Mời KOL truyền thông về chính sách bảo hiểm thất nghiệp

Đa dạng cách thức truyền thông, áp dụng cùng lúc nhiều kênh truyền thông để giúp lao động hiểu rõ chính sách BHTN sẽ giúp lan tỏa giá trị nhân văn của chính sách, giúp nhiều người lao động tham gia và thụ hưởng hơn.

Để hiểu rõ hơn về đề xuất này, PV Báo Dân Việt đã có cuộc trao đổi với PGS.TS Nguyễn Thị Lan Hương – Nguyên Viện trưởng Viện Khoa học, Lao động và Xã hội (Bộ Nội vụ).

Bà có đánh giá thế nào về việc thực hiện chính sách bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) trong những năm qua?

– Bảo hiểm thất nghiệp không chỉ là “phao cứu sinh” của người lao động, mà còn tác động tích cực đến doanh nghiệp và thị trường lao động.

Bảo hiểm thất nghiệp góp phần giảm chi phí cho doanh nghiệp, hỗ trợ tuyển dụng lại lao động đã qua đào tạo, tạo điều kiện cho việc tái cấu trúc sản xuất. Bảo hiểm thất nghiệp còn hạn chế làn sóng thất nghiệp, thúc đẩy người lao động bồi dưỡng kỹ năng, đồng thời cung cấp thông tin minh bạch hơn về thị trường thông qua các trung tâm dịch vụ việc làm và sàn giao dịch lao động.

Sau thời gian triển khai, nhiều ý kiến cho rằng, chính sách BHTN dù nhân văn nhưng vẫn chưa đạt được kỳ vọng bao phủ chính sách tới hầu hết lao động. Bà nghĩ gì về ý kiến này?

– Sau 16 năm triển khai, chính sách BHTN đã trở thành một chính sách an sinh xã hội quan trọng. BHTN được ví như chiếc “phao cứu sinh” giúp người lao động vượt qua khó khăn trong giai đoạn mất việc, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp duy trì nguồn nhân lực và thị trường lao động trở nên ổn định hơn.

Tuy nhiên, một thực tế cần phải xem xét là hiện nay, lao động phi chính thức dù chiếm hơn 60% lực lượng lao động trên thị trường, vẫn chưa có cơ hội tiếp cận chính sách này. Trong đó, 1/3 trong số họ lại không tham gia bất kỳ chính sách an sinh xã hội nào.

Lao động phi chính thức có đặc thù riêng. Công việc của họ thường không ổn định, thu nhập bấp bênh, quan hệ lao động lỏng lẻo. Khi công nghệ phát triển, mối quan hệ lao động ngày càng linh hoạt và biến động. Chẳng hạn như những lao động trong lĩnh vực công nghệ, làm việc từ xa, họ có thừa khả năng và ý thức tham gia bảo hiểm thất nghiệp nhưng còn thiếu cơ hội tiếp cận, nằm ngoài “hàng rào” của doanh nghiệp.

Chúng ta chưa thể quản lý sát sao nhóm lao động phi chính thức, đặc biệt là nhóm “mới nổi” như trên, nhưng không đồng nghĩa với việc không thể triển khai chính sách một cách linh hoạt, hướng đến mục tiêu bao phủ nhóm lao động này.

Vậy cần làm gì để mở rộng được diện tham gia với nhóm này? Việc mở rộng sẽ có tác động như thế nào tới nhóm lao động này thưa bà?

– Tôi cho rằng nếu mở rộng được đối tượng tham gia sang khu vực phi chính thức, chính sách bảo hiểm thất nghiệp sẽ đạt được lợi ích kép khi vừa bảo vệ nhóm lao động yếu thế, vừa giảm tỷ lệ lao động phi chính thức và tăng tỷ lệ tham gia bảo hiểm thất nghiệp.

Tôi cũng khá đồng tình và cho rằng cần có lộ trình triển khai sao cho hợp lý với thực tiễn, đáp ứng nhanh nhu cầu của người lao động. Ngoài ra, có thể xem xét đến các nhóm giải pháp như tăng cường năng lực của các trung tâm dịch vụ việc làm; xây dựng cơ sở dữ liệu số cập nhật liên tục về thị trường lao động; phát triển hạ tầng về dịch vụ việc làm…

Khi có dữ liệu minh bạch, hệ thống kết nối mạnh, cơ quan quản lý không chỉ dễ dàng theo dõi thị trường, triển khai chính sách hợp lý, mà người lao động cũng có thêm nhiều cơ hội tiếp cận với hệ thống an sinh xã hội.

Luật Việc làm (sửa đổi) có nhiều điểm mới được cho là có lợi cho lao động. Bà có bình luận gì xung quanh các nội dung mới này, theo bà cần phải có giải pháp nào để nâng cao hiệu quả chế độ bảo hiểm thất nghiệp?

– Tôi đã đọc qua và thấy đúng là Luật có có nhiều điểm mới liên quan trong nội dung bảo hiểm thất nghiệp như mở rộng đối tượng tham gia, nới điều kiện hưởng, bổ sung thêm các chế độ hỗ trợ tiền ăn khi học nghề… Tất cả những điều này sẽ góp phần khẳng định tính nhân văn trong chính sách, khuyến khích người lao động tham gia.

Để thực hiện tốt hơn chính sách BHTN, theo tôi cần xem xét đến các giải pháp phù hợp với thực tiễn. Chẳng hạn như các trung tâm dịch vụ việc làm cần được xem là đơn vị sự nghiệp có đủ nguồn lực, quyền hạn để làm tốt cả 3 nhiệm vụ tư vấn – giới thiệu việc làm; cung cấp thông tin thị trường lao động; hỗ trợ đào tạo nghề cho lao động.

Bên cạnh đó, để người lao động tiếp cận và hiểu rõ chính sách của bảo hiểm thất nghiệp, cần tăng cường truyền thông trên các nền tảng công nghệ số, thông qua KOL (người có sức ảnh hưởng trên mạng xã hội), các kênh truyền thông hiện đại… để cá nhân hóa thông tin đến từng nhóm đối tượng.

Xin cảm ơn bà!

“Thời gian tới việc triển khai phải thật sự đơn giản, dễ hiểu, dễ đăng ký và dễ thụ hưởng. Lao động phi chính thức là chủ thể thực hiện chính sách, nghĩa là chính sách phải có lựa chọn linh hoạt để họ thấy được lợi ích trực tiếp. Càng có nhiều sự lựa chọn, mức độ người lao động tham gia càng cao. Chúng ta cần có lộ trình thực hiện rõ ràng, linh hoạt hơn bởi việc quản lý nhóm lao động phi chính thức không giống như các nhóm khác” – Ông Lê Quang Trung – Nguyên Phó Cục trưởng Cục Việc làm (Bộ Nội vụ).

Đọc thêm