giản đầu mối, tập trung hơn để đầu tư được tốt hơn. Hiện nay cả nước có hơn 800 cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Nhiều cơ sở mạnh nhưng rất nhiều cơ sở chưa mạnh. Tuy nhiên, những trường cuối cùng đến thời điểm này chưa tự chủ được, phần lớn thuộc nhóm văn hóa, nghệ thuật, các nhóm rất đặc biệt mà xã hội rất cần và Nhà nước cần phải đầu tư, chứ không phải vì chưa tự chủ được mà sáp nhập.

Phương án sắp xếp sẽ tiến hành ngay trong tháng 11 và sẽ sớm lấy ý kiến các cơ sở giáo dục nghề nghiệp để có định hướng. Chúng ta không nên hoang mang, lo lắng bởi sắp xếp nhằm mục đích nâng cao chất lượng đào tạo”.

Với các cơ sở giáo dục thường xuyên ở các địa phương, Bộ trưởng khẳng định: Trung tâm GDTX, GDNN và trường Trung học nghề là các mô hình khác nhau. Không thể chuyển một cách cơ giới và tự động tất cả các Trung tâm Giáo dục Thường xuyên, Giáo dục Nghề nghiệp sang Trung học nghề.

Bản chất của GDTX, GDNN là một mô hình giáo dục dành cho người trưởng thành, đào tạo, bồi dưỡng thường xuyên để chuyển đổi nghề nghiệp, gia tăng kỹ năng cho người trưởng thành vừa đi làm, vừa học thêm các kỹ năng.

Ở nước ta, do thiếu trường THPT, các trung tâm GDTX phải đảm nhiệm việc dạy giáo dục phổ thông. Điều này sẽ được giải quyết dần từng bước khi có đủ trường THPT. Về phía Bộ cũng phải điều chỉnh để xây dựng mô hình hoạt động thống nhất của các trung tâm này trong thời gian sắp tới.

“Tôi nhắc lại, trước mắt khi trường THPT còn chưa đủ, các trung tâm vẫn phải gánh vác và đảm nhiệm một phần. Nhưng dần dần phải thay đổi, chuyển về đúng vai trò và sứ mệnh ban đầu của Trung tâm GDTX và Trung tâm GDNN”, Bộ trưởng cho hay.

Với mô hình Trung học nghề, theo Bộ trưởng, mô hình này không thay thế cho mô hình của Trung tâm GDNN, GDTX mà thay thế cho mô hình của hệ thống các trường trung cấp, giải quyết băn khoăn của các thầy cô về việc tích hợp đào tạo nghề và văn hóa. Đối tượng là học sinh sau THCS nhằm phân luồng. Như vậy, bậc trung học sẽ có một bên là trung học phổ thông, một bên là trung học nghề. Một bên là phổ thông dành cho số đông và một bên là tích hợp sâu giữa nội dung cốt lõi của giáo dục trung học phổ thông và phần giáo dục nghề nghiệp.

Khối ngoài công lập, hệ thống các trường trung cấp ngoài công lập được khuyến khích chuyển đổi sang mô hình này trong thời gian sắp tới. Ngay cả một số trường trung học phổ thông trên địa bàn các tỉnh cũng sẽ được sắp xếp để chuyển sang mô hình trung học nghề.

“Việc này cần một thời gian, có hướng dẫn, có quy định để chúng ta chuyển dần sang mô hình mới. Chúng ta sẵn sàng xem việc triển khai mô hình mới là một trong những nhiệm vụ của năm 2026 sắp tới. Khi chúng ta sắp xếp các mô hình cũ và triển khai mô hình mới một cách nhịp nhàng, chúng ta sẽ tái sắp xếp được hệ thống một cách mạnh mẽ hơn.

Đẩy mạnh phát triển GDNN-GDTX trong thời gian tới

Chia sẻ tại Hội nghị, ông Nguyễn Khắc Hiếu, Phó Chủ tịch UBND Phú Thọ cho biết: “Trong những năm qua, lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp, giáo dục thường xuyên của tỉnh Phú Thọ đã nhận được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sâu sắc của Bộ Giáo dục và Đào tạo, các bộ, ngành Trung ương, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, cơ sở giáo dục thường xuyên, cùng sự đồng hành, phối hợp của doanh nghiệp và toàn xã hội. Hệ thống cơ sở giáo dục nghề nghiệp, giáo dục thường xuyên được phân bổ rộng khắp, gắn với nhu cầu phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh ở mức cao, mở ra cơ hội xây dựng các cụm trường, trung tâm đào tạo chất lượng cao theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, tăng cường liên kết vùng và hợp tác quốc tế.

Tỉnh đã đẩy mạnh liên kết đào tạo giữa nhà trường – doanh nghiệp – người học, trong đó doanh nghiệp là trung tâm trong việc đặt hàng đào tạo, bảo đảm đào tạo nghề gắn với giải quyết việc làm, đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động trong nước và khu vực quốc tế. Một số cơ sở giáo dục nghề nghiệp trên địa bàn tỉnh đã ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin, chuyển đổi số, tăng cường sử dụng mô hình thực tế ảo, mô phỏng số trong đào tạo nghề.

Đặc biệt, tỉnh rất quan tâm, chú trọng đào tạo nghề cho nông dân, lao động nông thôn, đồng bào dân tộc thiểu số, người yếu thế nhằm nâng cao thu nhập, giảm nghèo bền vững, đảm bảo an sinh xã hội. Trường Cao đẳng Cơ khí Nông nghiệp trong những năm qua đã đóng góp rất tích cực vào việc đào tạo và cung ứng lao động chất lượng cao cho tỉnh Vĩnh Phúc trước đây, tỉnh Phú Thọ ngày nay và các tỉnh khu vực phía Bắc”.

Thứ trưởng Lê Quân cho biết: “Phải nhìn nhận thẳng thắn, có nhiều hạn chế và bất cập của giáo dục và đào tạo nói chung và của GDNN và GDTX nói riêng. Trong đó có thể nhắc lại một số hạn chế cốt yếu như phát triển của giáo dục nghề nghiệp, giáo dục thường xuyên còn manh mún, lạc hậu, chưa đáp ứng được yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Số lượng người, số lượng lao động có kỹ năng nghề còn đang chưa nhiều… Do đó chúng ta rất cần phải có quyết tâm, nỗ lực của cả hệ thống, của từng tổ chức, từng cá nhân và sự vào cuộc mạnh mẽ của cộng đồng doanh nghiệp”.

Cục trưởng Cục GDNN-GDTX Trương Anh Dũng chia sẻ: “Với tinh thần đổi mới trong cách làm, nâng cao hiệu quả GDNN, GDTX, Hội nghị kỳ vọng sẽ tạo bước chuyển mạnh mẽ trong tư duy quản lý, phương thức tổ chức và triển khai nhiệm vụ ở tất cả các cấp, từ trung ương tới địa phương và từng cơ sở GDNNGDTX. Hội nghị cũng là dịp để khơi dậy tinh thần trách nhiệm, sự chủ động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm trong thực thi nhiệm vụ; thúc đẩy liên kết giữa Nhà nước – nhà trường – doanh nghiệp – xã hội; tăng cường hội nhập quốc tế, phát triển nguồn nhân lực có kỹ năng nghề, nhất là kỹ năng số và ý thức công dân toàn cầu”.

Đọc thêm