Ung thư là bệnh do sự nhân lên bất thường của các tế bào, nằm ngoài sự kiểm soát của cơ thể. Các tế bào này không ở yên tại 1 cơ quan mà có thể di chuyển đến các cơ quan khác trong cơ thể (hay còn gọi là di căn).
Yếu tố nguy cơ và nguyên nhân gây ung thư đến nay vẫn chưa được hiểu biết 1 cách toàn diện nhất. Tuy nhiên, có nhiều tác nhân hóa, học, vật lý và sinh học có khả năng làm cho quá trình nhân lên của tế bào bị sai khác và dẫn đến ung thư. Ngoài ra, một số ung thư có nguyên nhân từ 1 vài gene di truyền bị lỗi. Stress hay chấn thương không phải nguyên nhân gây ung thư.
Theo thống kê của GLOBOCAN năm 2020, tình hình mắc và tử vong do ung thư trên toàn thế giới đều có xu hướng tăng. Tại Việt Nam, ước tính có 182.563 ca mắc mới và 122.690 ca tử vong do ung thư. Cứ 100.000 người thì có 159 người chẩn đoán mắc mới ung thư và 106 người tử vong do ung thư. Năm 2020, Việt Nam xếp thứ 91/185 về tỷ suất mắc mới và thứ 50/185 về tỷ suất tử vong trên 100.000 người. Thứ hạng này tương ứng của năm 2018 là 99/185 và 56/185. Như vậy, có thể thấy là tình hình mắc mới và tử vong do ung thư ở Việt Nam đều đang tăng nhanh.
Nguyên nhân giải thích cho việc số người mắc và tử vong do ung thư tăng nhanh có thể kể đến như:
• Già hóa dân số
• Dân số tăng lên
• Rượu bia, thuốc lá
• Chế độ ăn uống không hợp lý
• Ít vận động
• Môi trường sống ô nhiễm
• Nhận thức của mọi người tốt hơn về chủ động khám và tầm soát ung thư
• Khả năng chẩn đoán ung thư ngày càng cao
Ở nước ta, các bệnh ung thư phổ biến nhất ở nam giới là ung thư gan, phổi, dạ dày, đại trực tràng, tuyến tiền liệt. Ở nữ giới là ung thư vú, phổi, đại trực tràng, dạ dày, gan.
Bất kì ai cũng có thể mắc ung thư. Tuy nhiên, tuổi càng cao thì khả năng mắc ung thư cũng càng lớn do thời gian tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ càng dài.
Ung thư có thể phòng ngừa được không? Ta có thể phòng ngừa các yếu tố làm tăng nguy cơ ung thư như hút thuốc lá, tia UV từ ánh nắng mặt trời, chế độ ăn thiếu hợp lý, rượu và lối sống ít hoạt động thể chất.
Ung thư không phải bệnh lây truyền từ người này sang người khác. Chỉ có tác nhân gây ung thư, ví dụ như virus HPV gây ung thư cổ tử cung, là có thể lây truyền từ người này sang người khác.
Ung thư không phải lúc nào cũng gây đau đớn. Đau có thể là hệ quả của sự phát triển to lên của khối u hoặc tác dụng phụ của quá trình điều trị.
Ung thư chắc chắn không phải là án tử. Hiểu biết của chúng ta về phòng ngừa bệnh tật ngày càng nâng cao, khả năng phát hiện sớm và điều trị nhờ sự phát triển của y học sẽ giúp con người chữa khỏi ung thư. Ngoài ra, sau khi được điều trị khỏi thì việc tầm soát định kì sẽ là việc làm cần thiết để ung thư không quay lại.
