Xôi nếp là món ăn thay thế cơm nổi tiếng ở Vùng Tây Bắc, đặc biệt là ở Mai Châu.
Trong tiếng dân tộc Thái, món này gọi là “kháu càng nòi”, tức là gạo dẻo thơm.
Người Thái luôn dùng nếp nương để nấu xôi. Nếp nương là nếp được trồng trên ruộng bậc thang ở Mai Châu. Trước khi nấu người ta ngâm nếp từ 4 đến 6 giờ, họ không nấu bằng nồi hay xửng hấp mà dùng chõ gỗ đồ xôi. Nếp sẽ tự chín bằng hơi nước.
Sau khi có mùi thơm thì lấy xôi ra xới đề rồi cho lại vào chõ gỗ nấu tiếp. Đến khi hạt nếp chín bóng, hương thơm xực vào mũi thì mới xem như xong một mẻ. Đồ xôi hai lần như vậy sẽ làm xôi mềm dẻo lâu hơn, lúc nắm xôi cũng không bị dính tay nữa.
Nếp xôi thường được ăn chung với các món nướng như gà, heo hay cá.
Còn nếu ưa ngọt thì nên dùng muối vừng chấm mới đúng vị người Thái.
Đến Mai Châu nhớ lấy món xôi nếp nương của các cô gái Thái nhé!