Zhang Xin, một kế toán 30 tuổi, chăm chú xem xét thực đơn tại cửa hàng trà sữa yêu thích của mình. Nhưng điều thu hút sự chú ý của cô không phải là vô vàn lựa chọn topping hay hương vị hấp dẫn, mà là một điểm mới lạ: một bảng xếp hạng dinh dưỡng được mã hóa màu sắc gắn liền với mỗi loại đồ uống.
Zhang chia sẻ rằng cô thường tự thưởng cho mình một ly trà sữa ngọt ngào, đầy caffein mỗi khi công việc trở nên quá áp lực. Và cô không hề đơn độc. Các chuỗi trà sữa từ bình dân đến cao cấp đã bùng nổ tại Trung Quốc đại lục trong những năm gần đây, trở thành “liều thuốc” giải tỏa căng thẳng buổi chiều cho giới văn phòng.
Trung Quốc: Tín đồ trà sữa “ngậm ngùi” trước bảng chỉ số dinh dưỡng
Lượng dinh dưỡng được ghi rõ đối với từng loại thức uống. Ảnh: Sixth Tone.
Tuy nhiên, dấu hiệu của một cuộc khủng hoảng đường đang dần xuất hiện. Tỷ lệ béo phì ngày càng tăng cao, khiến các nhà quản lý lo ngại. Giới trẻ Trung Quốc, với ý thức về sức khỏe ngày càng cao, đang chuyển hướng sang những lựa chọn lành mạnh hơn, như các loại đồ uống “dưỡng sinh” hứa hẹn cung cấp năng lượng mà không chứa calo.
Nhãn dinh dưỡng mới được bổ sung, đã thu hút sự chú ý của Zhang, chính là một phần của nỗ lực giải quyết vấn đề này. Tháng 3 năm nay, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Thượng Hải đã triển khai chương trình thí điểm kéo dài một năm nhằm đánh giá tính khả thi của việc bổ sung nhãn dinh dưỡng cho đồ uống tươi.
Hệ thống này phân loại đồ uống theo thang điểm từ A đến D, trong đó D biểu thị mức đường và chất béo bão hòa cao nhất. Nó được yêu cầu áp dụng trên bao bì đồ uống, thực đơn tại cửa hàng và cả hệ thống đặt hàng trực tuyến.
Điểm khác biệt của hệ thống này so với các hệ thống đánh giá dinh dưỡng khác, thường tập trung vào việc cung cấp một cái nhìn tổng quan về thành phần của đồ uống, là nó đánh giá dựa trên bốn tiêu chí cụ thể: đường không phải từ sữa, chất béo bão hòa, chất béo chuyển hóa và chất làm ngọt không đường. Điểm cuối cùng được xác định dựa trên xếp hạng thấp nhất trong 4 loại này. Điều này có nghĩa là chỉ cần một trong bốn tiêu chí được xếp hạng D, toàn bộ đồ uống sẽ nhận điểm D, ngay cả khi các tiêu chí khác đều đạt điểm A.
Một quán trà sữa Chagee, thương hiệu được yêu thích tại Trung Quốc. Ảnh: Sixth Tone.
Tại Chagee, một thương hiệu trà sữa mới nổi được Zhang yêu thích, thực đơn trực tuyến cập nhật xếp hạng theo thời gian thực, tùy thuộc vào lựa chọn topping của khách hàng. Đồ uống ban đầu của Zhang được xếp hạng B, nhưng nếu cô chọn thêm đường, xếp hạng sẽ giảm xuống C. “Tôi thường thích đồ uống ngọt hơn. Nhưng với nhãn dinh dưỡng, tôi nghĩ mình sẽ phải cân nhắc lại”, Zhang chia sẻ.
Có những dấu hiệu cho thấy hệ thống này đã bắt đầu thay đổi thói quen mua sắm của người tiêu dùng. Đại diện của Nayuki, một chuỗi trà sữa nổi tiếng khác, cho biết doanh số bán các sản phẩm xếp hạng A và B đã tăng 23% trong vài tuần đầu tiên sau khi hệ thống được triển khai.
Một số thương hiệu, bao gồm cả Chagee, đã nỗ lực hơn, bằng cách tích hợp máy tính dinh dưỡng vào hệ thống đặt hàng trực tuyến. Tính năng này hiển thị hàm lượng đường, carbohydrate, chất béo và protein của mỗi loại đồ uống – thông tin trước đây không có sẵn đối với đồ uống pha chế tại chỗ.
Chang Yue, một bệnh nhân tiểu đường loại 1, 24 tuổi, rất hoan nghênh những cải tiến này. “Dữ liệu dinh dưỡng giúp tôi xác định lượng insulin cần thiết”, cô nói.
Việc tiêu thụ quá nhiều đường có liên quan đến nguy cơ tăng cao của các bệnh như béo phì, tim mạch, tiểu đường và các bệnh chuyển hóa khác. Theo hướng dẫn ăn uống chính thức của Trung Quốc, người lớn không nên tiêu thụ quá 50 gam đường bổ sung mỗi ngày. Khuyến nghị này đã được giảm từ 30 gam xuống 25 gam vào năm 2019.
Tuy nhiên, các vấn đề liên quan đến tiêu thụ đường vẫn tiếp tục gia tăng, một phần là do sự phổ biến của trà sữa trong giới trẻ Trung Quốc. Một nghiên cứu cho thấy số ca tử vong liên quan đến đồ uống có đường đã lên tới 46.600 vào năm 2019, tăng 95% so với năm 1990.
Một nghiên cứu khác về chỉ số khối cơ thể (BMI) của 15,8 triệu người trưởng thành Trung Quốc cho thấy 34,8% được xếp vào nhóm “thừa cân” và 14,1% bị béo phì.
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Thượng Hải, gần một nửa số trà sữa được kiểm tra sẽ nhận được xếp hạng C, ngay cả khi người tiêu dùng chọn mức đường thấp thứ hai.
Zhang Yi, nhà phân tích chính tại công ty tư vấn iiMedia, dự đoán rằng hệ thống mới sẽ tạo ra một “bước ngoặt” cho các thương hiệu đồ uống, khuyến khích họ tập trung vào các yếu tố khác ngoài hương vị để xây dựng hình ảnh thương hiệu có ý thức về sức khỏe.
Ông nhận định: “Chương trình thí điểm này phản ánh nhu cầu của người tiêu dùng và sẽ thúc đẩy các thương hiệu phát triển nhiều sản phẩm lành mạnh hơn.”