Bạn cảm thấy thật buồn? Vậy cảm xúc này đến từ đâu?
Bạn cảm thấy bồn chồn nhưng không biết gọi tên cảm xúc là gì?
Có những ngày cảm xúc thật lưng chừng, vui không vui, buồn không buồn. Đó là gì vậy?
Mỗi ngày chúng ta trải qua muôn hình vạn trạng các cảm xúc. Theo lý thuyết BÁNH XE CẢM XÚC của Tiến sĩ Tâm lý Robert Plutchik, cho dù tâm trạng chúng ta có phong phú ra sao thì vẫn xoay quanh 8 loại cảm xúc chính được phân thành 4 cặp đối lập:
• Hân hoan (Joy) – Buồn bã (Sadness)
• Tin tưởng (Trust) – Chán ghét (Disgust)
• Kinh hãi (Fear) – Tức giận (Anger)
• Mong đợi (Antici-pation) – Ngạc nhiên (Surprise)
Tâm trạng của chúng ta sẽ bị chi phối bởi nhiều tầng cảm xúc với mức độ khác nhau và pha trộn các cảm xúc với nhau.
Robert Plutchik vẽ ra Bánh xe cảm xúc giúp ta hình dung được vô vàn những cảm xúc khác nhau là sự kết hợp của 8 loại cảm xúc này.
Cấu tạo của Bánh xe cảm xúc:
8 loại cảm xúc chính được phân thành các cấp độ cảm xúc tăng dần khi vào gần tâm. Những cảm xúc chính nằm ở vòng tròn nhiều màu thứ hai. Di chuyển vào tâm, cường độ cảm xúc tăng lên nên màu sắc sẽ đậm hơn. Ví dụ: cường độ tăng dần của cảm xúc Kinh hãi là Khiếp sợ, cường độ tăng dần của Tức giận là Thịnh nộ… Do đó, nếu chúng ta không nhận biết và xử lý cảm xúc của mình, từ Buồn bã ta có thể trở nên Đau khổ khi nó tăng cường độ.
Ngược lại, di chuyển về bên ngoài, cường độ cảm xúc giảm xuống nên màu sắc nhạt hơn.
Những cảm xúc không có màu sắc là cảm xúc được tạo ra từ hai cảm xúc chính gần nhau. Ví dụ, như Tình yêu sẽ được tạo từ cảm xúc Hân hoan và Tin tưởng.
Cảm xúc có sự đối lập. Đối diện với từng cảm xúc trong vòng tròn là cảm xúc đối lập của nó. Ví dụ: Đối lập với Tin tưởng (Trust) là Chán ghét (Disgust)…
Tác dụng tuyệt vời của Bánh xe cảm xúc
Bánh xe cảm xúc giúp chúng ta dễ dàng hình dung cảm xúc của mình, xác định chính xác mình đang cảm thấy như thế nào, những cảm xúc nào đã kết hợp để tạo ra cảm xúc hiện tại, cảm xúc nào đang chi phối hành động của chúng ta.
Hiểu cảm xúc là bước đầu tiên để giải quyết các vấn đề nan giải của chính bản thân bạn.
Khi nắm rõ và sử dụng Bánh xe cảm xúc, bạn sẽ thực sự khám phá những cảm xúc chính mà mình đang cảm nhận, và cách bạn kết hợp để tạo ra cảm xúc thứ cấp (lạc quan, kính nể, nóng giận…) cũng như xác định cường độ cảm xúc đang hiện diện bên trong mình.
