Không mang vẻ hùng vĩ, rợn ngợp như nhiều địa danh khác mà quê lúa Thái Bình hiền hòa như chính cái tên của mình. Khắp tỉnh đều mượt mà đồng ruộng bằng phẳng, nhiều sông ngòi hồ ao và khí hậu mát mẻ. Chính vì thế mà miền quê này nổi tiếng với các sản vật gắn với ruộng đồng. Vừa qua Hiệp hội Văn hóa ẩm thực Việt Nam đã tổ chức công bố top Ẩm thực tiêu biểu Việt Nam và quê hương Thái Bình có 02 món ăn được vinh danh, đặc biệt cả hai món ăn đều liên quan đến một nguyên liệu đặc trưng của ruộng đồng nơi đây đó là cá rô đồng. Cùng tìm hiểu vì sao món cá rô đồng lại chế biến được những món ăn hấp dẫn đến vậy.
Đặc sản Thái Bình tuy dân dã nhưng lại dễ ghi dấu ấn sâu đậm trong lòng lữ khách phương xa. Với những nguyên liệu rất riêng của vùng quê ven sông Hồng, Thái Bình luôn để lại dấu ấn sâu sắc bởi những món ăn vô cùng thơm ngon, hấp dẫn, lạ miệng. Và chính những con cá rô đồng đẫy đà có trứng là nguyên liệu của các món chân quê, gợi thương nhớ cho nhiều người, trong đó thơm ngon nhất phải kể đến canh cá Quỳnh Côi và xôi cá rô đồng.
Ẩm thực Thái Bình: Canh cá Quỳnh Côi
Canh cá Quỳnh Côi, tinh túy của vùng quê 5 tấn. Ảnh: D.H
Tại thị trấn nhỏ Quỳnh Côi nằm ở phía Tây tỉnh Thái Bình, có món canh cá nức tiếng đã trở thành một đặc sản. Loại cá rô để nấu món này ngon nhất là vào khoảng tháng 10 hằng năm. Đây là mùa lúa chín nên cá có nguồn thực phẩm dồi dào, do đó thịt sẽ nhiều và thơm, béo hơn.
Gọi canh cá nhưng đây lại là món ăn như bún, phở, bánh đa chứ không phải món kèm cơm. Món ăn nhìn tưởng đơn giản mà khá tốn công với nhiều công đoạn chế biến đòi hỏi sự khéo léo của đầu bếp. Đầu tiên cá được làm sạch, lóc xương, thái miếng dày vừa ăn, ướp ngấm gia vị rồi đem nướng chín tới. Tiếp đến là chiên cá đã nướng cho đến khi vàng ruộm. Còn phần thịt gần vây được băm nhuyễn với hành khô, tiêu, ớt thật kỹ rồi nặn thành viên đem chiên vàng giòn. Đầu, xương sống cá không bỏ đi mà đem ninh làm nước dùng. Chính quy trình chế biến kỳ công như thế nên món canh cá nếu ai đã một lần nếm thử cũng cảm thấy xuýt xoa về độ ngọt, ngon của món ăn này.
Ngày lạnh mùa đông được hít hà vị thơm từ các nguyên liệu đồng quê, được thưởng trọn những miếng cá ngon vừa thơm, vừa bùi bùi, khác lạ hay miếng chả cá giòn bông, cay cay cuốn hút cạnh vị nước dùng ngun ngút khói cùng với rau thì là, hành lá xắt nhỏ. Rau rút, rau cải cần, rau cúc tần… tùy mùa càng làm đa dạng và thanh vị cho món ăn. Ăn kèm với cá và rau ghém sẽ là phở, bún hay bánh đa sẽ làm ấm lòng người quê lẫn khách nơi xa.
Ẩm thực Thái Bình: Xôi cá rô đồng – Giản đơn mà ấm lòng thực khách
Xôi cá rô đồng là một món ăn dân dã mà không kém phần hấp dẫn với vị ngọt đậm đà gia vị của từng thớ thịt cá quyện trong từng hạt nếp dẻo với lớp mỡ gà thơm nức mũi.
Nếu du khách chưa một lần về Thái Bình, thưởng thức món xôi cá rô đồng, chắc hẳn sẽ thắc mắc món gì mà nghe tên đã thấy lạ, ngồ ngộ. Liệu món này có ngon, có hợp nhau không khi một đằng là xôi, một đằng lá cá rô đồng?
Ấy thế nhưng với du khách đã thưởng thức món này, với người dân nơi đây thì món xôi cá rô đồng là một món ăn quen thuộc, thậm chí là món ăn đặc sản.
Món xôi cá rô đồng không chỉ nghe tên thấy lạ, thấy ngộ mà nguyên liệu tạo nên món ăn cũng rất độc đáo.
Theo người dân nơi đây, xuất phát của tên gọi món ăn này là bởi gạo nếp được cấy trên những thửa ruộng mà bên dưới là đàn cá rô tung tăng ăn màu lúa mình mẩy thịt, bụng đầy ắp trứng béo núc ních. Hai sản vật ấy kết hợp với nhau để cho ta món xôi cá rô đồng với hương vị rất tuyệt vời. Tuy nhiên đó là cách nuôi cá rô đồng của ngày xưa, còn giờ đây cách nuôi này đã không còn phổ biến.
Xôi cá rô đồng, món ăn đặc sản và cũng là đặc trưng của ẩm thực Thái Bình. Ảnh: D.H
Làm món xôi cá rô không quá cầu kỳ, chỉ mất công và mất thời gian để tỉ mỉ với từng công đoạn đồ xôi, làm cá. Chế biến món ăn này mất thời gian nhất ở công đoạn làm cá. Còn bí quyết đồ xôi ngon là nên chọn gạo nếp cái hoa vàng với hạt tròn đều, bóng mẩy, thơm mùi lúa mới.
Sau đó, đem ngâm 6 – 8 tiếng cho nếp ngậm no nước rồi đem đồ xôi với cữ lửa thật đều. Đồ xôi 2 lần lửa là chìa khóa vàng để xôi mềm dẻo. Ở lần lửa 1 đồ trong 30 phút cho xôi chín tới, múc ra tãi mẹt, hong cho nguội. Ở lần 2 trước khi ăn, vẩy chút nước lạnh, mỡ gà trộn đều cùng thịt cá rô đồng đã rim chút gia vị là muối hay mắm cho thịt cá đậm vị, tiếp tục đồ 10 – 15 phút cho hạt xôi căng tròn, mây mẩy, dẻo mềm là được.
Xôi cá rô là sự kết hợp hài hòa của cá rô đồng và gạo nếp – những nguyên liệu sẵn có của vùng đất trù phú này. Hạt nếp dẻo mềm kết hợp với thịt cá rô đồng chắc nịch, phảng phất vị hành và nồng ấm của tiêu làm nên món xôi ngon nức tiếng xa gần. Xôi cá rô không có mùi tanh của cá, chỉ có độ thơm của nếp và cái béo bùi của cá. Mùa đông giá lạnh được thưởng thức bát xôi cá rô đồng vừa lành dạ, vừa no lâu lại bổ dưỡng thì không gì bằng.