Việt Nam: Giảm nghèo nhanh nhưng nguy cơ tái nghèo cao do thiên tai, bão lũ

Mỗi năm Việt Nam hứng chịu hàng chục cơn bão, lũ quét. Điều này gây thiệt hại nghiêm trọng về người và của. Đây cũng là nguyên nhân chính khiến tỷ lệ người cận nghèo có nguy cơ tái nghèo và gia tăng tỷ lệ hộ nghèo chung.

Giảm nghèo nhanh nhưng vẫn thiếu bền vững do rủi ro thiên tai

Theo báo cáo của Văn phòng quốc gia giảm nghèo, dự kiến tới cuối năm 2025 cả nước chỉ còn khoảng 1% hộ nghèo, đưa Việt Nam trở thành một trong những quốc gia có tốc độ giảm nghèo nhanh nhất thế giới.

Mặc dù, giai đoạn 2021-2025 các chỉ tiêu giảm nghèo của Việt Nam thời gian qua đạt được nhiều thành tựu, đạt và vượt nhiều chỉ tiêu Quốc hội giao nhưng vẫn luôn đối mặt với hàng loạt các thách thức từ thiên tai và biến đổi khí hậu, dịch bệnh…

Ông Võ Văn Hưng – Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết: Giai đoạn 2021-2025, Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững của Việt Nam đạt nhiều kết quả đáng ghi nhận, dù gặp không ít khó khăn. Mặc dù giai đoạn này, dịch Covid-19, thiên tai, bão lũ, nhưng vượt lên những khó khăn, chúng ta chuyển đổi tư duy tổ chức thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo khi áp dụng chuẩn nghèo đa chiều, hướng đến mục tiêu giảm nghèo bền vững, không tái nghèo ở những vùng thường xuyên bị bão lũ, thiên tai….

Theo Ban Chỉ đạo Trung ương, chương trình đã góp phần giảm tỷ lệ hộ nghèo bình quân 1-1,5%/năm; tỷ lệ hộ nghèo DTTS giảm trên 3%/năm; riêng các huyện nghèo giảm từ 4-5%/năm….

Tuy chưa có thống kê nhưng theo lãnh đạo các tỉnh miền núi phía Bắc, đợt mưa lũ từ trận bão Bualoi và Matmo đã gây thiệt hại nghiêm trọng, làm hàng chục nghìn hộ nghèo tái nghèo.

Chia sẻ với PV Dân Việt, PGS.TS Nguyễn Đình Thọ – Phó viện trưởng Viện Chiến lược chính sách Nông nghiệp và Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Phát triển môi trường) cho biết, có thể dễ dàng nhận thấy, nhiệt độ ngày càng tăng, các cơn bão ngày càng mạnh, lũ lụt nghiêm trọng và dày hơn trước.

“Ảnh hưởng của các cơn bão không chỉ đối với người dân ở vùng đồng bằng, vùng ven biển mà kể cả vùng núi và vùng trung du cũng bị ảnh hưởng rất lớn của hoàn lưu sau mỗi một trận bão”, ông Thọ nói.

Theo thông tin từ Cục Biến đổi khí hậu (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), tại khu vực miền núi phía Bắc, tác động của biến đổi khí hậu, thiên tai đã gây thiệt hại nặng nề về người và của, ảnh hưởng tới công cuộc xóa đói giảm nghèo, chỉ tiêu tăng trưởng GRDP và sự phát triển kinh tế – xã hội bền vững. Giai đoạn 2010 – 2020, tổng thiệt hại do biến đổi khí hậu, thiên tai ở khu vực này lên tới hơn 16.000 tỷ đồng.

Giảm nghèo gắn với yếu tố thiên tai và biến đổi khí hậu

Mới đây, trong các cuộc họp của Chính phủ liên quan tới vấn đề giảm nghèo, lãnh đạo Chính phủ đã nhấn mạnh tới các vấn đề giảm nghèo tính đến các yếu tố tác động thiên tai, thậm chí đưa nội dung này vào tiêu chí để đánh giá, bình xét hộ nghèo. Chia sẻ về hoạt động giảm nghèo của Việt Nam trong thời gian qua ông Phạm Hồng Đào – Phó chánh Văn phòng Quốc gia về giảm nghèo (Bộ Nông nghiệp và Phát triển môi trường) thông tin, Việt Nam đã 8 lần ban hành chuẩn nghèo quốc gia, là 1 trong 30 quốc gia đầu tiên trên thế giới và là quốc gia đầu tiên của châu Á áp dụng chuẩn nghèo đa chiều, bảo đảm mức sống tối thiểu gắn với mục tiêu phát triển bền vững.

“Năm 1998, tỷ lệ hộ nghèo của cả nước khoảng 58%, cuối 2024 chỉ còn 1,93%, dự kiến hết năm 2025 theo chuẩn nghèo 2021-2025 chỉ còn khoảng 1%. Cộng đồng quốc tế ghi nhận Việt Nam là một trong những nước có tốc độ thoát nghèo nhanh nhất”, ông Đào nói.

Thông tin về các thành tựu, nhưng ông Đào cũng thừa nhận, chương trình giảm nghèo của nước ta đối mặt với nhiều thách thức. Thách thức lớn nhất chính là rủi ro từ thiên tai, bão lũ, dịch bệnh.

“Có tỉnh đã hoàn thành xóa nhà dột, nhà tạm nhưng chỉ sau một cơ bão, sau một trận lũ, có hàng trăm hộ mất nhà cửa… con giống, hoa màu, ruộng vườn vừa được đầu tư làm ăn thì mất trắng. Không chỉ hộ nghèo thêm nghèo mà ngay cả các hộ cận nghèo, các hộ khá cũng tái nghèo chỉ sau một đêm”, ông Đào nói.

Giai đoạn 2026-2030, mục tiêu và định hướng giảm nghèo không chỉ tập trung vào các tiêu chí, mà quan điểm giảm nghèo sẽ thay đổi theo hướng thích ứng với bối cảnh mới như: biến đổi khí hậu, sự thay đổi của đơn vị hành chính…

Giai đoạn 2026-2030, nội dung giảm nghèo bền vững sẽ tập trung vào 3 nhóm vấn đề lớn: Hỗ trợ phát triển hạ tầng kinh tế – xã hội cho các địa bàn nghèo; hỗ trợ giảm các chiều thiếu hụt các dịch vụ xã hội cơ bản theo chuẩn nghèo mới; quản lý điều hành, thông tin tuyên truyền, kiểm tra giám sát.

Những thành tựu giảm nghèo của Việt Nam rất đáng ghi nhận, song chặng đường phía trước vẫn còn không ít thách thức. Một số vùng khó khăn như trung du và miền núi phía Bắc, Tây Nguyên, tỷ lệ hộ nghèo còn cao, nhiều nơi trên 50%, thậm chí trên 70%, nguy cơ tái nghèo cao.

Đại diện Văn phòng Quốc gia giảm nghèo cho biết, Bộ Nông nghiệp và Phát triển môi trường đang tích cực phối hợp với các bộ, ngành liên quan xây dựng chuẩn nghèo cho giai đoạn 2026-2030.

Theo Văn phòng Quốc gia về giảm nghèo, Chính phủ đã đánh giá hiệu quả của Chương trình giảm nghèo giai đoạn 2021-2025, từ đó Chính phủ sẽ xây dựng và trình Quốc hội xem xét thông qua một Chương trình phát triển KTXH, giảm nghèo tổng thể với tiêu chí và cách làm mới, trong bối cảnh đất nước bước vào kỷ nguyên mới, khi sắp xếp lại địa giới hành chính. Dự kiến, chính phủ dành khoảng 360.000 tỷ đồng từ ngân sách nhà nước để triển khai Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững trong giai đoạn 2026-2030.

Đọc thêm