Hàng tò he “có một không hai” giữa lòng phố cổ Hà thành

Mỗi mùa trung thu về, phố Hàng Mã (Hà Nội) trở nên nhộn nhịp với đủ loại đồ chơi hiện đại được bày bán, nhưng giữa không khí ấy, người ta vẫn bắt gặp một sạp tò he truyền thống, gợi nhắc ký ức tuổi thơ bao thế hệ.

Gìn giữ nghề truyền thống từ cha ông

Chủ nhân sạp hàng tò hè “có một không hai” đó là nghệ nhân Đặng Văn Hậu (sinh năm 1985, ở làng nghề tò he Xuân La, Phú Xuyên, Hà Nội). Từ nhỏ, anh đã quen với mùi bột, việc tạo hình con giống vì cả làng anh sinh sống đều gắn bó với những con giống bột.

“Cả làng tôi đều làm tò he, tôi lớn lên cũng làm theo để giữ gìn và phát triển nghề truyền thống. Hơn 20 năm làm nghề, tôi càng thấy yêu và gắn bó hơn”, anh chia sẻ.

Theo nghệ nhân Đặng Văn Hậu, tò he xưa được làm từ bột gạo tẻ, sau đó chuyển sang gạo nếp để dễ chế tác và tiện mang đi hội làng. Từ bột gạo nếp kết hợp màu sắc tự nhiên như đỏ gấc, vàng nghệ, xanh lá cây, đen nhọ nồi… những tác phẩm dân gian độc đáo đã ra đời dưới bàn tay nghệ nhân.

Trải qua 2 thập kỷ kế thừa và gắn bó với nghề, anh Hậu luôn chủ động tìm tòi, học hỏi và phát triển khả năng biến hóa cục bột thành muôn hình vạn trạng với những hình dáng, con vật, nhân vật gắn với câu chuyện lịch sử, tín ngưỡng dân gian. Không chỉ vậy, nghệ nhân trẻ còn góp phần hồi sinh nhiều con giống cổ đã từng mai một.

Mỗi con tò he đều chứa đựng thông điệp riêng

Không dừng lại ở việc nặn những hình dáng con giống quen thuộc, đến mùa Trung thu, nghệ nhân Đặng Văn Hậu đã sáng tạo ra những bộ sưu tập mới mẻ như bộ rước đèn, hình ảnh chú Cuội, chị Hằng, đầu lân, mâm ngũ quả,…

“Những sản phẩm trong mùa trung thu theo phong cách của tôi có phần tỉ mỉ hơn và cầu kì hơn so với những con giống bình thường. Từng chi tiết nhỏ đều được chăm chút để vừa giữ được nét dân gian, vừa gần gũi với đời sống hiện nay”, anh Hậu chia sẻ.

Trong các tác phẩm của mình, nghệ nhân Đặng Văn Hậu không chỉ sáng tạo ra những con giống tò he nhiều hình dáng với sắc màu khác nhau, mà còn gửi gắm thông điệp văn hóa sâu sắc.

“Mỗi con giống bột, tò he đều gắn với những câu chuyện liên quan đến lịch sử, văn hóa riêng với những thông điệp và ý nghĩa sâu sắc. Chẳng hạn như bộ rước đèn Trung thu gợi nhớ ký ức đoàn viên, tinh thần gắn kết cộng đồng, hay những con vật dân gian như nghê, sư tử, tứ linh… đều mang trong mình câu chuyện, một lớp nghĩa biểu tượng”, nam nghệ nhân cho biết.

Ngày càng nhiều bạn trẻ yêu thích tò he

Khách quen của anh Hậu thường là những người lớn tuổi, mua tò he để trang trí, để bày biện mâm cỗ đêm trăng rằm hay làm quà cho các em nhỏ.

Không ít người xúc động khi bắt gặp những hình ảnh gợi nhớ tuổi thơ. Ngay cả du khách nước ngoài cũng dừng lại chiêm ngưỡng, trầm trồ trước vẻ ngộ nghĩnh, tinh xảo của những con tò he truyền thống.

Đặc biệt, nhờ sự bùng nổ của mạng xã hội, những hình ảnh, vlog về sạp hàng tò he của anh Hậu được lan toả một cách mạnh mẽ. Từ đó ngày càng có nhiều khách hàng trẻ tuổi quan tâm, yêu thích và tìm đến, trải nghiệm gian hàng tò he của anh Hậu.

“Thật tình, tôi khá bất ngờ bởi năm nay có nhiều bạn trẻ, thậm chí cả các bạn thuộc thế hệ gen Z cũng tìm tới để chiêm ngưỡng, trải nghiệm các sản phẩm tò he. Đây là tín hiệu rất đáng mừng, chứng tỏ tình yêu văn hóa và niềm tự hào dân tộc đang được khơi dậy và hồi sinh.

Chính sự đón nhận và lan tỏa ấy khiến tôi tự hào, và điều đó đã trở thành động lực giúp tôi càng muốn gắn bó, phát triển và nâng cao tay nghề sáng tạo tò he, góp phần mang giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc đến cộng đồng một cách rộng rãi hơn”, anh Hậu háo hức.

Đọc thêm