Crush là gì, tại sao bạn crush? Crush có phải là tình yêu không? Có cách nào để vượt qua crush? Những câu hỏi xung quanh crush sẽ được giải đáp ở đây, để bạn có cái nhìn rõ ràng hơn về khái niệm quá ư phổ biến này.
1.CRUSH LÀ GÌ?
Vậy là bạn gặp người đó. Người đó có thể là một người bạn mới quen, một người đứng cạnh trong đêm quẩy ở trường, một thằng bạn cùng bạn, một khuôn mặt thoáng qua nào đó bạn thấy trên xe buýt nhưng bỗng tình cờ phát hiện họ nghe và đọc cùng một quyển sách với bạn. Bạn ghi nhớ mặt họ, tìm kiếm thông tin về họ. Bạn tưởng tượng về họ, về những gì hai bạn cùng làm với nhau, về những điều liên quan tới band nhạc hai bạn cùng nghe, những quyển sách hai bạn cùng thích, và ôi trời, sao mà chỉ tưởng tượng thôi là bạn đã có một ngàn cảm giác lên mây. Bạn mơ về người đó, bạn không thể đi qua một ngày mà không có người đó. Bạn suýt xoa tại sao lại có một người như thế. Dù cho người đó không có vẻ xinh đẹp, nhưng bạn cóc thèm suy nghĩ về điều đó. Bạn thích cách người đó cười, thích cái quần bò sờn người đó mặc, cái kiểu mặt khó mà ưa nổi của người đó, tất cả mọi thứ. Bạn tưởng tượng mình được người đó ôm trong vòng tay, hoặc chính bạn giữ người đó bên mình mỗi ngày. Bạn tưởng tượng bạn sẽ chữa lành nỗi đau và bảo vệ người đó thế nào. Bạn lo lắng, bạn nghĩ về một ngày của người đó. Chao ôi là chao ôi.
Xin chúc mừng, bạn đã có “Crush” . Bạn có thể ghét cái cách người ta đang dùng từ đó quá nhiều tới mức lạm dụng, nhưng nó là như vậy đấy, nó chính là một cảm xúc được lạm dụng, một khái niệm được lạm dụng.
Crush là một từ thông dụng hơn mà ai cũng dùng để chỉ một “limerent object” mà từ giờ sẽ xuất hiện trong bài viết dưới dạng LO cho ngắn gọn. Limerent là dạng tính từ của limerence, một từ tiếng Anh để chỉ “một trạng thái liên quan tới mối quan hệ giữa hai người được phát triển không tự chủ bao gồm những cảm giác mong muốn được đáp lại, những suy nghĩ ám ảnh – cưỡng chế, và những xúc cảm, hành vi và sự phụ thuộc về cảm xúc trên một người khác” (nhà tâm lý học Dorothy Tennov định nghĩa trong quyển sách Love and Limerence: The Experience of Being in Love vào năm 1979). Tiến sĩ và nhà trị liệu Bukky Kolawole cho rằng, crush có gốc rễ sâu từ những ảo tưởng và người có cảm giác crush có xu hướng áp đặt những giá trị và những gì họ trân trọng lên người mà họ khao khát.
Theo Tennov, những người có limerence không quan tâm đến việc LO của họ có ổn, có khỏe mạnh hay có đang hạnh phúc hay không. Limerence được xây dựng trên “fantasy”, những ảo tưởng, những mường tượng về một người. Và người có limerence không yêu LO, họ chỉ yêu ý niệm họ tự đặt ra về LO mà thôi. Đây chính là sự khác biệt giữa limerence và tình yêu. Trong khi những người thực sự yêu vô cùng quan tâm tới chuyện người họ yêu có khỏe mạnh, hạnh phúc hay không, limerence có thể chẳng hề quan tâm tới điều đó. Họ vẫn sẽ thích người đó bất kể người ta đang cảm thấy thế nào, và họ chỉ muốn được đáp lại, được sở hữu người đó một cách lặp đi lặp lại tới ám ảnh. Họ nghĩ tới việc hai người ở bên nhau, chứ không nghĩ nhiều tới bản thân con người LO. Thậm chí họ sợ hãi việc họ biết con người thật của LO, vì điều đó có thể gây cho họ sự vỡ mộng. Limerence là một cảm giác ích kỷ.
Đúng vậy, cảm giác crush, hay limerence, có thể là một khía cạnh tối và tiêu cực của tâm lý. Cảm giác đó có thể gây ra những suy nghĩ ám ảnh, có thể so sánh được với OCD (bệnh rối loạn ám ảnh cưỡng chế) khi bạn liên tục có những suy nghĩ lặp đi lặp lại với limerence object (LO) của mình.
2.NHỮNG DẤU HIỆU CỦA LIMERENCE/CRUSH:
Những suy nghĩ ám ảnh/ Không tự chủ.
Những ảo tưởng ( nặng thì có thể liên quan tới s.e.x hoặc không)
Chỉ có thể có một LO trong cùng một khoảng thời gian.
Cảm xúc “tàu lượn siêu tốc” ( Cực kỳ hạnh phúc và cực kỳ đau khổ) dựa trên những lần tiếp xúc với LO/ thông tin tìm thấy về LO.
Nhìn nhận những dấu hiệu trung lập từ LO thành sự đáp lại
Sự hấp dẫn t.ì.nh d.ụ.c ( phải là ai đó mà bạn có thể tưởng tượng việc have s.e.x với)
Cảm giác như mọi thứ có thể liên quan hoặc gợi tới LO ( Đặc biệt là nhạc)
Phụ thuộc cảm xúc vào LO
Ngại ngùng, lo lắng, lắp bắp quanh LO (trên nhiều mức độ)
Bỗng dưng hứng thú về ngôn ngữ cơ thể
“Playing game” ( lúc này lúc ki, ngọt – nhạt – nó không trả lời inbox mình, mình cũng không trả lời nó chẳng hạn)
Mơ về LO
Mất ăn, mất ngủ ( không áp dụng cho tất cả trường hợp )
Gần như nghĩ LO là một nam thần/nữ thần
Không thật sự muốn ai biết về cảm xúc limerence của mình.
Hội chứng ” Không ai khác dành cho mình ” ( Không áp dụng cho tất cả )
Gia tăng hứng thú tình d.ụ.c ( Không áp dụng cho tất cả )
Lý tưởng hoá tính cánh, con người của LO ( cả tiêu cực lẫn tích cực).
Những dấu hiệu mà nhà tâm lý học Dorothy Tennov đưa ra trong sách của mình:
Khao khát được đáp lại, có nỗi sợ bị từ chối và cảm giác tuyệt vọng hoặc nặng nề hơn, những suy nghĩ tự kết liễu nếu việc bị từ chối xảy ra
Cảm giác đê mê sung sướng khi nhận được đáp lại ( cho đó là thật hay tự suy diễn )
Tự mường tượng lại trong đầu tất cả những lần tiếp xúc với LO một cách cực kỳ chi tiết
Liên tục phân tích từng từ, từng cử chỉ và đưa ra ý nghĩa tích cực cho chúng để cảm thấy sự được đáp lại
Sắp xếp lịch trình của mình để tăng tối đa khả năng gặp LO
Trải qua những dấu hiệu vật lí như run rẩy, yếu đuối hoặc tim đập mạnh khi ở quanh LO
Thực sự việc có cảm giác limerence với ai đó không hề sai, và có lẽ nhiều người nhìn nhận nó như một giai đoạn rất đáng yêu, rất lãng mạn; nhưng đây là một trong những cảm giác có phần tiêu cực, thậm chí độc hại trong chuyện tình cảm nói chung. Thường ngày người ta nhắc tới nó, không có ai nghĩ nó sẽ là một góc tối của tâm trí mình, nhưng limerence chính là như vậy. Nó bao gồm tất cả những suy nghĩ lặp đi lặp lại, và đôi khi có thể được so sánh với việc nghiện thuốc.
Những người có cảm giác limerence luôn tìm kiếm sự “high” (cảm giác đê mê, thích thú) nhưng không phải từ thuốc. Trong trường hợp này, họ gom góp sự “high” đó từ những thông tin họ tìm được về LO của mình, như là dòng trạng thái, những gì người đó nói, một bài hát người đó share mà sau đó họ sẽ tự huyễn hoặc rằng nó là về mình; hoặc họ tìm kiếm cảm giác đươc đáp lại từ hành động, cách phản ứng của LO. Một trong những triệu chứng kể trên là “tự nhìn nhận hành động trung lập thành dấu hiệu của sự đáp lại”. Chính triệu chứng này làm cho người có limerence giữ được limerence và những suy nghĩ lặp lại của mình về LO. Họ liên tục tiếp năng lượng cho limerence của mình, và từ đó mà họ khó có thể bỏ được LO.
Trong vài trường hợp, theo Tennov, limerence có thể kéo dài mười tám tháng, thậm chí là ba năm, ngay cả khi họ đã có người yêu. Sở dĩ có sự kéo dài hay kết thúc rất sớm này là do có sự quyết định của việc được đáp lại hay không được đáp lại. Nếu được đáp lại, cảm giác limerence có thể kéo dài, hoặc đơn giản là họ trở nên hết hứng thú với LO vì nhận ra sự thật về LO không như họ tưởng tượng. Một trường hợp khác có thể kéo dài limerence đó chính là khoảng cách và những dấu hiệu lẫn lộn, lúc lạnh nhạt lúc ân cần. Đây mới chính là vấn đề của một người có limerence. Khoảng cách sẽ làm họ khao khát hơn, và thêm vào những dấu hiệu ngọt nhạt, điều đó càng làm cho những suy nghĩ và những cảm giác “high” của họ thêm mạnh mẽ.
