Khi mà cả thế giới (trong đó có Việt Nam) đang quay cuồng xung quanh những bộ cánh đến từ các thương hiệu thời trang hàng đầu được mặc bởi các ngôi sao nổi tiếng. Khi mà cả thế giới tranh luận với nhau về việc các sao có đang mặc theo chủ đề “Gilded Glamour”, khi mà cả thế giới cùng hướng mắt tới sự kiện thường niên xem họ sẽ tổ chức như thế nào, người mà họ yêu thích sẽ ăn mặc ra sao. Khi mà những tranh cãi xung quanh thời trang (trên chiều hướng tích cực) và những thứ bên lề “Không liên quan nhưng lại vô cùng liên quan” (Tình hình chính trị, gây quỹ etc). Chúng ta cùng ngồi lại và xem ai là người được lợi nhất ở sự kiện này? Một trong số đó phải nói tới người đàn bà quyền lực bậc nhất thời trang Ana Wintour và Vogue.
Công nhận mà nói rằng – cái tên “Gilded Glamour” đã thể hiện cái tên của bản chất thời trang. Chủ đề của Met Gala 2022 được dựa trên cảm hứng của một trong những thời đại siêu hưng thịnh của nước Mỹ khi mà nền công nghiệp hoá hiện đại hoá diễn ra trong giai đoạn 1870 – 1890. Nó dẫn tới điều gì? Đúng vậy, đó là sự dư thừa trong tài sản. Mà con người có nhiều tài sản trong tay họ sẽ làm gì? Mua sắm, thể hiện bản thân/địa vị trong xã hội. Và thời trang chắc chắn là một công cụ không thể thiếu đi được (Vì ai ra đường mà chẳng phải mặc đồ). Thế nên “Gilded Glamour” trở thành kỉ nguyên mà thời trang cao cấp bùng phát, nơi những sự hào nhoáng và danh vọng nhất của fashion được thể hiện ra. Đó cũng là chủ đích có tính toán khi mà giai đoạn 2021-2022, nền công nghiệp thời trang (Bao gồm các tập đoàn lớn và các brands) đều hướng tới các giá trị xưa cũ, những giá trị của haute couture trở lại.
‘Kỷ nguyên vàng son” có thể hiểu đúng nghĩa đen là “Dát vàng, dát tiền lên người” khi các ngôi sao nổi tiếng đại chúng tại thời điểm hiện tại không hết công hết sức “thi triển” những bộ quần áo đắt tiền nhất có thể. Cái cách mà Kim Kardashian lấp lánh trong chiếc đầm làm bởi Jean Louis dựa trên bản vẽ của Bob Mackie từng được mặc bởi 1 biểu tượng thời đại trước là Marilyn Monroe mặc khi hát bài “Happy Birthday” cho tổng thống J.F. Kennedy. Nó đã bán đấu giá vào năm 2016 với mức giá 4.8 triệu dollars ( ~110,3 tỷ VNĐ), một số tiền khổng lồ. Và thế là truyền thông bắt đầu nhảy vào để cùng “tia” những chiếc đầm, chiếc váy của nhà Kardashian cũng như nhiều sao nổi tiếng khác. Và giá trị của những trang phục họ mặc là không hề nhỏ.
Met Gala không đơn giản là một nơi để những người nổi tiếng trình diễn tiếng tăm của mình trên thảm đỏ mà nó còn cả mang tính chính trị với sự xuất hiện của rất nhiều chính khách. Và nó vượt ra biên giới của “Thời trang” , hay chúng ta hay nói là nghệ thuật – nghệ thuật thì không thể nào được kiểm soát bởi chính trị. Nhưng không, Đệ nhất Phu Nhân của Mĩ nhân sự kiện này đã phát biểu trước một show private trong hệ thống chương trình về tin tưởng về “Thời trang” cũng là 1 cách để thể hiện thông điệp, nhấn mạnh về sự ủng hộ của Mỹ với Ukraine trong bối cảnh mối quan hệ giữa Putin và U còn rất căng thẳng và mù mờ. Liệu điều này có cần thiết cho một buổi gặp tại thảm đỏ nghiêng về phần hào nhoáng? Chẳng ai biết được. Đó cũng là 1 dạng “Lobby chính trị” khi xuất hiện trong Met Gala đều là những “tay to mặt lớn”, đóng góp rất nhiều trong ảnh hưởng truyền thông tới dân chúng. Sự xuất hiện của chính khách Hillary Clinton hay thị trưởng của New York Eric Adams với phát biểu “ chấm dứt bạo lực vũ trang” tại thành phố có tỉ lệ tội phạm đang tăng đột biến trong thời gian gần đây.
Mặc dù đề bài là “Gilded Glamour” nhưng cũng rất nhiều người chọn các chủ đề khác nhau. Một trong số đó là “Sustainable Fashion” – “Thời trang bền vững” thì Billie Eilish mang một chiếc áo corset được làm từ chất liệu deadstock (Có thể hiểu nôm na là các chất liệu cũ không thể làm để bán ra ngoài thị trường được nữa).
Nhưng suy cho cùng “ Gilded Glamour” có thật sự là hợp lí khi mà bối cảnh khủng hoảng kinh tế leo thang ở nhiều nơi trên thế giới. Từ tiền tệ, dầu mỏ, vàng, lạm phát, sự bất ổn do dịch bệnh và chiến tranh cùng cold war (Chiến tranh lạnh) nổ ra từ các siêu cường quốc. Đây rõ ràng không phải là thời hưng thịnh của cả Mỹ và toàn thế giới hay nền công nghiệp thời trang (Nếu so sánh báo cáo doanh thu của các thương hiệu thời trang cao cấp tại thị trường Trung Quốc Quý 1 2022). Sự phân chia giai cấp cùng rõ ràng hơn rất nhiều (Vì vốn gì thời trang là giai cấp rồi) kẻ giàu thì sẽ càng thêm giàu, kẻ thao túng sẽ càng có thêm quyền lực để thao túng. Ngay tại đất Mỹ thì đang diễn ra rất nhiều các cuộc đấu tranh đòi quyền lợi cho người lao động đến từ công đoàn song song với sự kiện.
Nhưng cái gì càng có vấn đề, càng có lục đục bên trong thì càng phải dùng truyền thông để bóng bẩy, để hào nhoáng. Đó là một phần bản chất vốn có của truyền thông.
VẬY – CÀNG NHIỀU TRANH CÃI, CÀNG NHIỀU DƯ LUẬN NỔ RA? AI LÀ NGƯỜI ĐƯỢC LỢI NHẤT.
Các bạn sẽ tưởng rằng là các sao tham gia là người được lợi nhất khi được PR và hình ảnh tràn lan xuất hiện trên mạng xã hội, báo chí ư. Không, người được lợi nhất chính là Anna Wintour và Vogue.
Càng nhiều tranh cãi, càng nhiều dư luận đổ xô, càng trở thành tiêu chuẩn họp mặt của giới thượng lưu và nổi tiếng, chính trị gia thì chương trình Met Gala càng trở thành một nơi để những người có quyền lực mong muốn tới để thể hiện bản thân mình. Xuất hiện ở đâu không quan trọng, xuất hiện ở Met Gala mới là quan trọng. Là 1 khách mời trong Met Gala, chứng tỏ bạn phải có vai vế gì đó không chỉ ở Mỹ mà là toàn cầu.
Điểm này sẽ xây dựng một thế lực không thể nào di dời dành cho Anna Wintour cũng như thương hiệu của tạp chí thời trang Vogue. Một thế lực không thể nào bị đánh bại bởi các đối thủ cạnh tranh cũng như một nguồn tiền lớn quảng cáo đến từ các thương hiệu đổ vào mỗi mùa sự kiện. Từ Motorola, Cartier, Patrion đến Google – đặc biệt là Cartier với lời tuyên bố của Mercedes Abramo (CEO của Cartier North America) là luôn coi trọng thị trường New York vì Cartier đã có cửa hàng ở đây kéo dài tới 100 năm.
Mối bổ trợ được tính toán bởi Anna Wintour và ekip về việc đưa ra chủ đề và lời giải khiến tạo sự quan tâm của thị trường cao lên. Và thực tế đã chứng minh rằng, con số theo dõi Met Gala là vô cùng lớn với thống kê năm 2021 là 16,5 triệu lượt xem cho hai tuần đầu tiên – trên website là 8.2 triệu lượt xem và trên toàn bộ hệ thống mạng xã hội, chủ đề MGL thu hút tới 260 triệu lượt xem trong 48h. Càng nhiều lượt xem, càng nhiều quan tâm thì càng chứng tó được sự thu hút của sự kiện – độ uy tín của sự kiện. Từng con người ở trong đó là 1 portfolio đầy uy tín của Anna Wintour hay Vogue cho sự nhảy vào của nhiều thương hiệu thời trang nổi tiếng với mong muốn mang tới các fashion items đỉnh nhất của mình. Và nó lại mang tới hiệu ứng ngược lại cho sự kiện. Càng đắp, đắp lên -> và Met Gala trở thành sự kiện của đại chúng hàng năm (Tương tự như Grammys hay Oscars vậy). Mà không quá hàn lâm như thế (Thảm đỏ mà) nên Vogue tính phí truyền thông thoải mái hơn với 1 triệu đô cho sự xuất hiện 6 giây của thương hiệu (Hay người nào đó) khi phát trực tuyến trên các nền tảng của mình. Đó là chưa kể tiền tài trợ nữa. Càng nổi, càng tín, càng nhiều người tham gia thì tất nhiên – số tiền bỏ ra để góp mặt với tầng lớp đó là càng cao.
Nhưng đó chỉ là những món ăn vặt trên một bàn ăn lớn. Nên nhớ Met gala xuất phát là một sự kiện gây quỹ cho bảo tàng triển lãm Metropolitan Museum of Art’s Costume Institute. Met Gala gây dựng được hình ảnh như thế thì chi phí gây quỹ được tính bằng bán vé đặt bàn với mức giá khá cao – từ $200.000 đến $300.000 và chắc chắn sẽ còn cao hơn nữa. Met Gala càng nổi, càng thu hút người ta đến tham dự bảo tàng nhiều hơn -> số tiền thu lại càng nhiều hơn. 2021, số tiền thu được là 16,4 triệu dollars. Mà đó chỉ là tấm vé vào của thôi nhé, bảo tàng nghệ thuật chắc chắn có những sản phẩm nghệ thuật – mà có những thứ đó thì chắc chắn có đấu giá với mục đích là gây quỹ cho bảo tàng. Mà cuộc chơi của những kẻ siêu giàu thì con số không dừng lại ở hàng chục triệu đô đâu ( Money Laundering mà lị) – trong đó hẳn có phần trăm dành cho Anna Wintour nói riêng và Vogue nói chung.
(Sau sự kiện chắc chắn có những ấn phẩm đi kèm – những kênh đa dạng hoá doanh thu khác nữa)
Sự thành công của Met Gala trong mảng thời trang giờ đây đã vượt qua các sự kiện thường niên khác như Oscars hay Grammys vì nó thu hút được dễ dàng người xem thông qua cách người nổi tiếng mặc gì, xuất hiện sao. THực tế thì Met Gala tạo ra 543 triệu dollars nếu xét giá trị ảnh hưởng truyền thông ( con số được tính dựa vào hiệu quả, vị trí, lượt đề cập trên các social network platform) (MIV: media impact value) – trong khi đó Super Bowl là 520 triệu dollars MIV.
Thời trang là vậy. Thứ chúng ta thấy chỉ là bề nổi của tảng băng chìm mà thôi.
Trí Minh Le
