PHẨM CẤP CUNG QUAN THUỘC HỆ THỐNG NỘI MỆNH PHỤ NHÀ TRIỀU TIÊN

Để mọi người hiểu rõ thì Nội mệnh phụ là từ chỉ Hậu cung ở Triều Tiên, gồm Vương Phi và các Hậu cung tần ngự- những người có nhiệm vụ sinh con nối dõi và hầu hạ Quốc Vương. Bên cạnh đó, trong Nội mệnh phụ còn có các Nữ quan và Cung nữ, chuyên thực hiện các công việc của nội cung, điều phối sinh hoạt của vương thất.

Chế độ Cung quan của Triều Tiên, là bao gồm các nữ quan có phẩm trật cùng cung nữ chuyên phục vụ theo lệnh. Chế độ này được nêu rõ trong mục “Nội mệnh phụ” của Kinh Quốc Đại Điển được soạn thảo dưới thời vua Triều Tiên Thế Tông. Cụ thể, dưới quy định của Thế Tông, các nữ quan được chia làm 3 phân cấp chính:

Thượng cung : phụ trách dẫn đường cho Vương phi, thống lĩnh Ti kí và Điển ngôn.

Thượng nghi : phụ trách lễ nghi và trình tự sinh hoạt thường ngày, thống lĩnh Ti tân cùng với Điển tán.

Thượng phục: chịu trách nhiệm cung cấp số lượng y phục và chế tác thải chương và thống lĩnh Ti y và Điển sức.

Thượng thực: phụ trách chuẩn bị thiện thực và đồ ăn kèm, thống lĩnh Ti thiện và Điển dược.

Thượng tẩm : chịu trách nhiệm thứ tự sinh hoạt hàng ngày của Đại vuơng ở Tẩm điện, thống lĩnh Ti thiết và Điển đăng.

Thượng công : chịu trách nhiệm đào tạo nhữ công gồm may vá thêu thùa, thống lĩnh Ti chế và Điển thải.

Thượng chính : có vai trò truy bắt và xử tội những cung nữ làm trái phẩm hạnh và công việc.

Ti tân : đảm nhận tiếp đón khách, triều kiến, thiết yến và ban thưởng.

Ti kí : thuộc chịu trách nhiệm văn thư và ghi chép ra vào trong cung.

Ti thiết : đảm nhận màn trướng, đệm ngồi, dọn dẹp vệ sinh và phơi khô đồ vật không bị ẩm.

Ti thiện : một người đảm nhận các món ăn kèm như luộc và chưng.

Ti chế : phụ trách việc may vá thêu thùa.

Ti y : đảm nhiệm y phục và thủ sức.

Điển ngôn : đảm nhiệm việc thông truyền và bố cáo.

Điển chính : có nhiệm vụ hỗ trợ Thượng chính.

Điển tán : phụ trách tiếp đón khách, triều kiến, yến thực, hỗ trợ và dẫn đường cho Đại thần trong triều.

Điển thải : đảm nhận việc dệt lụa và vải.

Điển sức : chịu trách nhiệm về cao mộc và cân trất.

Điển đăng : chịu trách nhiệm thắp sáng đèn lồng và nến ở trong cung.

Điển dược : có trách nhiệm quản lý các đơn thuốc.

Đến thời Triều Tiên Thành Tông thì có sự điều chỉnh trong phẩm cấp rất lớn. Cung quan phân ra hai cách xưng hô là Thượng cung và Nội nhân . Những Cung quan nhìn chung đều chỉ là dạng cung nữ, địa không khác gì một dạng nô lệ phục vụ đời sống cá nhân của Quốc vương cùng Vương thất, nhưng trong số họ cũng được chia ra làm quý tiện.

Hai vị trí Chính ngũ phẩm là Thượng cung và Thượng nghi , tiếp tục giữ vị trí sau cải cách của Thành Tông. Họ là các nữ quan phục vụ trực tiếp cho vương thất. Một cung nữ ở lâu trong cung, đến sau 15 năm phục vụ thì sẽ trở thành Nội nhân chính thức sau khi làm Quán lễ, rồi họ cũng sẽ được phong làm Thượng cung sau 15 năm kể từ khi trở thành Nội nhân chính thức. Do đó trừ các Nội nhân được ân sủng mà ban thành Thừa Ân Thượng cung, thì những Thượng cung khác đều phải trên 30 tuổi.

Tuỳ theo vị trí và nhiệm vụ, giữa các Thượng cung với nhau sẽ có phân chia thứ bậc, ví dụ như:

Thừa ân Thượng cung: Trường hợp một cung nữ trẻ tuổi được vua sủng ái nhưng chưa sinh dục con cái, đều được sắc phong làm Thượng cung. Khi đó họ đứng hàng cao nhất trong Chính ngũ phẩm, được gọi là Thừa ân Thượng cung. Tuy nhiên, Thừa Ân thượng cung không được tính vào Vương thất hay Nội quan. Mỗi Thừa ân Thượng cung sẽ được ban cho một Thượng cung khác để hầu hạ. Do tính chất này, họ còn được gọi là Đặc biệt Thượng cung

Đề điều Thượng cung : Là Thượng cung có địa vị cao nhất trong số các Thượng cung, quản lý các Thượng cung cùng các cung nữ, có ảnh hưởng trong hậu cung. Họ phục vụ nhà vua với nhiều nội quan khác trong cung, nhận lệnh của nhà vua và có quyền lực chính trị.

Đề điều thượng cung chỉ có một người nhưng điều kiện để có thể trở thành Đề điều thượng cung phải là người xuất chúng nhất và thuộc nhóm những cung nữ thâm niên, có học vấn, thường là người thông thạo kinh thư, cũng như phải có năng lực lãnh đạo xứng tầm để có thể thống lĩnh chúng cung nữ. Nhiệm vụ của Đề điều thượng cung là nhận Ngự mệnh của Đại điện và quản lý tài sản lớn nhỏ của Nội điện.

Có thể xem Đề điều thượng cung tương đương với Lãnh tướng ở tiền triều.

Phó Đề điều Thượng cung: Cũng được gọi là A lý khố Thượng cung, phụ trách quản lý công khố của hậu cung, là người chỉ xếp sau Đề điều thượng cung. A lí khố là khố phòng ở Nội điện, ở trong đây có chứa những tài sản quý giá được ghi vào danh mục tài sản cá nhân của Đại vương. Những tài sản quý giá gắn liền với ăn – mặc – ở như chén bạc, vật dụng bằng sắt và đồ đồng cùng với các loại vải nhiều màu có khảm đá quý. Tất cả những vật dụng này khi lấy ra và trả lại đều phải qua tay của A lí khố thượng cung.

Chí mật Thượng cung: Cũng được gọi là Đãi lệnh Thượng cung, phụ trách việc hầu hạ thân cận với nhà vua và Vương phi cùng Vương đại phi, không bao giờ rời bước, cho nên họ mới được gọi là “Đãi lệnh”, có nghĩa là chờ đọi mệnh lệnh.

Bảo mẫu Thượng cung: Họ có nhiệm vụ chăm sóc các Vương tử và Vương nữ. Theo đó ở Đông cung sẽ có hai người, còn Vương tử và Vương nữ ở những nơi khác thì mỗi nơi một người. Vương tử và Vương nữ khi còn nhỏ sẽ gọi những Bảo mẫu thượng cung này là A chỉ

Thị nữ Thượng cung: Họ có nhiều nhiệm vụ rải rác trong khắp Nội viện, nhưng nhìn chung thường ngày sẽ làm việc ở những nơi phòng Chí mật.

Thị nữ thượng cung đảm nhiệm việc quản lý thư tịch, tuyên đọc các loại sách quan trọng trong các ngày lễ tiết. Những người viết chữ đẹp thì đảm nhận viết sách và phụ trách tấu thỉnh những việc khác. Còn trong các buổi tiệc lớn nhỏ sẽ được chia ra làm Thị nữ thượng cung phục vụ yến tiệc, Thị nữ thượng cung dâng thiện thực và Thị nữ thượng cung dâng rượu. Ngoài việc quản lý những vật dụng khác như chén bát thì Thị nữ thượng cung còn quản lý các từ đường và cũng chịu trách nhiệm khóc tang.

Cuối cùng, Thị nữ thượng cung như là một Đặc sứ của Đại vương và Vương phi khi nhà mẹ của Vương phi có chuyện lớn thì nhận ngự mệnh rồi đến đó giải quyết.

Giám sát Thượng cung: Họ có nhiệm vụ đánh giá và trừng phạt các cung nữ. Đối tượng giám sát thường là những cung nữ trẻ tuổi và các cung nữ tập sự mà không tính những Thượng cung thâm niên.

Các hình phạt nhẹ thì có thể bị xử bóp chân và nặng có thể bị lưu đày. Những người sống trong cung đều là các gia đình độc lập nên ở mỗi cung điện đều được bố trí hai Giám sát.

Nhất ban Thượng cung : Đây là những người chưa được ban chức danh như những Thượng cung trên. Thường thì ở mỗi bộ phận sẽ có 7 đến 8 người nên họ có trách nhiệm quản lý những Nội nhân thuộc cấp và đảm nhiệm tất cả công nhận ở bộ phận sở thuộc.

Cách gọi Nội nhân chính là nói đến các cung nữ. Trong đó còn có phân ra làm Nội nhân tập sự , chỉ đến các Nội nhân được tuyển còn nhỏ, sẵn sàng trưởng thành và các Hạ nữ, chỉ đến những nữ tỳ cấp thấp làm các công việc nặng nhọc và sai vặt trong cung.

Tùy theo bộ phận mình làm việc mà độ tuổi tiến cung của mỗi Nội nhân cũng khác nhau. Theo đúng lộ trình thì thông thường khi vừa tiến cung, bọn họ sẽ phải làm “Nội nhân tập sự”, trải qua 15 năm sau khi cử hành Quán lễ , một dạng lễ trưởng thành, sau đó thì sẽ được thăng làm Chính thức Nội nhân , hay gọi đơn giản là Nội nhân. Sau khi trở thành Nội nhân, họ lại trả qua 15 năm làm việc tiếp tục được thăng thành Thượng cung. Có nghĩa là từ khi tiến cung cho đến lúc được làm Thượng cung thì một cung nữ thông thường phải mất đến 30 năm. Những Nội nhân được tuyển chọn vào nội cung để phục vụ cho Vương thất Triều Tiên sẽ làm việc theo chế độ Chung thân. Điều này có nghĩa họ sẽ phải làm việc đến khi không còn có khả năng làm việc, lúc đó mới có thể trở về quê nhà tận hưởng tuổi già nhưng phải đưa cháu hoặc em vào cung để làm việc thay mình. Tuy nhiên, cũng có một số trường hợp được xuất cung mà không theo chế độ chung thân, thường rơi vào trường hợp chủ nhân của những Nội nhân đó bất hạnh qua đời và sau khi mãn tang sẽ được trả về gia đình.

Chí Mật : một nơi nghiêm ngặt và quan trọng đến mức một lời nói cũng không thể lọt ra ngoài. Trước hết là bảo vệ tính mạng và phục vụ tất cả đến cuộc sống như giấc ngủ, ăn uống, trang phục của Đại vương và Vương phi. Là bộ phận quản lý vật phẩm của Nội điện và có trách nhiệm làm cầu nối quan trọng với Nội Thị phủ, Nội Y viện, Thiêu trù phòng và Ty Ung Viện. Mặt khác trong cung phải tổ chức không ít yến tiệc như hôn sự, tiệc chúc mừng như thọ 60 tuổi thì sẽ được chia ra làm cung nữ phục vụ yến tiệc, Nội nhân dâng thiện thực và Nội nhân dâng rượu.

Châm Phòng: trước hết là chịu trách nhiệm từ y phục cho tới chăn gối và may vá cho Đại vương và Vương phi. Ngoài ra còn may y phục cho các nơi cần thiết trong cung.

Tú Phòng: bộ phận đảm nhiệm chế tác phục sức cũng như đồ trang trí cần dùng trong cung. Chẳng hạn như thêu long hung bối, thứ may ở trước Long bào mà trong cung thường gọi là Long kim xích và chịu trách nhiệm cả việc làm gối, thêu túi hương và làm bình phong.

Tẩy Thủy gian: chịu trách nhiệm chuẩn bị nước rửa mặt và nước để tắm cho Đại vương và Vương phi vào sáng sớm và chiều tối. Ngoài ra nơi này còn đảm nhiệm việc giặt khăn và rửa chén. Những người hay ra vào khố phòng của Nội điện cũng là bộ phận này. Bộ phận này còn có một nhiệm vụ đặc biệt đó chính là khi Vương phi đi dạo trong cung thì phải đi theo xung quanh kiệu và đi trước dẫn đường. Những lúc này nếu thiếu người thì sẽ gọi người ở Sinh quả phòng, Thiêu trù phòng và Tẩy đạp phòng đến bổ sung. Thường ngày thì việc tiếp đón khách ở và dọn dẹp Nội điện cũng do bổ phận này đảm nhiệm.

Sinh Quả phòng: ngoài việc chuẩn bị thiện thực buổi sáng cho Đại vương thì còn chịu trách nhiệm làm nước uống và bánh trái. Các món ăn trong yến tiệc như các loại trà bánh cũng do bộ phận này quản lý. Hơn nữa, các cung nữ Sinh quả phòng còn hỗ trợ những Nội nhân của Thiêu trù phòng trong việc dâng thiện thực buổi sáng cho Đại vương.

Thiêu Trù phòng: được chia ra làm Nội thiêu trù phòng và Ngoại thiêu trù phòng. Nội thiêu trù phòng là nơi quản lý thiện thực sáng tối của Đại vương và chịu trách nhiệm các món ăn kèm, còn Ngoại thiêu trù phòng là bộ phận nấu những món ăn trong yến tiệc, ngược lại với Nội thiêu trù phòng là đảm nhận việc nấu những món ăn thường ngày.

Tẩy Đạp phòng: cụm từ “Tẩy đạp” theo cổ ngữ có nghĩa là giặt giũ. Nói như vậy nhưng công việc không chỉ có giặt giũ mà hầu hạ Đại vương và Vương phi cũng là nhiệm vụ của tất cả Nội nhân ở Tẩy đạp phòng. Nơi đây đảm nhiệm việc giặt giũ, sắp xếp, ủi và nhuộm màu y phục cho Đại vương và Vương phi.

Ngoài 7 bộ phận trên còn có Bộc Y xứ và Thoái Thiện gian. Đây là những bộ phận được bổ sung, như Bộc y xứ đảm nhiệm châm đèn trong tẩm thất của Nội điện và đốt đèn lồng. Những người làm việc này sẽ được chọn ra từ Nội nhân trong Tẩy đạp phòng. Còn Thoái thiện gian trực thuộc bộ phận Chí mật được xem như là một nhà bếp trung gian. Do đem thức ăn từ nơi xa như Nội thiêu trù phòng sẽ làm thức ăn nguội nên nơi này là nơi hâm nóng thức ăn và chuẩn bị dâng thiện thực cho Đại vương.