Tăng tuổi nghỉ hưu mới nhất: Vì sao không nên tăng tuổi nghỉ hưu lên 65?

Đại biểu Quốc hội đề xuất nên tăng tuổi nghỉ hưu lên 65 thay vì 62 để đối phó với già hóa dân số. Tuy nhiên, chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực lao động cho rằng đây chưa phải là thời điểm phù hợp để tăng tuổi nghỉ hưu.

Tăng tuổi nghỉ hưu mới nhất: Vì sao không nên tăng tuổi nghỉ hưu lên 65?

Liên quan đến thông tin đề xuất tăng tuổi nghỉ hưu mới nhất lên 65 tuổi, PV Dân việt đã có trao đổi với ông Bùi Sỹ Lợi – Nguyên Phó chủ nhiệm Ủy ban các Vấn đề xã hội của Quốc hội (nay là Ủy ban Xã hội của Quốc hội).

Thưa ông, vừa qua, có Đại biểu Quốc hội đã đề xuất nâng tuổi nghỉ hưu lên 65 để đối phó với già hóa dân số, tận dụng lao động có kinh nghiệm. Quan điểm của ông thế nào về vấn đề này?

– Tôi cho rằng việc tăng tuổi nghỉ hưu là chủ trương lớn, được đặt ra trong bối cảnh dân số Việt Nam đang bước vào giai đoạn già hóa nhanh, trong khi nguồn nhân lực chất lượng cao còn thiếu và chưa được sử dụng hiệu quả. Mục tiêu của chính sách là bảo đảm cân đối quỹ bảo hiểm xã hội, tận dụng kinh nghiệm, trí tuệ của người lao động lớn tuổi và tiệm cận chuẩn quốc tế.

Tuy nhiên, mỗi quốc gia có đặc thù riêng, do vậy việc nâng tuổi hưu cần dựa trên điều kiện sức khỏe, nghề nghiệp và cơ cấu lao động thực tế, không thể máy móc áp dụng mức tuổi chung cho tất cả.

Khá nhiều lao động bày tỏ sự không đồng tình với ý kiến tăng tuổi nghỉ hưu mới nhất theo đề xuất trên. Điều này nên được giải quyết thế nào thưa ông?

– Tôi cho rằng, cần nhìn thẳng vào thực tế chất lượng nguồn lao động Việt Nam. Hiện nay, đa số người lao động Việt Nam làm việc trong điều kiện lao động chân tay, cường độ cao, môi trường độc hại, áp lực lớn. Theo khảo sát của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội (nay là Bộ Nội vụ), trung bình 60% lao động nam và 70% lao động nữ cho rằng sức khỏe giảm rõ rệt sau tuổi 55. Nhiều người làm trong các lĩnh vực xây dựng, dệt may, khai khoáng, vận tải… không thể tiếp tục làm việc hiệu quả sau 60 tuổi.

Trong khi đó, tuổi nghỉ hưu hiện hành (60 với nam, 55 với nữ) đã và đang được điều chỉnh tăng dần theo lộ trình 3 tháng/năm đối với nam và 4 tháng/năm đối với nữ, hướng tới 62 tuổi với nam và 60 tuổi với nữ vào năm 2035. Đây là bước đi thận trọng, có cơ sở khoa học và xã hội học. Hiện nay chúng ta vẫn đang điều chỉnh theo lộ trình này.

Cần lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu phù hợp với thực tiễn

Vậy theo ông, lý do vì sao chúng ta chưa nên tăng tuổi nghỉ hưu lên 65 tuổi ở thời điểm hiện tại?

– Tôi cho rằng nếu tăng tuổi nghỉ hưu lên 65 tuổi cho tất cả lao động cả nam và nữ có thể nảy sinh rất nhiều hệ lụy.

Hệ lụy đầu tiên có thể thấy là nhiều lao động lớn tuổi không đủ sức khỏe để làm việc hiệu quả, dễ gây tắc nghẽn cơ hội việc làm cho lớp trẻ, đặc biệt trong khu vực nhà nước.

Hệ lụy tiếp theo là tạo áp lực lớn cho thị trường lao động, làm chậm quá trình thay thế, đổi mới công nghệ và chuyển đổi nghề nghiệp.

Ngoài ra, nâng tuổi nghỉ hưu ngay lập tức, không theo lộ trình cũng dẫn tới tăng nguy cơ thất nghiệp tiềm ẩn với nhóm lao động trung niên khi doanh nghiệp muốn trẻ hóa đội ngũ, trong khi người lao động lại chưa đủ tuổi nghỉ hưu. Về mặt xã hội, điều này có thể gây tâm lý bức xúc, lo ngại trong công nhân, đặc biệt là nữ giới, những người gánh vác nhiều trách nhiệm gia đình.

Vậy theo ông, cần có những giải pháp nào để xử lý vấn đề tăng tuổi nghỉ hưu một cách “hợp tình hợp lý”?

– Theo tôi, vấn đề này cần được xử lý linh hoạt và cần phân loại nghề nghiệp. Tinh thần Nghị quyết 28-NQ/TW về cải cách chính sách BHXH và Bộ luật Lao động 2019, tuổi nghỉ hưu cần được điều chỉnh theo hướng linh hoạt, phù hợp từng nhóm.

Cụ thể, với nhóm lao động trí óc, khoa học, quản lý, giáo dục, y tế… có thể làm việc đến 65 tuổi hoặc hơn nếu đủ sức khỏe và tự nguyện. Nhóm lao động nặng nhọc, độc hại, hoặc làm việc theo dây chuyền công nghiệp nên được nghỉ sớm hơn (50–55 tuổi) mà vẫn hưởng đủ quyền lợi BHXH. Bên cạnh đó, cần cho phép người lao động được quyền lựa chọn nghỉ sớm hoặc muộn trong giới hạn nhất định để bảo đảm công bằng, nhân văn.

Như vậy, việc nâng tuổi nghỉ hưu lên 65 tuổi là cần thiết về dài hạn, nhưng chỉ nên thực hiện theo lộ trình, gắn với nâng cao chất lượng việc làm, sức khỏe nghề nghiệp và điều kiện làm việc.

Tóm lại, tăng tuổi nghỉ hưu là xu thế tất yếu, nhưng không thể nóng vội, cần lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu phù hợp. Điều quan trọng là phải cải thiện môi trường lao động, sức khỏe nghề nghiệp cho lao động; bố trí, sắp xếp lại lực lượng lao động khoa học; bảo đảm công bằng giữa các nhóm ngành nghề.

Đặc biệt, theo tôi, một lộ trình linh hoạt, nhân văn, có sự đồng thuận của người lao động chính là chìa khóa để chính sách “tăng tuổi nghỉ hưu” đi vào cuộc sống một cách hiệu quả, bền vững và công bằng.

Xin cảm ơn ông!

Đọc thêm