Ở trên trường hay ngoài xã hội Việt nam, rất nhiều người đã nghe về thầy cô hay chê mấy đứa học dốt các môn trên trường, toàn khen mấy đứa làm toán giỏi, viết văn hay, học được các môn Toán, Văn, Tiếng Anh,…. Nhiều bố mẹ hay nói con mình ráng học cho giỏi để làm Kĩ sư, bác sĩ, Kiến trúc sư,… mà con đá banh giỏi thì hay chê: “suốt ngày đá banh riết như vậy sau này đi làm tiền đâu m sống? Lo kiếm công việc cho đàng hoàng”.
Những lời nói, cách giáo dục như vậy vô tình làm rất nhiều đứa trẻ kể cả người lớn sau này đi làm vẫn nghĩ mình vô dụng, không giúp ích được gì cho đời, nghĩ mình làm toán không giỏi, viết văn dở thì mình là kẻ thấp kém, không có thế mạnh gì đặc biệt.
Nhưng thông minh có tất cả tổng cộng 8 loại khác nhau thay vì chỉ có 2 như truyền thống:
- Thông minh ngôn ngữ
– Biểu hiện:
+ Học tập hiệu quả nhất nhờ vào việc đọc, ghi chú lại, nghe bài giảng, thông qua thảo luận
+ Học ngoại ngữ nhanh nhờ trí nhớ từ vựng tốt và đọc hiểu nhanh cũng như cấu trúc, sắp xếp câu hợp lý.
+ Người có trí thông minh ngôn ngữ cao, có thể lĩnh hội và sử dụng ngôn ngữ một cách tinh tế.
+ .Điển hình là một người giỏi trong đọc, viết, kể chuyện, ghi nhớ từ ngữ và ngày tháng
+ Kỹ năng giải thích, giảng dạy và thuyết phục khá cao
- Thông minh logic, toán học
– Quan niệm truyền thống cho rằng đây là trí thông minh thể hiện khả năng cao trong việc giải toán, chơi cờ, lập trình máy tính, các hoạt động liên quan đến logic và con số. Tuy nhiên, chính xác hơn trí thông minh này lại thiêm nhiều hơn về khả năng suy diễn, tìm nguyên nhân, nhận thức trừu tượng, tìm hiểu và suy nghĩ khoa học cũng như giải quyết các tính toán phức tạp.
- Thông minh vận động cơ thể
– Tiếp thu nhanh khi thực hiện những việc có sử dụng tay chân, cơ thể hơn là đọc và nghe
– Có khả năng thích nghi có hoạt động vật lý, ví dụ như chơi thể thao hoặc nhảy múa
– Thích diễn xuất, hát, biểu diễn và giỏi trong việc xây dựng, chế tạo đồ vật
– Thích các hoạt động có di chuyển nhiều
– Có trí nhớ thông qua vận động cơ thể
- Thông minh thiên nhiên
– Có khả năng quan sát tốt môi trường xung quanh và phân loại các sự vật hiện tượng tự nhiên
– Có khả năng quan sát được sự thay đổi của thiên nhiên và kết nối với thiên nhiên
– Có khả năng tốt như thị giác, thính giác, khứu giác, vị giác, xúc giác
– Thích khám phá tự nhiên, làm những bộ sưu tập và hệ thống chúng
- Thông minh hình ảnh, không gian
– Có khả năng định hướng tốt và cũng có phối hợp giữa tay và mắt nhịp nhàng
– Có trí nhớ, hình ảnh tốt và thường có thiên hướng nghệ thuật
– Có khả năng mường tượng cũng như tạo hình với đồ vật
- Thông minh âm nhạc
– Thường xuyên dùng những bài hát mới hoặc nhịp điệu để hát và ghi nhớ thông tin, và có thể làm việc hiệu quả nhất khi nghe nhạc
– Có khả năng cảm nhận tốt đối với âm thanh nhịp điệu, giọng và âm nhạc
– Có cao độ giọng tốt và có khả năng hát chơi nhạc cụ hay sáng tác nhạc
– Có thể học tốt nhất qua các bài giảng
- Thông minh nội tâm
– Có xu hướng hướng nội thích làm việc một mình và thường xuyên nhận thức về bản thân và có khả năng hiểu cảm xúc, mục tiêu và cảm hứng của bản thân
– Có xu hướng theo đuổi những ngành nghề hướng về nội tâm và cần suy nghĩ nhiều
– Có khả năng học tốt nhất khi được một mình tập trung vào vấn đề
– Cầu toàn
- Thông minh tương tác
– Có xu hướng hướng ngoại và định hình tính cách bằng việc cảm nhận tâm trạng, cảm xúc, tính khí, động lực của người khác
– Có khả năng giao tiếp và thấu hiểu được người khác ngay cả với cấp trên của mình hay nhân viên
– Thích làm việc với người khác và thích các cuộc thảo luận, tranh luận
– Có khả năng phối hợp cao khi làm việc nhóm
Trên đây là toàn bộ biểu hiện cơ bản của 8 loại thông minh khác nhau, mỗi người điều có cả 8 loại thông minh này, nhưng ít nhất sẽ có 2 loại thông minh vượt trội nhất, vượt hơn so với các loại còn lại, đây cũng được coi là gốc để chọn cho mình ngành nghề phù hợp.
Tuỳ vào hoàn cảnh của mình có thể nhận ra thế mạnh mình sớm hay muộn, ở trong những hoàn cảnh đặc biệt làm thui chột đi thông minh bẩm sinh của mình (như giáo dục VN điển hình) hoặc ở những hoàn cảnh đặc biệt khác với thông minh bẩm sinh của mình mà chỉ sử dụng nhiều các loại thông minh khác. Đồng thời nếu muốn cải thiện tố chất bẩm sinh của mình thành tài năng thì cần có môi trường và cách đào tạo phù hợp.
Cre: Tạ Hoàng Quốc
