Thực phẩm chế biến sẵn và đồ ăn chiên rán có hại cho sức khỏe nhưng tại sao chúng lại có mùi vị hấp dẫn đến vậy?
Thực ra, hương vị của thức ăn nhanh không có thật. Nếu nó không được tẩm ướp với bột ngọt, đường, gia vị và các chất hóa học khác (một thương hiệu đồ ăn nhanh nổi tiếng cũng đã truyền thông rằng để có một miếng gà rán ngon lành họ đã tẩm ướp “11 hương vị thảo mộc” vào nguyên liệu) bạn sẽ hoàn toàn không nếm được hương vị của món ăn.
Cùng với đó, những đồ ăn nhanh, ăn vặt, hay các loại Junk food (thức ăn chứa nhiều đường, tinh bột như khoai tây chiên, pizza, hamburger, bánh kẹo, thức ăn khô giòn hay thức ăn nhẹ như snack food) sẽ kích thích não sản sinh dopamine, một chất hóa học trong cơ thể tăng cảm giác hưng phấn và thèm ăn.
Chất Dopamine trong cơ thể sẽ tác động lên các vùng não quy định vận động, cảm xúc, động lực và cảm xúc hưng phấn. Ở mức độ thông thường, những vùng này sẽ giúp ta hình thành thái độ tự nhiên của con người. Tuy nhiên nếu bị kích thích quá đà, nó sẽ khiến ta phát sinh cảm giác thèm muốn có được trải nghiệm tương tự một lần nữa. Điều này cũng đồng nghĩa với việc càng ăn nhiều đồ ăn nhanh, ta sẽ càng thèm muốn được ăn nhiều hơn.
Theo giáo sư Stephanie Borgland đến từ trường đại học Calgary (Canada), việc sinh sống trong một môi trường có thể dễ dàng tiếp cận với đồ ăn nhiều năng lượng và mang đến cảm giác ngon miệng sẽ khiến người ta thèm ăn hơn dù không hề đói bụng.
Một nghiên cứu trước đây đã cho thấy những thức ăn nhiều đường và chất béo cũng có thể gây nghiện như cocaine. Những người bị béo phì thường có xu hướng mất kiểm soát khi nhìn thấy hình ảnh của những món đồ ăn vặt, giống như người nghiện cocaine dễ lên cơn nghiện ngay lập tức khi nhìn thấy túi bột trắng.
Vậy thì điều này có hại như thế nào?
Không thể phủ nhận sự tiện lợi của thức ăn nhanh nhưng chúng lại làm thiếu đi hương vị phức tạp của nguyên liệu chính. Vậy, điều gì đã xảy ra? Thực tế, quá trình chế biến với dầu thực vật đã phá hủy các chất dinh dưỡng làm giảm hương vị của đồ ăn. (Các phối tử hương vị bị biến tính không thể nhận biết hoặc trở nên quá lớn để ghép cặp được với các thụ thể cảm nhận mùi vị của cơ thể). Mặt khác, khi dùng dầu thực vật chế biến, thức ăn bị phá hủy các hợp chất dinh dưỡng. Các thực phẩm này sẽ sinh ra vô số các chất béo “zombie” trong các cấu trúc mô khác nhau, ở đó chúng kích hoạt tạo ra các gốc tự do phá hủy cấu trúc mô khỏe mạnh; chế biến với dầu thực vật cũng làm giảm lượng vitamin và các chất chống oxy hóa có trong thực phẩm.
Các gốc tự do có thể phá hủy thành tế bào, tàn phá động mạch và ăn thức ăn chiên rán trong dầu thực vật làm thúc đẩy quá trình phát triển bệnh tim. Tuy nhiên, trước khi trái tim khỏe mạnh bị tấn công, cơ thể bạn cần phải đối mặt với một vấn đề khác: các động mạch ngừng phản ứng trước các stress của cơ thể. Hiện tượng này đã được ghi nhận với tên gọi rối loạn chức năng nội mạc mạch máu.
Vì vậy bản thân chúng ta nên tự điều tiết những bữa ăn sử dụng đồ ăn nhanh, sử dụng nhiều hơn những thực phẩm truyền thống, những nguyên liệu nguyên bản, để phòng tránh các vấn đề về bèo phì, tiều đường, tim mạch,… trước khi quá muộn.
Cre: Các thông tin được tham khảo trong cuốn “Deep Nutrition” của tiến sĩ Catherine Shanahan
