Có một loại tôm tít mà rất rất ít người biết vì rất hiếm, màu sắc và hình dáng cũng rất bắt mắt, hầu như không thể xuất hiện trên thị trường hải sản thương mại vì số lượng quá ít, đó chính là tôm tít sen.
Tôm tít sen có tên tiếng Anh là Japanese mantis shrimp, danh pháp khoa học Odontodactylus japonicus, thuộc chi Odontodactylus. Đây là chi duy nhất thuộc họ Odontodactylidae. Các loài tôm tít thuộc chi này không chỉ có thể phát hiện sự phân cực tròn của ánh sáng, mà còn có thể phát hiện ánh sáng phân cực phản xạ từ các gai đuôi và chân đuôi.
Tôm tít sen là loài sống đáy cát, bùn hoặc đáy nền có chỗ ẩn nấp như rạn san hô, các hốc đá…ở độ sâu 30-100m. Môi trường phân bố của chúng ở vùng biển Indo – tây Thái Bình Dương: từ Ấn Độ Dương đến Nhật Bản và Australia. Ở Việt Nam, loài tôm tít rực rỡ này mới chỉ thấy có mặt ở vùng biển Khánh Hoà với số lượng ít ỏi.
Phần giáp cứng có chức năng bảo vệ mắt tôm (rostrum) gần như hình tam giác, chiều rộng gấp rưỡi chiều dài; các mép bên có gợn sóng, và phần đỉnh có đầu nhọn, bị lệch nhiều. Cuống mắt ngắn và bề ngang lớn nhất của giác mạc dài gấp năm lần chiều dài của giáp đầu không bao gồm rostrum. Các u gần lưng của đốt chứa mắt bao gồm hai u hình cánh gặp nhau và hợp nhất ở phía trước; chúng gần như hoàn toàn lộ ra ở mặt lưng. Kích thước râu lớn khác thường; chiều dài của nó ít nhất bằng chiều dài của giáp đầu, không kể phần giáp bảo vệ mắt.
Phần ngón của móng vuốt thuộc chân ăn mồi chỉ hơi giãn ra ở phần gốc và phần rìa giống như dao ở rìa bên trong của nó bị cắt thành từ năm đến bảy chiếc răng cưa.
5 đốt bụng đầu tiên và đốt ngực gần giống với của loài tôm tít Odontodactylus scyllarus, nhưng phần lõm và các gờ ở mặt bên thực tế đã bị tiêu biến. Các góc nằm ở mặt bên và phía sau của đốt thân thứ tư và thứ năm có dạng tròn. Đốt bụng thứ sáu mang một đường gờ ở giữa khá mờ và bốn gờ khác ở hai bên.
Toàn thân tôm tít sen có màu hồng cánh sen nhạt, chính xác là màu hồng thịt cá hồi thì đúng hơn, gốc râu có màu gần giống màu hồng thịt cá hồi, xa dần nhạt thành màu hồng; chân đuôi có màu vàng; nhánh bên ngoài của chân đuôi có các gai màu cam vàng có thể di chuyển ra ngoài được với mép sau màu xanh da trời, nhánh bên trong và phần ngoại biên của nhánh ngoài có lông tơ cứng màu đỏ.
Cũng như các loài tôm tít khác, ngoài sở hữu vẻ đẹp bề ngoài nổi trội, tôm tít sen cũng có một cặp mắt tuyệt vời, cảm nhận được gần như tất cả màu sắc trên đời, và nhìn được những sóng ánh sáng mà rất ít loài có thể.
(Tổng hợp theo Ốc Saigon)
