Đại Giáo chủ Iran – Ruhollah Khomeini là một nhân vật vô cùng nổi tiếng, người đã lãnh đạo cuộc cách mạng Hồi giáo năm 1979 ở nước này. Ông cũng được biết đến với lập trường ngoại giao cứng rắn với phương Tây đến mức cự tuyệt gần như mọi đàm phán với nước ngoài. Điển hình cho việc đó là gần suốt cuộc đời giáo chủ Khomeini không gửi bất cứ một văn bản ngoại giao nào cho các nguyên thủ nước ngoài.
Tuy nhiên, đến năm 1989 đã có một ngoại lệ. Theo đó, vào đầu năm 1989 giáo chủ Khomeini đã viết một bức thu cho Lãnh đạo Liên Xô Mikhail Gorbachev. Về tổng quan, nội dung của bức thư có thể coi là kêu gọi Gorbachev từ bỏ chủ nghĩa Cộng sản; phê phán chính sách bài tôn giáo của Liên Xô; khuyên Gorbachov chọn hệ tư tưởng Hồi giáo; khuyên ông không ngả theo phương Tây; và một trong những điều quan trọng nhất là việc tiên đoán sự sụp đổ của Liên Xô.
Giáo chủ Khomeini viết thư cho Gorbachev tháng 1/1989. Đến ngày 5/1/1989, thông tin về bức thư được đài phát thanh ở Teheran lan đi, và được nhiều báo chí lớn của quốc tế tường thuật lại, vào thời điểm vài ngày trước khi một phái đoàn ngoại giao của Iran đến Liên Xô. Ngày 7/1/1989, phái đoàn ngoại giao của Iran, bao gồm các nhà ngoại giao Abdollah Javadi-Amoli , Mohammad-Javad Larijani và Marzieh Hadidchi, đã đến Moscow để truyền thư của giáo chủ cho Lãnh đạo Liên Xô. Bức thư sau đó được phiên dịch cho Lãnh đạo Mikhail Gorbachev nghe. Nhưng nội dung của nó không được công bố với người dân Liên Xô.
Một trong những nội dung của bức thư có thể coi là việc giáo chủ Iran đưa ra tiên đoán về sự sụp đổ chủ nghĩa Marx ở Liên Xô. Và thực sự 2 năm sau, việc đó đã xảy ra. Cũng trong đó, giáo chủ Iran đã khuyên Gorbachev hãy chọn hệ tư tưởng của Hồi giáo thay thế, điều này đã không được Gorbachev chấp nhận.
Nội dung cụ thể bức thư:
“Nhân danh Allah, từ bi và nhân hậu
Thưa ngài Gorbachev, chủ tịch Đoàn chủ tịch Xô Viết tối cao Liên XôTôi chúc ngài và đất nước Xô Viết hạnh phúc và bình an.
Từ khi lên nắm quyền, có vẻ Ngài đã có cách tiếp cận mới với các vấn đề của thế giới và Liên Xô. Tôi thấy cần phải nhắc nhở Ngài một chút rằng sự táo bạo và chủ động này có thể làm lung lay sự cân bằng quyền lực đang có có trên thế giới.
Ngay cả khi cách tiếp cận và giải quyết của Ngài chỉ đơn thuần là nhằm giải quyết các vấn đề của Đảng [Đảng Cộng sản Liên Xô] và của người dân; thì việc Ngài diễn giải lại một Tư tưởng đã kéo dài hàng thập kỷ đằng sau Bức màn Sắt vẫn rất đáng khen ngợi.
Tuy nhiên, nếu Ngài có ý định tiến lên thêm nữa, thì việc đầu tiên Ngài nên làm là đánh giá lại chính sách của những người tiền nhiệm về việc xóa bỏ Chúa Trời và tôn giáo khỏi xã hội; một chính sách chắc chắn đã giáng đòn mạnh nhất vào nhân dân Liên Xô. Hãy tin rằng đây là cách duy nhất mà các vấn đề được giải quyết!
Xem Hồi giáo là tàn dư của giai đoạn tiền xã hội chủ nghĩa, những người Marxist đã làm hai việc: quét sạch Hồi giáo khỏi cuộc sống công cộng bằng cách bài trừ công khai nó; và đồng hóa Hồi giáo vào xã hội Nga bằng cách Nga hóa Hồi giáo. Stalin, người khét tiếng nhất trong tất cả các nhà lãnh đạo cộng sản, đã đàn áp người Hồi giáo trên quy mô lớn bằng cách trục xuất một số lượng lớn người Hồi giáo đến Siberia và Tiểu Á [1]. Một số lượng đáng kinh ngạc các ấn phẩm chống tôn giáo của Nga được phân phát ở các nước Hồi giáo là một phần nỗ lực của chính phủ Liên Xô, trong cuộc đấu tranh toàn cầu chống lại Hồi giáo. Sự chiếm đóng của Afghanistan là Liên Xô, là nỗ lực cuối cùng để xâm chiếm thế giới Hồi giáo.
Tất nhiên, do hậu quả của các chính sách kinh tế sai lầm của các nhà cầm quyền Liên Xô trước đây, thế giới phương Tây, một thiên đường giả tạo, có thể sẽ xuất hiện để trở nên hấp dẫn với người dân Liên Xô. Nhưng sự thật không phải vậy.
Nếu Ngài hy vọng tại thời điểm này, có thể giải quyết các nút thắt kinh tế của chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản bằng cách nắm lấy chủ nghĩa tư bản phương Tây, Ngái sẽ không khắc phục được bất kỳ bệnh tật nào trong xã hội của Ngài; Ngài không chỉ phạm một sai lầm mà còn khiến những người khác phải tìm đến để sửa chữa sai lầm cho Ngài.
Bởi vì nếu chủ nghĩa Marx đang đi vào bế tắc trong các chính sách xã hội và kinh tế của nó, chủ nghĩa tư bản cũng bị sa lầy về nhiều mặt; mặc dù dưới một hình thức khác.
Ngài Gorbachev,Sự thực cần phải được đối mặt. Vấn đề chính đối với đất nước Xô Viết của Ngài không phải là vấn đề tư hữu, tự do hay kinh tế; vấn đề của đất nước Ngài là sự thiếu vắng niềm tin thực sự vào Chúa Trời, chính là vấn đề đã kéo, hoặc sẽ kéo phương Tây đến thô tục và bế tắc. Vấn đề chính của Liên Xô là cuộc chiến kéo dài và vô ích mà họ đã tiến hành chống lại Thiên Chúa, nguồn gốc của sự tồn tại và sáng tạo.
Ngài Gorbachev,Rõ ràng với mọi người rằng từ nay chủ nghĩa cộng sản sẽ chỉ được được tìm thấy trong các bảo tàng lịch sử chính trị thế giới, vì chủ nghĩa Mác không thể đáp ứng bất kỳ nhu cầu thực sự nào của nhân loại. Chủ nghĩa Marx là một hệ tư tưởng duy vật và chủ nghĩa duy vật không thể đưa nhân loại ra khỏi cuộc khủng hoảng do thiếu niềm tin vào tâm linh – đó là sự phiền não của xã hội loài người ở phương Đông và phương Tây.
Ngài Gorbachev,Về lý thuyết, Ngài có thể không quay lưng hoàn toàn với những khía cạnh nhất định của chủ nghĩa Mác và có thể tiếp tục trung thành với nó trong các cuộc phỏng vấn, nhưng Ngài hẳn biết rằng, trên thực tế,không phải vậy. Nhà lãnh đạo của Trung Quốc đã giáng đòn đầu tiên vào chủ nghĩa cộng sản và Ngài có thể là đòn thứ hai, rõ ràng, là đòn cuối cùng. Ngày nay chúng ta không có thứ gọi là chủ nghĩa cộng sản trên thế giới.
Tuy nhiên, tôi tha thiết khuyên Ngài đừng để bị mắc bẫy; trong khi phá bỏ những bức tường của Mác [2], đừng để rơi vào nhà tù của phương Tây và quỷ Satan. Tôi hy vọng Ngài có thể tự hào rằng là người loại bỏ lớp bình phong thối rữa suốt 70 năm qua của đất nước Ngài.
Ngày nay, những quốc gia đồng minh của Ngài đang thực sự quan tâm đến người dân của họ; và mọi người không còn sẵn sàng hy sinh để duy trì cho huyền thoại về sự thành công của chủ nghĩa cộng sản, một hệ tư tưởng mà sự sụp đổ của nó đã đến tai con cái họ.
Ông Gorbachev, sau 70 năm, lời cầu nguyện ”Allah vĩ đại” đã được nghe thấy từ những ngọn tháp của nhà thờ Hồi giáo ở một số nước Cộng hòa của Liên Xô; hẳn tất cả các tín đồ của đạo Hồi đã xúc động rơi nước mắt vì điều này.
Do đó, tôi thấy cần phải nhắc Ngài suy ngẫm một lần nữa về thế giới quan duy vật và hữu thần.
[Bỏ qua đoạn tiếp theo Khomeini ”giảng đạo” cho Gorbachev về khác biệt giữa duy vật và hữu thần, đề cập đến một số triết gia của Hồi giáo như Arabi , Avicenna và Farabi]
Ngài Gorbachev,Sau khi đề cập đến những vấn đề sơ bộ này, tôi xin kêu gọi Ngài hãy nghiên cứu Hồi giáo một cách nghiêm túc, không phải vì Hồi giáo và người Hồi giáo cần Ngài quan tâm; mà là vì Hồi giáo đề cao các giá trị phổ quát có thể mang lại sự giải thoát và cứu rỗi cho tất cả các quốc gia và giải quyết các vấn đề cơ bản của nhân loại. Một sự hiểu biết thực sự về đạo Hồi có thể giải phóng Ngài mãi mãi khỏi vấn đề Afghanistan và các vấn đề tương tự khác. Chúng tôi coi mọi người Hồi giáo trên thế giới là người anh em của đất nước chúng tôi và sẽ chia sẻ số phận của họ.
Bằng cách trao quyền tự do nhất định cho một số nước Cộng hòa của Ngài trong các vấn đề liên quan đến tôn giáo, Ngài đã cho thấy rằng bạn không còn coi tôn giáo là thuốc phiện của người dân [3]. Thật vậy, làm thế nào đạo Hồi có thể là thuốc phiện của người dân? Tôn giáo đã làm cho người Iran vững chắc như một ngọn núi chống lại các siêu cường? [4] Có loại thuốc phiện nào lại nhắm đến công lý trên thế giới và tự do của con người khỏi xiềng xích của vật chất và tinh thần?
Chỉ có một tôn giáo là thuốc phiện của người dân, khiến tài nguyên vật chất và tinh thần của các quốc gia Hồi giáo và phi Hồi giáo đi vào nanh vuốt của các cường quốc. Tuy nhiên, điều này không thể được gọi là một tôn giáo thực sự; đó là những gì người dân chúng tôi gọi là ”tôn giáo Mỹ”. (“an American religion.”).
Tóm lại, tôi tuyên bố rằng Cộng hòa Hồi giáo Iran là căn cứ lớn nhất và hùng mạnh nhất của thế giới Hồi giáo có thể dễ dàng lấp đầy khoảng trống của đức tin tôn giáo trong xã hội của Liên Xô. Trong mọi trường hợp, đất nước của chúng ta, như trong quá khứ, sẽ tôn vinh những người bạn tốt và quan hệ song phương.
Hòa bình sẽ đến cho những người thực hành lời dạy
Ruhullah al-Musawi al-Khomeini
1367/10/11 [5].”
Chú thích:
[1] Ở đây có lẽ đang nói đến chiến dịch trục xuất người Tatar Krym của Stalin vào khoảng năm 1944-1945.
[2] ”Phá bỏ bức tường” ở đây là Khomeini đang nhắc lại câu nói cũng rất nổi tiếng trước đó vào năm 1987, do Tổng thống Mỹ Reagan thách thức Gorbachev: ”Hãy phá đổ bức tường này”. Bức tường Reagan nói là bức tường Berlin, nhưng Khomeini coi đó là bức tường Sắt bao vây khối Cộng sản.
[3] Khomeini đang nhắc lại câu nói ”Tôn giáo là thuốc phiện của nhân dân” của Karl Marx
[4] Bức thư viết vào thời điểm vừa kết thúc chiến tranh Iran-Iraq (1980-1988). Ở cuộc chiến này Iran đã đứng vững bất chấp bị gần như cả thế giới chống lại, gồm cả Mỹ, Liên Xô, Israel, Iraq,…Khomeini coi niềm tin tôn giáo là nguyên nhân Iran đứng vững.
[5] Ngày 11 tháng 10 năm 1367 theo lịch Iran, tức ngày 1/1/1989.
*Những sự kiện sau đó:
-Một tháng sau đó, tháng 2 năm 1989, Eduard Shevardnadze , Bộ trưởng Bộ Ngoại giao của Liên Xô , giao trả lời Gorbachev đến Khomeini khi ông đi du lịch đến Iran (không phải chuyến thăm chính thức).
-Trên thực tế, bức thư đã không được Gorbachev để tâm quá nhiều. Năm 1999, mười năm sau khi bức thư được gửi đi, Gorbachev hối hận vì đã bỏ qua lá thư của Khomeini đã được gửi ba năm trước khi Liên Xô sụp đổ. Trong cuộc phỏng vấn với Hãng thông tấn IRIB tại Moscow năm 1999, nhân kỷ niệm ngày mất của Khomeini, Gorbachev nói: “Tôi nghĩ thông điệp của Imam Khomeini đã đề cập đến mọi thời đại trong suốt lịch sử.” “Khi tôi nhận được thông điệp này, tôi cảm thấy người viết nó rất chu đáo và quan tâm đến tình hình của thế giới. Bằng cách nghiên cứu bức thư, tôi nhận ra rằng ông ta là một người lo lắng về thế giới và muốn tôi hiểu thêm về Cách mạng Hồi giáo” Gorbachev nói thêm.
-Nhiều người đồng ý Gorbachev đã đúng khi từ chối hệ tư tưởng Hồi giáo do Giáo chủ Iran đề xuất. Tuy nhiên, người ta chỉ trích ông đã để đất nước vào tay Yeltsin, ngả theo phương Tây, nghĩa là trái với lời cảnh báo của Giáo chủ Iran trước kia. Điều này sau đó thưc tế đã dẫn đến nước Nga vô cùng khó khăn suốt thời gian dài.
-Làm theo giáo chủ Ruhullah al-Musawi al-Khomeini, giáo chủ kế vị ngài là Ali Khamenei đã gửi 2 bức thư [thực chất là 1]. Bức thư đầu tiên là ”Gửi giới trẻ Châu Âu và Bắc Mỹ” tháng 1 năm 2015, sau khi xảy ra vụ tấn công tòa báo Charlie Hebdo ở Pháp. Bức thứ 2 tên là ”gửi giới trẻ phương Tây”, viết trên mạng xã hội Twitter. Nội dung nhằm giải thích lại về Hồi giáo và rằng Hồi giáo không đồng lõa với khủng bố.
