Tác phẩm thể hiển hiện hơi thở cuộc sống công nhân, lao động
Cuộc thi sáng tác văn học về đề tài công nhân, công đoàn do Báo Lao Động tổ chức, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam chủ trì, phối hợp cùng Hội Nhà văn Việt Nam. Cuộc thi được phát động ngày 23/11/2021, kết thúc nhận bài ngày 31/8/2023.
Cuộc thi là hoạt động cụ thể hóa Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng: Phát triển con người toàn diện và xây dựng nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc để văn hoá thực sự trở thành sức mạnh nội sinh, động lực phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc”; thực hiện tinh thần Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021: văn hóa phải được đặt ngang hàng với chính trị, kinh tế, xã hội,“văn hóa soi đường cho quốc dân đi”, xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Cuộc thi cũng là một trong những hoạt động nhằm đổi mới tổ chức và hoạt động của Công đoàn Việt Nam trong tình hình mới và thiết thực chào mừng Đại hội XIII Công đoàn Việt Nam.
Ông Ngọ Duy Hiểu – Phó chủ tịch Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam phát biểu tại buổi họp báo. Ảnh: Nguyễn Hải
Sau gần 2 năm triển khai, Cuộc thi đã nhận 498 tác phẩm dự thi, trong đó 412 truyện ngắn, 86 tiểu thuyết của gần 300 tác giả là các nhà văn chuyên nghiệp, không chuyên, công nhân, viên chức, học sinh, người cao tuổi và Việt kiều gửi dự thi.
Cuộc thi tạo cơ hội để các nhà văn chuyên nghiệp và không chuyên sáng tạo những tác phẩm văn học phản ánh tâm tư, nguyện vọng, thực tiễn phong phú, nhiều màu sắc về đời sống, việc làm của người công nhân, khích lệ, động viên công nhân hăng say lao động, đổi mới sáng tạo. Đồng thời cũng tôn vinh lực lượng tiên phong trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; về vai trò, hoạt động thiết thực, hiệu quả của tổ chức Công đoàn, góp phần phát triển văn hóa đọc, nâng cao đời sống văn hóa tinh thần của cán bộ, đoàn viên, công chức, viên chức, người lao động.
Ông Ngọ Duy Hiểu – Phó chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho biết ông rất trăn trở với những vấn đề bức xúc của công nhân lao động. “Nhiều công nhân phải sống ở những khu nhà ở chật hẹp. Không phải chỉ nhìn nhận ở mặt tối nhưng phải nhìn nhận ở nhiều góc độ, để giải quyết các vấn đề này. Mục đích là không để ai bị bỏ lại phía sau”, ông Hiểu nói.
Thông qua cuộc thi, các tác phẩm, chúng ta nhìn nhận lại những vấn đề còn tồn tại trong đời sống công nhân, lao động từ đó tìm giải pháp cải thiện đời sống cho công nhân, lao động.
Trao giải cho 24 tác phẩm dự thi đạt giải cuộc thi sáng tác đề tài công nhân, lao động
Ông Ngọ Duy Hiểu đánh giá, thông qua các tác phẩm dự thi, bạn đọc có thể nhìn nhận đầy đủ, chia sẻ và thấu hiểu đời sống, việc làm, vai trò, vị trí của người công nhân và giai cấp công nhân trong bối cảnh tình hình mới; đánh giá đúng vai trò, sứ mệnh, đóng góp của tổ chức Công đoàn đối với người lao động và đất nước.
Theo Ban tổ chức, đối với truyện ngắn, kinh phí trao giải là 860 triệu đồng, trong đó, giải đặc biệt là 200 triệu đồng, giải nhất là 150 triệu đồng. Đối với thể loại tiểu thuyết có 14 giải, trong đó giải đặc biệt lên tới 400 triệu đồng, giải nhất trị giá 300 triệu đồng. Ngoài các giải chính, ban tổ chức còn trao các giải phụ. Tổng kinh phí giải thưởng khoảng 2,5 tỷ đồng, được lấy từ nguồn xã hội hóa.
Các tác phẩm đều theo sát chủ đề cuộc thi là viết về công nhân, công đoàn, mang chất sống và hơi thở của thời đại, phản ánh đúng những vấn đề của công nhân, người lao động và vị trí, vai trò của tổ chức Công đoàn hiện nay.
Bối cảnh được tái hiện trong các tác phẩm rất sinh động, trải dài trên khắp đất nước, đó có thể là những công nhân trên nông trường chè Tây Bắc, những công nhân đang làm việc trong nhà máy, xí nghiệp ở Biên Hòa (Đồng Nai), Bình Dương, đó có thể là những người công nhân đang sống trên những nông trường cao su ở Tây Nguyên, những công nhân vùng mỏ (Quảng Ninh)… Xuất thân của các nhân vật cũng đa dạng, phong phú, họ là công nhân ở xưởng dệt, là công nhân may mặc, là công nhân ở các nhà máy trong quá trình chuyển đổi số, là công nhân khai thác than, khoáng sản, là công nhân đóng giày da, công nhân nhà máy lọc dầu, những người trồng thuốc lá trên núi…
Nhà văn Nguyễn Thị Thu Huệ – thành viên hội đồng Chung khảo đánh giá: “Viết về công nhân, công đoàn và người lao động là đề tài rất khó, đòi hỏi sự thâm nhập thực tế, đòi hỏi chất liệu đời sống thực tế rất cao của người viết. Hội Nhà văn Việt Nam cũng có ban riêng dành cho các cây bút về viết công nhân, người lao động. Các nhà văn phải thâm nhập đời sống công nhân, ăn ngủ, sinh hoạt, lao động cùng họ để sáng tác. Tuy nhiên, đề tài này bẵng đi một thời gian chưa có những tác phẩm xứng tầm, gây tiếng vang. Những cuộc thi như lần này của Báo Lao Động chắc chắn sẽ khơi nguồn, sẽ là bệ phóng để chúng ta có được những tác phẩm lớn”.
Trước đó, Ban tổ chức cuộc thi đã tổ chức 2 chuyến đi cho các văn thực tế tại Công ty Than Khe Chàm (Quảng Ninh) và công ty Thaco (Quảng Nam).
Sau thời gian làm việc công tâm, khách quan, Hội đồng Sơ khảo đã lựa chọn 43 truyện ngắn, 18 tiểu thuyết đề nghị đưa vào Chung khảo cuộc thi.
Tiếp đó, Hội đồng Chung khảo đã chọn ra 13 truyện ngắn, 11 tiểu thuyết có chất lượng cao nhất, đáp ứng yêu cầu cuộc thi để trao giải. Lễ Tổng kết và trao giải được tổ chức vào tối 26/11/2023 tại Nhà hát lớn Hà Nội.