Trong bài báo tựa đề “Why gamblers get high even when they lose”, cây viết Chris Baraniuk đi thẳng vào vấn đề: Nếu bạn cho rằng, cảm giác chiến thắng là “chất gây nghiện” của mọi con bạc thì bạn đã lầm. Ngay cả khi đã thua trắng tay, các con nghiện cờ bạc càng trở nên hào hứng hơn.”
Mark Griffiths, nhà tâm lý học chuyên nghiên cứu về hành vi nghiện ngập ở con người, thuộc trường Đại học Nottingham Trent (Anh) nhận định: “Ngay cả khi thua trắng tay, những “con nghiện” vẫn khát khao “đốt mình” vào những cờ bạc, bởi cơ thể họ khi ấy vẫn tiếp tục sản sinh loại hormone adrenalin có tác dụng kích thích hệ giao cảm và chất dẫn truyền thần kinh endorphins có khả năng giảm lo âu, tạo hưng phấn.”
Khi chiến thắng 1 ván bài, đường viền giữa sản sinh một lượng dopamine khổng lồ, khiến ta muốn tiếp tục chiến thắng và thắng nhiều hơn nữa. Khi thua bạc, lượng dopamine giảm xuống khiến cho cảm giác thèm muốn trở nên mãnh liệt hơn nữa, để lượng dopamine tăng lên.
Các nghiên cứu chứng minh rằng khi xem các video đánh bạc, người nghiện cờ bạc sẽ có mức độ hoạt động của vùng vỏ não trước trán (vmPFC) giảm sút, giống như khi con nghiện cocaine xem các video về ma túy. Đây là một hiện tượng rất đáng lo, vì vùng não vmPFC có trách nhiệm điều phối các cảm xúc và quản lý rủi ro.
Sau cuộc khảo sát trên 5.500 con bạc, Mark Griffiths kết luận: “Đối với mọi con bạc chơi trò đỏ đen, cảm giác chiến thắng và hốt đống tiền quả thực rất quan trọng, tuy nhiên, cái thứ gây nghiện cho con người ta chính là “vì nó thú vị”!, “
1. Bản chất cái nghiện của cờ bạc nằm ở sự không chắc chắn:
Để lý giải vì sao một người có thể nghiện cờ bạc nặng, ta phải hiểu, quá trình gì đã xảy ra bên trong NÃO BỘ của họ.
QUÁ TRÌNH NÀY XẢY ĐẾN NHƯ THẾ NÀO?
Trong não bộ chúng ta có một loạt các mạch gọi là hệ thống khen thưởng. Chúng liên kết với các vùng khác nhau trong não, đặc biệt là các vùng trung tâm thú vị và tạo hưng phấn. Và cái cảm giác khen thưởng/thích thú (nhận từ việc được người khác khen ngợi, từ quan hệ tình dục, hoàn thành nhiệm vụ và chiến thắng một trò chơi…) khiến bộ não phải gửi tín hiệu đó đến cơ thể thông qua chất dẫn truyền thần kinh dopamine, giúp chúng ta cảm nhận cảm giác hưng phấn, cảm thấy có động lực và cảm hứng tột độ (để tiếp tục làm việc gì đó).
Não bộ khi đó đã hình thành nên loại phản xạ đòi hỏi phải chơi nhiều hơn nữa, lâu hơn nữa để não bộ có cơ hội kích thích hệ thống tự khen thưởng của nó.
Ngược đời ở chỗ, những người nghiện cờ bạc, việc bị thua và mất tiền, kích hoạt sự phát hành dopamine gần như bằng với mức độ khi họ chiến thắng. Kết quả là thua cuộc còn khiến con bạc ham chơi hơn.
LÝ GIẢI DƯỚI GÓC ĐỘ TÂM LÝ
Website Whatispsychology đã thống kê ra 4 nguyên nhân khiến một người nghiện cờ bạc nặng dưới góc độ tâm lý:
1. Mộng tưởng trên “núi tiền” của người khác
Một ngày, họ đọc bản tin người trúng vé số với mức tiền khổng lồ, họ lập tức bị chú ý. Cảm giác “ngồi trên đống tiền từ trên trời rơi xuống” xoáy sâu vào tâm trí họ, và họ nghĩ đến trò đỏ đen. Họ đánh giá, mình cũng có thể nhận được cơ hội trời cho ấy nếu thử. Họ đánh giá, mình cũng có thể nhận được cơ hội trời cho ấy nếu thử. Và rồi lao vào cờ bạc như con thiêu thân, không có điểm dừng.
2. Nghịch lý “Càng thua – Càng muốn thắng”
Cờ bạc là cảm giác không chịu thừa nhận và khuất phục với những tay nghiện nặng. Với họ, thua một ván bài chưa nhằm nhò gì. Họ quyết tâm “Còn thở là còn gỡ”.
Các tay nghiện luôn tâm niệm, thắng thua là chuyện đương nhiên phải có của cờ bạc. Nếu không chịu thua “ít” thì sao có thắng “nhiều”. Cứ thế, họ càng lao vào các sới bạc, vét sạch tiền của, tài sản để ăn thua. Rồi đến khi trắng tay, họ lại tự huyễn hoặc bản thân, hứa sẽ chơi một ván lớn cuối cùng để thu cả vỗn lẫn lãi.
Nhưng, vòng tròn nghiện ngập cứ thế xoay vần, không thấy điểm dừng.
3. Ảo giác kiểm soát
Nhiều tay nghiện thường “ru mình” bằng một loại ảo tưởng mang tên kiểm soát. Họ nghĩ rằng, những lần “ném tiền” đầu tiên cho đối thủ “ăn” chỉ là “nghi thức” trước các ván đấu, và giả định, điều này sẽ mở ra cơ hội chiến thắng cho họ về sau.
Họ nghĩ mình giống như các nhà đầu tư để duy trì niềm tin rằng càng đầu tư thì kết quả càng mĩ mãn, ảo tưởng kiểm soát này tạo động lực cho các tay bạc lao vào không ngừng.
4. Nghịch lý Thua – Lỗ
Các nhà nghiên cứu tâm lý cho biết, người chơi thường có xu hướng “nhạy cảm” với khoản thua lỗ hơn so với khoản tiền thắng được, mặc dù chúng có giá trị như nhau. Hiểu một cách đơn giản, nỗi đau mà một cá nhân cảm thấy khi mất 100 đô la có thể lớn hơn niềm vui mà anh ta có được khi thắng 100 đô la đó.
Chính vì thế, sau khi thua một khoản, quyết tâm gỡ gạc lại bằng số tiền đã mất, thậm chí, ảo tưởng thu được nhiều tiền hơn thế, cứ thôi thúc họ trong các canh bạc. Cho đến khi trắng tay, họ vẫn hy vọng chơi tiếp để gỡ lại.
5. Hiện tượng gần trúng
Tất nhiên, ngoài ra còn có rất nhiều mánh khóe nữa. Như hiện tượng gần trúng. Kết quả gần trúng kích hoạt một vùng não thường phản ứng với chiến thắng thực sự, làm tăng mong muốn của người chơi khiến họ chơi nhiều hơn.
Hiệu ứng gần trúng gây kích thích mạnh hơn cả thua cuộc đơn thuần – nó vừa gây bực bội nhưng cũng vừa đem đến cảm giác dễ chịu hơn một cú thua chắc. Nhưng về cơ bản, cảm giác gần chiến thắng còn gây ra một sự thôi thúc hơn cả việc chiến thắng thực sự. Phản ứng dopamine đối với kết quả gần trúng trong thực tế cũng đi đôi với mức độ nghiện cờ bạc của một cá nhân.
