Về lý thuyết thì tiến hoá sinh học có thể cho ra một bộ não thông minh hơn não người không?

____________

Băn khoăn về việc liệu rằng tiến hoá có thể tăng kích thước não bộ để cuối cùng chúng ta sẽ trở nên siêu thông minh là chuyện hết sức tự nhiên (1).

Đây không phải là ý tưởng gì điên rồ cả. Ai cũng biết rằng loài voi và cá voi có não bộ lớn hơn chúng ta (2). Một con người với bộ não khổng lồ sẽ cần phải ăn rất nhiều để cung cấp năng lượng cho não bộ, nhưng đó sẽ chẳng là vấn đề gì đối với một loài siêu trí tuệ.

Loài voi không thông minh bằng loài người. Đó là bởi vì não của chúng được sắp xếp một cách khác biệt. Chúng có ít nơ-ron thần kinh hơn chúng ta rất nhiều (3,4). Và phần vỏ não cũng ít hơn tương ứng. Nhìn hai bức ảnh ở đây (comment 1). Chú ý tới chỗ phình lên ở phía sau, đó là tiểu não, một bộ phận quan trọng cho sự phối hợp và điều chỉnh cơ bắp. Bởi vì loài voi rất to nên phần này trong não bộ của chúng cần phải có kích thước tương ứng, vậy nên phần lớn của não loài voi đều phục vụ cho chức năng này. Có vẻ đối với cá voi cũng giống vậy (5).

Câu hỏi giờ chuyển thành não bộ có thể trở nên phức tạp như thế nào. Hoá ra rất khó để khiến não mạnh hơn so với những gì ta đang có bởi vì những thay đổi rõ ràng nhất đều có những hạn chế khiến làm mất đi bất cứ lợi ích (nếu có) nào.

Thêm nơ-ron thần kinh là điều hiển nhiên cần làm nhưng điều đó lại khiến não to hơn và trung bình những dây nơ-ron thần kinh sẽ phải dài hơn để chạm đến được các vùng khác của não. Điều đó cũng có nghĩa là tín hiệu sẽ mất nhiều thời gian hơn để tới các khu vực trong não và tư duy tổng thể sẽ trở nên chậm hơn.

Ví dụ, nếu mất gấp đôi thời gian để thông điệp đi từ não trái qua não phải thì cũng sẽ mất nhiều thời gian hơn để phát triển suy nghĩ liên quan đến cả hai bán cầu não.

Vậy thì có thể khiến cho nơ-ron thần kinh nhỏ đi để thêm được nhiều hơn mà vẫn vừa vặn với kích thước não ban đầu. Đó là những gì đã xảy ra với những linh kiện bán dẫn trong máy tính qua hơn vài thập kỷ qua. Máy tính ngày càng mạnh hơn bởi vì các kỹ sư có thể đặt nhiều linh kiện nhỏ hơn vào bên trong.

Nhưng nếu khiến cho nơ-ron thần kinh nhỏ lại thì chúng sẽ trở nên chậm chạp hơn và kém xác thực hơn. Những nơ-ron thần kinh sẽ truyền những xung lực một cách chậm hơn. Nơ-ron thần kinh nhỏ dễ bị nhiễu và vận hành bất thường.

Loài người đã có một mật độ nơ-ron thần kinh cao bất thường. Chúng ta tập hợp chúng lại gần nhau hơn bất cứ loài vật nào (6). Có lẽ chúng ta đã gần chạm tới giới hạn.

Dù có dùng biện pháp gì để tăng số lượng nơ-ron thần kinh, mạng lưới tế bào sẽ trở nên phức tạp hơn và khả năng bị tắc nghẽn sẽ tăng cao. Bạn chỉ có thể tập hợp một số lượng nơ-ron thần kinh nhiều nhất định vào một bó thần kinh trước khi chúng bắt đầu gây trở ngại cho nhau.

Biểu đồ dưới đây tổng hợp những sự đánh đổi (7). (hình minh hoạ bài viết)

Trí tuệ giữa loài người với nhau có một phạm vi khổng lồ. Trí thông minh trung bình hoàn toàn có thể thay đổi thành một thứ gì đó gần với những gì chúng ta gọi là thiên tài (8). Vậy nên còn có rất nhiều lĩnh vực để loài người tiến bộ.

Bài báo này vô cùng xuất sắc: http://www.grochbiology.org/BrainLimits.pdf

[1] Medhue’s Big Brain Genesis Morphs – DAZ Studio – ShareCG

[2] PRINTABLE IMAGES for crafts

[3] The elephant brain in numbers

[4] How Humans Evolved Supersize Brains | Quanta Magazine

[5] The elephant brain in numbers

[6] How Humans Evolved Supersize Brains | Quanta Magazine

[7] http://www.grochbiology.org/BrainLimits.pdf

[8] Geniuses are geniuses because they know “how” to think instead of “what” to think