Mùa đông cũng là mùa thu hoạch loại củ từ ở nhiều địa phương. Đây là loại củ không chỉ dùng làm thực phẩm trong bữa ăn hoặc “ăn chơi” theo mùa mà còn là vị thuốc cực tốt vào mùa đông.
Khi dùng củ từ làm thực phẩm, đa số các gia đình kết hợp nấu món canh xương. Hoặc mùa đông, nhiều người luộc, hấp, nướng củ từ để “ăn chơi” như một món đồ ăn vặt.
Tuy nhiên, ít ai biết rằng loại củ này còn rất bổ dưỡng, cực tốt vào mùa lạnh, có thể kết hợp làm thành nhiều vị thuốc khác nhau.
Đại tá, lương y Bùi Hồng Minh (Hội Đông y quận Ba Đình) cho biết, củ từ trong dân gian còn gọi là khoai từ, có hình dạng bên ngoài xù xì và không mấy thiện cảm. Tuy nhiên, đây lại là món ăn bổ dưỡng, vị thuốc trong Đông y.
Loại củ này xù xì, gọt vỏ rất nhớt nhưng lại có nhiều tác dụng với sức khỏe.
Trong Đông y, củ từ có vị ngọt, tính bình, có tác dụng chống mệt mỏi, ích khí lực, kiện tỳ vị, cường thận dương, giải các chất độc khỏi cơ thể và chữa được nhiều bệnh.
Theo lương y Minh, loại củ này rất tốt cho những người muốn giảm cân, người bị tiểu đường, người bị táo bón.
Thậm chí, nó còn có tác dụng an thần, giúp ngủ tốt hơn nhất là với người già và trẻ nhỏ.
Nghiên cứu y học hiện đại cho thấy trong 100g củ từ có 75g nước, 1,5g protit, 21,5g gluxit 1,2g xenluloza, 28mg canxi, 30mg photpho, 0,2mg sắt… cung cấp được 94Kcal. Giá trị dinh dưỡng của củ từ được đánh giá là tương đương khoai tây.
Ngoài ra, loại củ này còn có nhiều loại vitamin, rất tốt cho quá trình trao đổi chất của cơ thể. Trong củ từ còn có amylase và polyphenol oxidase tốt cho dạ dày và quá trình tiêu hóa. Đây cũng là thực phẩm có khả năng phòng chống ung thư.
Ăn canh nấu từ loại củ này tốt cho tiêu hóa.
“Y học hiện đại đã nghiên cứu, củ từ có lượng chất hòa tan cao, khi sử dụng sẽ kích thích nhu động ruột, chỉ số glycemic rất thấp nên khi ăn củ từ sẽ giúp đốt cháy mỡ bụng. Đặc biệt ăn vào mùa đông rất tốt vì không phải lo việc tích lớp mỡ dày khi trời lạnh”, lương y Hồng Minh chia sẻ.
Ngoài đốt cháy mỡ bụng, ăn loại củ này còn giúp giải độc rất tốt. “Xưa kia, ở Liên Xô (cũ) những công nhân làm việc ở môi trường có kim loại nặng, chế độ ăn hàng ngày có dùng củ từ để giúp giảm bớt hấp thu của kim loại vào cơ thể”, ông Minh chia sẻ.
Theo đó, khi bị nhiễm độc tố cấp tính (thể nhẹ) có thể dùng củ từ để giải độc bằng cách lấy củ từ tươi đã gọt vỏ, giã lấy nước uống cho nôn hết ra ngoài. Trường hợp làm ở môi trường có nguy cơ nhiễm kim loại nặng, lấy củ từ nấu thành canh, dùng thay đổi trong khẩu phần ăn hàng ngày.
Lương y Bùi Hồng Minh cho biết củ từ tốt cho người tiểu đường và ai có ý định giảm cân, giữ dáng.
Đối với người bị bệnh mạn tính như tiểu đường, có thể dùng củ từ luộc ăn hàng ngày. Trong loại củ từ có chất giúp hạ đường huyết cực tốt, do đó ăn củ từ là một cách phòng chống cũng như giúp giảm đường huyết cho người bị tiểu đường.
Ngoài ra, cũng có thể dùng củ từ để giải nhiệt, giảm béo bằng cách nấu sau: Củ từ đem gọt vỏ sạch, đậu phụ thái con chì, đem rán vàng đều bằng dầu mè, nấm rơm thái nhỏ.
Phi thơm nấm rơm cùng hành tỏi, rồi cho đậu, gia vị vào đun sôi, cho củ từ vào hầm nhừ, sau đó cho thêm rau ngổ, mùi tàu. Ăn khi còn nóng với cơm sẽ giúp giải nhiệt, giảm béo bụng hiệu quả.
Khi ăn loại củ này cần lưu ý không nên ăn cùng chuối để tránh tiêu chảy, vì hai thực phẩm này đều rất nhuận tràng.
Khi dùng loại củ này làm thực phẩm nên gọt vỏ ngâm nước hoặc nướng qua củ từ trước khi nấu để giúp giảm và phân hủy bớt phần nhựa, hạn chế tối đa khả năng bị đầy bụng, khó tiêu.