Luôn nằm trong top 3 đoàn thể thao có thành tích tốt nhất tại Seagames suốt 9 kì liên tiếp từ 2003 đến nay. Nhưng ở đấu trường cấp châu lục là Asiad và thế giới là Olympic, thể thao Việt Nam vẫn luôn thấp hơn so với những quốc gia khác trong khu vực như Thái Lan, Indonesia, Malaysia, Singapore. Vậy nguyên nhân là gì? Câu trả lời đó là “môn thế mạnh”
Đúng vậy, có thể thấy điểm chung cho thành công của 4 quốc gia Thái Lan, Indonesia, Malaysia và Singapore là nhờ họ có “môn thế mạnh” trên đấu trường quốc tế.
Đầu tiên là Thái Lan, đây là quốc gia rất mạnh về thể thao. Xét ở khu vực, Thái Lan luôn có thành tích rất cao. Về các môn thể thao thì Thái Lan có thế mạnh về một số môn như điền kinh, judo, boxing, cầu mây, cử tạ, taekwondo, tennis, đua thuyền buồm, xe đạp. Tại đấu trường Asiad, thì môn thể thao được coi là môn thế mạnh và là mỏ vàng của đoàn thể thao Thái Lan là Cầu mây. Trong 5 kì Asiad gần nhất thì số HCV Thái Lan giành được từ môn này là 21 HCV. Cầu mây được Thái Lan phát triển như một môn thể thao chuyên nghiệp. Thái Lan thống trị cầu mây ở cả Seagames lẫn Asiad
Trong 5 kì Asiad gần nhất, Thái Lan cũng có môt số môn khá nổi trổi như Taekwondo (5 HCV), đua thuyền buồm (4), boxing (4), điền kinh (4). Nói đến đấu trường thể thao lớn nhất thế giới là Olympic thì trong 5 kì Olympic gần nhất thì có 3 môn thể thao đem về huy chương cho Thái Lan là Cử tạ, Taekwondo và Boxing
+ Cử tạ: 5HCV – 2HCB – 7HCĐ
+ Taekwondo: 2HCB – 3HCĐ
+ Boxing: 3HCV – 3HCB – 2HCĐ
Tiếp đến là Indonesia, cũng là một quốc gia mạnh về thể thao trong khu vực. Trong 4 kì Seagames gần nhất, Indonesia luôn xếp thứ 4 và thứ 5 trong các đoàn thể thao. Điền kinh, cầu lông, wushu, rowing, canoe, pencaksilat là hy vọng vàng của Indonesia. Ra đến đầu trường cấp châu lục là Asiad thì trong 5 kì lần nhất Pencaksilat là môn được nhiều HCV nhất khi giành tới 14 tấm HCV tại kì Asiad 2018. Nhưng vì đây không phải môn thể thao chính thức tại các kì Asiad mà chỉ do chủ nhà Indonesia đưa vào nên chúng ta không xem đây là môn thế mạnh của Indonesia tại Asiad. Môn thể thao được xem là thế mạnh của Indonesia là cầu lông. Indonesia chỉ đứng sau Trung Quốc về số HCV nhận được tại Asiad khi có 28 HCV. Nếu tính trong 5 kì Asiad gần nhất thì cầu lông Indonesia giành được 7 tấm HCV. Cầu lông Indonesia cũng phát huy thế mạnh của mình tại Olympic khi trong 5 kì gần nhất Indonesia có 4HCV – 3HCB – 3HCĐ. Còn cử tạ cũng trong 5 kì Olympic gần đây có 3HCB – 3HCĐ.
Tiếp theo là Malaysia, đoàn thể thao Malaysia thì cũ như Indonesia thường xuyên xếp thứ 4 và thứ 5 tại Seagames. Nhảy cầu, đua thuyền buồm, đua xe đạp, squash, cầu lông là môn thể thao thể mạnh của Malaysia tại Seagames. Riêng môn nhảy cầu trong 5 kì Seagames gần nhất Malaysia cũng đã giành đến 40 tấm HCV và áp đảo so với phần cò lại của Đông Nam Á. Dẫu vậy tại Asiad, Malaysia vẫn chưa có tấm HCV nào. Bowling và Squash được coi là môn thế mạnh của đoàn thể thao Malaysia. Tính trong 5 kì gần nhất, Squash có 10HCV và Bowling là 9HCV. Tại Olympic, thì môn nhảy cầu cũng giúp Malaysia có được 1HCB và 1HCĐ. Nhưng cầu lông mới là môn thể thao để Malaysia hy vọng có được huy chương tại Olympic. Cầu lông Malaysia có 6 HCB và 1HCĐ, Malaysia đang khao khát tấm HCV đầu tiên tại Olympic.
Còn Singapore, tại Seagames quốc gia này cũng không phải là quá mạnh ở nhiều môn thể thao. Nhưng lại rất nổi trội ở 3 môn đó là bơi lội, bóng bàn, đua thuyền buồm. Chỉ tính trong 5 kì Seagames gần nhất, bơi lội Singapore giành tới 94 tấm HCV. Không chỉ bơi lội, mà Singapore còn thống trị cả môn bóng bàn. Tại đấu trường Asiad, bơi, đua thuyền buồm và bóng bàn môn thế mạnh gặt hái vàng cho Singapore. Trong 5 kì Asiad gần nhất, Bơi đem về 5 HCV và đua thuyền buồm là 14 HCV. Tại 5 kì Olympic gần nhất thì Singapore từng giành 1 tấm HCV của bơi lội và bóng bàn giành 1HCB – 2HCĐ.
Cuối cùng là đoàn thể thao Việt Nam, luôn đạt thành tích cao tại Seagames. Đặc biệt là kì Seagames 30 năm 2019 vừa rồi là kì rất thành công khi lần đầu tiên vượt qua đoàn thể thao Thái Lan trên bảng tổng sắp huy chương. Điền kinh, bơi, bắn súng, thể dục dụng cụ, đấu vật, đấu kiếm, taekwondo, wushu, cử tạ là mỏ vàng của Việt Nam tại Seagames. Nhưng khi ra đấu trường Asiad vẫn chưa thấy môn nào thế mạnh để Viẹt Nam kiếm vàng. Mặc dù tại các giải vô địch châu Á, thế giới luôn giành được vàng nhưng Asiad là một đấu trường rất khó xơi bởi vì Asiad cạnh tranh khốc liệt hơn nhiều. Điền kinh có sự tiến bộ khi Asiad 2018 giành được 2 tấm HCV. Cùng với điền kinh là bơi lội là 2 môn thể thao có sự cạnh tranh rất gay gắt. Đội tuyển bắn súng Việt Nam từng có giai đoạn thống trị Đông Nam Á, nhưng những năm gần đây dần mất hút khi 2 kì Seagames gần nhất bắn chỉ có duy nhất 1 tấm HCV. Cử tạ 2 vẫn đang khao khát giành tấm HCV đầu tiên tại Asiad, sau 2 kì liên tiếp VĐV Thạch Kim Tuấn thất bại trước đối thủ từng giành HCV Olympic. Tại Olympic thì cử tạ cũng đã giành được 1HCB – 1HCĐ.
Cầu mây cũng không phải là môn thế mạnh khi phải chịu sự cạnh tranh từ Thái Lan. Lần cuối cùng cầu mây Việt Nam có HCV là tại Asiad 2006. Còn tại Seagames lần cuối cầu mây Việt Nam ó HCV là từ kì Seagames 2003.
Trong 5 kì Asiad gần nhất thì Karate là môn có nhiều HCV nhất khi đem về 4 tấm, mặc dù có HCV tại các giải vô địch thế giới, châu Á, Seagames nhưng vẫn mất hút tại Asiad. Kì Seagames vừa rồi, Karate Việt Nam chỉ có 2 tấm HCV. Với việc Olympic đem bộ môn này vào nội dung thi đấu chính thức, mong rằng sẽ có sự đầu tư tốt hơn để dần lấy lại vị thế. Taekwondo từng là môn thể thao đem về tấm huy chương đầu tiên cho Việt Nam tại Olympic của VĐV Trần Hiếu Ngân. Nhưng từ sau giai đoạn này Taekwondo tụt dốc mặc dù đạt thành cao ở giải thế giới
TTVN nên tập trung nhiều vào những môn Olympic trọng điểm và phát huy những môn có thế mạnh. Tập trung xây dựng CSVC và huy động mọi nguồn lực phát triển đào tạo các nhân tài. Hiện nay điền kinh và bơi có sự tiến bộ vượt bậc, với những tài năng trẻ hy vọng có thể giành huy chương cho đoàn TTVN. Rowing trước đây cũng không phải là môn thế mạnh, nhưng nó đã phát triển rất nhanh chóng, và đã có VĐV tham dự Olympic. Bắn cung gần đây cũng tạo nên được dấu ấn, đang có bước nhảy vọt mạnh mẽ về thành tích. Olympic 2020 đội tuyển bắn cung có 2 VĐV trẻ, hy vọng trọng tương lai sẽ là một trong những môn thế mạnh của Việt Nam. Hiện tại, đội tuyển cử tạ đã giành 3 vé đến Olympic, với việc cử tạ Thái Lan đã bị cấm cửa thì hy vọng cho những tấm huy chương của Việt Nam. Đấu vật là môn cũng rất tiềm năng, tại Seagames năm 2019, Việt Nam giành được 12/14 tấm HCV của môn đấu vật. Nhưng ở Asiad, Iran, Trung Quốc và Uzbekistan vẫn còn mạnh ở môn này.
Cần có những môn thể thao tạo được thế mạnh để không phải “khát HCV” tại mỗi kì Asiad và cũng hy vọng huy chương tại Olympic.
