Bà Cristina Calderon hay còn gọi là Kuluana Cristina (bà Cristina), ở vùng Magallanes, gần Puerto Williams (Chile) đã qua đời ngày 16/2 ở tuổi 93 vì COVID-19. Lúc sinh thời, bà thông thạo ngôn ngữ Yamana của cộng đồng người Yagan, sau khi người chị gái qua đời vào năm 2003, bà trở thành người cuối cùng trên thế giới có thể nói được ngôn ngữ này.
Trước đây, bà đã cố gắng để lại kiến thức của mình bằng cách thực hiện một từ điển của ngôn ngữ này với các bản dịch sang tiếng Tây Ban Nha.
“Đi cùng với bà ấy, một phần quan trọng trong ký ức văn hóa của dân tộc chúng tôi đã chẳng còn nữa.” – Bà Lidia Gonzalez, con gái của bà Calderon, nói trên Twitter. Bà Gonzalez hiện là một trong những đại diện đang soạn thảo hiến pháp mới ở Chile.
Tuy nhiên, theo bà, cuốn từ điển còn có nghĩa là vẫn còn có hy vọng bảo tồn ngôn ngữ theo một số hình thức nào đó.
“Mặc dù bà ấy ra đi khiến rất nhiều kiến thức thực nghiệm có giá trị về mặt ngôn ngữ đã bị mất đi, nhưng khả năng cứu vãn và hệ thống hóa ngôn ngữ vẫn còn đó.” – Bà Gonzalez nói tiếp.
Dù hiện tại vẫn còn vài chục người Yagan trong cộng đồng, nhưng qua nhiều thế hệ, họ đã ngừng học ngôn ngữ này, vốn được coi là “biệt lập” vì rất khó xác định nguồn gốc của các từ của nó.
Bà Calderon sống trong một ngôi nhà đơn sơ và kiếm sống bằng nghề bán tất đan ở thị trấn Villa Ukika của Chile, một thị trấn do người Yagan lập nên ở ngoại ô Puerto Williams.
Tổ tiên của họ từng sinh sống trên các quần đảo ở cực nam Nam Mỹ, nay là Chile và Argentina.
Nguồn: lostbird.vn
