Với cân nặng 142 kg, cuộc đời của Fu Tuntun, 27 tuổi, cho đến nay chỉ toàn những khoảnh khắc đáng xấu hổ. Có thể kể tới việc kích hoạt cảnh báo quá tải của thang máy khi chỉ có cô và một, hai người bạn, bị kẹt ở quầy soát vé tàu điện ngầm tự động và thường xuyên bị hỏi liệu cô có thai hay không khi đi phỏng vấn xin việc.
Người ngoại cỡ gặp khó khăn khi sử dụng các dịch vụ công cộng tại Trung Quốc. Ảnh minh hoạ: News1.
Mặc dù đã có những bước tiến mới trong các lĩnh vực như thời trang và giải trí nhằm đại diện cho những người béo ngoại cỡ ở Trung Quốc, nhưng những trải nghiệm như của Fu vẫn rất phổ biến. Ngay cả khi văn hoá ứng xử đối với trọng lượng và hình dáng cơ thể đang dần thay đổi, nhiều người ngoại cỡ vẫn cảm thấy khó khăn trong việc sống trong một môi trường với cơ sở vật chất được thiết kế cho những người gầy tại Trung Quốc.
Cuộc sống khổ sở của người béo phì tại Trung Quốc
Là một người có ảnh hưởng trên mạng xã hội, Fu đã chia sẻ các video ghi lại cuộc sống hàng ngày của cô kể từ tháng 7/2023 đến nay. Cô gái 27 tuổi đã tung ra một loạt video cho thấy cô ấy tham gia “100 thử thách dành cho những cô gái ngoại cỡ”. Vào tháng 10/2023, một trong những video này đã được lan truyền rộng rãi, cho thấy cô đi tàu cao tốc từ Quảng Châu ở miền nam Trung Quốc đến một thành phố khác. Đây là lần đầu tiên Fu đi tàu cao tốc sau vài năm. Cô nói với Sixth Tone rằng, bản thân luôn lo lắng khi đi các phương tiện giao thông công cộng do kích thước cơ thể của mình và cô chưa bao giờ rời khỏi tỉnh Quảng Đông chứ đừng nói đến việc đi máy bay.
Fu Tuntun gặp khó khăn khi tham gia các phương tiện giao thông công cộng. Ảnh: 6tones.
“Tôi tin rằng ngoài tôi còn có rất nhiều người ngoại cỡ khác như vậy. Tôi có thể không liên hệ trực tiếp với họ, nhưng họ có thể xem video của tôi trên điện thoại ở nhà. Và có thể nếu tôi ra ngoài, họ cũng sẽ cảm thấy được khuyến khích làm như vậy”, Fu nói.
Trên tàu, mỗi hàng có ba ghế, Fu chọn ngồi ở ghế gần cửa sổ, chừa một khoảng trống giữa cô và hành khách ở ghế cạnh lối đi. Nhưng Fu vẫn cảm thấy khó khăn khi chen lấn đến chỗ ngồi trong cùng, nơi có rất ít chỗ để cử động khi cô ngồi xuống, chiếc khay nhỏ sẽ chạm vào người cô nếu nó được hạ xuống.
Ở lượt về, Fu đã mua vé hạng nhất cho chuyến đi kéo dài 24 phút, đắt hơn 20 nhân dân tệ (2,81 USD) nhưng cho cô nhiều diện tích hơn. Đối với những quãng đường dài hơn, chẳng hạn như tàu cao tốc giữa Bắc Kinh và Thượng Hải, vé hạng nhất có thể đắt hơn tới 1,6 lần so với vé hạng hai.
Đoạn video kết thúc bằng cảnh Fu nhận xét cuộc sống của một người ngoại cỡ là “quá khó khăn”, đã nhận được sự đồng cảm trong cư dân mạng. “Tôi nghĩ chúng ta không nên phân biệt đối xử và tôn trọng mọi người với hình dáng khác nhau”, một người bình luận. Tuy nhiên, không ít người dùng cũng để lại những lời miệt thị, xúc phạm, cáo buộc cô tự chuốc lấy khổ đau cho chính mình.
Với chỉ số BMI là 49,4, Fu được coi là béo phì theo tiêu chuẩn chính thức của Trung Quốc. Một nghiên cứu quy mô lớn với 15,8 triệu người trưởng thành ở Trung Quốc năm ngoái cho thấy 48,9% bị thừa cân hoặc béo phì.
Thậm chí cô gái 27 tuổi nặng 142 kg không thể gập chiếc khay đồ ăn xuống trên tàu. Ảnh: 6tones.
Tuy nhiên, không gian trên phương tiện giao thông công cộng của Trung Quốc không vì thế mà tăng lên. Ghế riêng trên tàu cao tốc của Trung Quốc rộng 430 hoặc 435 mm đối với ghế hạng hai và rộng 475 mm đối với ghế hạng nhất.
Các kích thước được xác định dựa trên các phép đo chính thức về tỷ lệ cơ thể của người Trung Quốc được thực hiện vào năm 1988. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu đã lưu ý vào năm 2018 rằng các kích thước đó vẫn đáp ứng được nhu cầu của đại đa số người dân.
Mặc dù Trung Quốc chuẩn bị cập nhật kích thước chính thức dành cho người lớn Trung Quốc nhưng cho đến nay vẫn chưa có thông báo nào về việc mở rộng số ghế trên tàu. Những người cỡ lớn như Fu cũng không thể mua thêm chỗ vì Đường sắt Trung Quốc giới hạn hành khách mua một vé cho mỗi thẻ căn cước.
Trong video của Fu, cô có thể mua được hai vé ngồi ở ghế giữa và cửa sổ vì bạn của cô cũng đi cùng cô. Một đại lý dịch vụ khách hàng của China Railway, hãng đường sắt nhà nước, cho biết những người có kích thước ngoại cỡ nên cân nhắc những ghế hạng nhất hoặc hạng thương gia đắt tiền hơn nếu họ muốn có trải nghiệm thoải mái.
“Tôi chỉ là một người bình thường và chưa bao giờ nghĩ đến việc yêu cầu bộ phận đường sắt cao tốc thực hiện những thay đổi cho mình. Sẽ tốt hơn nếu chúng tôi có thể mua thêm ghế, còn nếu không, chúng tôi sẽ cố gắng mua ghế hạng nhất để giải quyết vấn đề”, Fu nói.
Nhân viên tại China Southern Airlines, một trong những hãng hàng không lớn nhất Trung Quốc, cho biết du khách có thể chọn mua hai ghế liền kề, nhưng nhiều sân bay có thể không cho phép điều này do lo ngại về an toàn. Một số hãng hàng không nước ngoài đã đưa ra các chính sách đặc biệt dành cho khách du lịch cỡ lớn, như cung cấp thêm ghế miễn phí.
Tuy nhiên, Pan Yuxin, một phụ nữ ngoại cỡ 28 tuổi nặng 86 kg, không tin rằng những chính sách dành riêng cho ngoại cỡ như vậy là cần thiết. Thay vì đối xử đặc biệt, cô cho rằng, chiều rộng của ghế trên phương tiện giao thông công cộng Trung Quốc nên tăng lên: “Kích thước ghế hiện tại vốn đã hẹp, không phải vấn đề trọng lượng của người ngồi lên nó”.
Một số hệ thống giao thông công cộng trong nước đã nhận thấy yêu cầu cần cải thiện chỗ ngồi. Ví dụ, một số tuyến xe buýt ở các thành phố phía đông Thượng Hải và Nam Kinh đã bố trí chỗ ngồi rộng hơn và xóa bỏ chỗ ngồi đơn. Mặc dù những thay đổi này được quảng cáo là dành cho các bà mẹ và người khuyết tật, nhưng những chiếc ghế mới cũng đủ rộng cho những người có kích thước ngoại cỡ. Đối với Pan Yuxin, sống tại Thượng Hải, cuộc sống của một phụ nữ ngoại cỡ chưa bao giờ dễ dàng. Nhưng những năm gần đây, việc mua sắm quần áo đã trở nên thuận tiện hơn khi mua sắm trực tuyến bùng nổ. Theo báo cáo từ Coresight Research, sự xuất hiện của các cửa hàng và người mẫu quần áo cỡ lớn đã tạo ra một thị trường ước tính trị giá khoảng 4,8 tỷ USD vào năm 2019.
Tìm kiếm quần áo dành cho phụ nữ ngoại cỡ trên nền tảng thương mại điện tử Taobao cho thấy hơn 410.000 cửa hàng có liên quan. Plusmall, thương hiệu ngoại cỡ hàng đầu, đã đạt doanh thu hơn 50 triệu nhân dân tệ trong lễ hội mua sắm trực tuyến vào tháng 6/2023.
Pan Yuxin, một phụ nữ ngoại cỡ 28 tuổi nặng 86 kg. Ảnh: 6tones.
Tuy nhiên, Pan tin rằng vẫn còn nhiều điều để cải thiện thái độ của Trung Quốc đối với những người ngoại cỡ. Một phần của vấn đề là quốc gia này vẫn chưa nhận thấy xu hướng suy nghĩ “tích cực về cơ thể” hoặc “chấp nhận sự đa dạng” vì quan điểm truyền thống. Các cuộc thảo luận trên các diễn đàn trực tuyến dành cho những người ngoại cỡ chủ yếu nhằm chia sẻ liên hệ hẹn hò và đưa ra lời khuyên về thời trang. “Tôi vẫn không thể tìm thấy những người mẫu có hình dáng tương tự như tôi để biết quần áo trông như thế nào”, Pan chia sẻ.
Giống như Fu, Pan cũng liên tục bị cư dân mạng tấn công khi cô chia sẻ những khó khăn của mình khi trở thành một người ngoại cỡ trên mạng xã hội Xiaohongshu. Nhưng đối với cả hai, mạng xã hội là con dao hai lưỡi. Mặc dù phải nhận sự chỉ trích nhưng nó cũng mang lại cho họ sự hỗ trợ rất cần thiết và sự can đảm để chia sẻ kinh nghiệm của họ.
“Trong thế giới thực, (những người ngoại cỡ) không được thấu hiểu vì kích thước cơ thể. Nhưng trong thế giới trực tuyến nơi chúng ta được kết nối, tất cả chúng ta đều giống nhau và chúng tôi sẽ không cảm thấy đơn độc”, Fu nói.