Thứ bảy, ngày 27/09/2025 18:00 GMT+7
Trọng Hà (Theo The Cut) Thứ bảy, ngày 27/09/2025 18:00 GMT+7
Karolina Krzyzak qua đời ở tuổi 27 tại một biệt thự ở Bali sau thời gian dài theo đuổi chế độ ăn thuần trái cây.
Tối 8/12/2024, Karolina Krzyzak, quốc tịch Ba Lan, đến khu nghỉ dưỡng Sumberkima Hill ở Bali và yêu cầu một căn biệt thự có hồ bơi cùng thực đơn chỉ gồm trái cây, được phục vụ tại phòng. Ông chủ Bernard Hudepohl không thấy điều đó bất thường vì từng có khách ăn chay hoặc theo chế độ thanh lọc cơ thể. Tuy nhiên, khi Krzyzak xuất hiện, nhân viên khách sạn sốc vì ngoại hình gầy trơ xương, đôi mắt hốc hác và xương quai xanh lộ rõ. Cô không thể tự đi, phải được dìu vào phòng.
Trong ba ngày tiếp theo, nhân viên nhiều lần đề nghị gọi bác sĩ nhưng Krzyzak luôn từ chối. Cô không rời khỏi phòng, chỉ nằm một chỗ, thỉnh thoảng gọi người giúp lật người vì không đủ sức tự làm. Ngày thứ ba, cô được phát hiện nằm bất động trên sàn nhà, da tái xám và tóc gần bạc trắng. Cô chết trong im lặng, trong căn biệt thự nhìn ra thung lũng xanh và núi non Bali.
Theo bạn bè, Krzyzak từng mơ ước chuyển đến Bali để sống cuộc sống giống như các influencer yoga, huấn luyện viên tâm linh mà cô theo dõi trên Instagram. Với tiền sử rối loạn ăn uống và tâm lý bất ổn, cô bị cuốn vào thế giới ăn sạch, sống gần gũi thiên nhiên và đặc biệt là chế độ raw-vegan, hay còn gọi là ăn thuần trái cây. Cô tin rằng chỉ ăn trái cây sẽ giúp cơ thể thanh lọc và đạt được sự tinh khiết về tinh thần.

Krzyzak từng viết cho bạn rằng cô muốn sống ở Bali, hạnh phúc và mạnh mẽ, cùng một “gia đình tâm giao”. Cô xây dựng hình ảnh trên mạng như một người truyền cảm hứng tâm linh, chia sẻ ảnh trái cây và các bài thơ tự viết. Dù cơ thể gầy trơ xương, nhiều người vẫn khen cô “rạng rỡ” và “thanh cao”. Khi cô bị vàng móng và gãy móng tay, một dấu hiệu suy dinh dưỡng rõ rệt, những người theo chế độ ăn này vẫn tin rằng đó là do thiếu tắm nắng.
Chế độ raw-vegan bắt đầu phổ biến từ những năm 1970, khuyến khích ăn trái cây, rau sống, hạt và không tiêu thụ thực phẩm từ động vật hoặc đã qua chế biến. Tiến sĩ Doug Graham là một trong những người có ảnh hưởng nhất trong cộng đồng này. Ông từng xuất bản cuốn “Chế độ ăn 80/10/10”, gồm 80% carbohydrate, 10% protein và 10% chất béo từ thực phẩm sống. Theo ông, con người đã sống như vậy hơn 2 triệu năm.
Tuy nhiên, các chuyên gia dinh dưỡng phản đối quan điểm đó. Melainie Rogers, chuyên gia về rối loạn ăn uống ở New York, nói rằng chế độ này không cung cấp đủ chất béo, protein và omega-3. Cơ thể sống trong tình trạng kiệt quệ, dễ dẫn đến thiếu máu, loãng xương và suy dinh dưỡng. Emilia, bạn qua mạng của Krzyzak, từng theo chế độ ăn này ở Bali và bị phù nề, thiếu albumin, phải nhập viện điều trị.
Krzyzak từng nhập viện ở Ba Lan vì sụt cân nghiêm trọng. Sau khi ra viện, cô tiếp tục trở lại chế độ ăn cũ, ngày càng cô lập và chìm trong các video tuyên truyền về ăn thuần trái cây. Trong những ngày cuối đời ở Bali, Krzyzak tìm đến chính những người đứng đầu phong trào mà cô tin tưởng.
Cô gặp Doug Graham, người từng xuất bản sách về ăn trái cây, nhưng ông không khuyên cô đi bệnh viện. Thay vào đó, ông đề xuất một kế hoạch tăng cân bằng trái cây. Krzyzak cũng liên hệ với Jennifer Pietsch, người tự xưng là huấn luyện viên phục hồi rối loạn ăn uống. Krzyzak xin ở nhờ nhưng bị từ chối. Pietsch nói rằng cô chỉ làm việc với những người “thực sự muốn hồi phục”.
Sau cái chết của Krzyzak, cộng đồng raw-vegan không ai thừa nhận trách nhiệm. Nhiều người đổ lỗi cho “năng lượng tiêu cực” hoặc “mất ý chí sống”, phủ nhận vai trò của chế độ ăn. Jennifer Pietsch sau đó còn dùng hình ảnh Krzyzak gầy yếu để quảng bá cho dịch vụ của mình, khiến dư luận phản đối dữ dội.
Daniella Siira, một influencer từng giới thiệu Krzyzak với cộng đồng này, thừa nhận sai lầm. Cô đã bỏ chế độ ăn này vài năm trước. Khi Krzyzak mất, cô đọc lại những tin nhắn cũ và cảm thấy chính mình đã vô tình kéo Krzyzak vào con đường chết. “Cô ấy đang hồi phục thì lại tụt dốc vì chứng rối loạn của tôi đã tiếp tay cho chứng rối loạn của cô ấy”, Siira nói.