3h40′ ngày 27/05, sau 3 ngày liền trời Sài Gòn đổ mưa dầm dề như Huế và thời tiết như Đà Lạt, cái oi bức dường như đã trở trởi lại, đánh tan cái mát mẻ dễ chịu trước kia. Bài viết trước, câu hỏi “Tại sao trời mưa ta buồn ngủ/mệt mỏi đã được giải đáp, tron đó nhiều ý kiến cho rằng: Trời nắng tui cũng buồn ngủ? なんで？ Vậy nên hôm nay ta lại có bài viết này đây!
TL;DR: Vì cơ thể tốn Gluozơ điều chỉnh nội thiệt. Vì cơ thể chưa quen với ánh sáng. Vì mùa hè nhiều nắng cơ thể tiết nhiều Metalonin. Vì ta dậy sớm hơn nên ta sẽ mau hết năng lượng hơn bình thường. Một số người mắc hội chứng “Summer SADS”.
“Thực ra có lý giải khoa học cho việc bạn luôn cảm thấy uể oải ngày hè đấy”
(Bài viết trên trang Bustle chấm com, JR Thorpe, xuất bản ngày 7 tháng 2 năm 2018)
Thời tiết ấm dần lên, mặt trời cũng lên cao dần, và đột nhiên bạn thực sự chẳng muốn động tay động chân, nằm ườn ra trong cái tiết trời oi ả đấy. Không, bạn không tưởng tượng đâu: thời tiết nóng khiến bạn lười hơn thật đấy! Ít nhất là khi bạn vừa mới quen dần với đợt nóng” “Khi trời ấm lên, nhiều người bắt đầu cảm thấy biếng nhác và giảm năng suất làm việc ” – Nancy Molitor Ph.D., trợ lý giáo sư lâm sàng về tâm thần học và khoa học hành vi tại Trường Y Feinberg thuộc Đại học Northwestern, chia sẻ với Bustle. Vì vậy chẳng phải là do bạn lười biếng vô cớ đâu! Khoa học cả đấy!
Cái việc mà chúng ta nằm ườn trước quạt và rush hàng chục tập phim trên Nexflit vào ngày hè thật ra có liên quan tới sự điều chỉnh nhiệt độ thân thể, phản ứng lại với ánh sáng tự nhiên và hàng đống lý do khác nữa. Nhưng cũng lưu ý rằng những điều kể trên không đủ trầm trọng để khiến ta mệt mỏi cả ngày đâu! Nếu mà ta uể oải suốt cả ngày hè, có thể có gì đó nghiêm trọng hơn cái sự lười vì vào mùa nóng gây nên đấy, và tốt hơn là nên đi gặp bác sĩ để xem nó là gì!
Nhưng mà nếu chỉ cảm thấy lười nhiều hơn là mệt mỏi, có vài lí do cho nó đấy. Loài người, như tất cả những động vật có zú khác, có hệ thống điều chỉnh nội nhiệt. Cái hệ thống đó chính là cái khiến bạn đổ mồ hôi, run lẩy bẩy và đôi khi ôm sốt. Một hệ thống như vậy thì chắc chắn là cần năng lượng rồi. Nó không đơn giản như chú cún nhà bạn thè lưỡi ra để thoát nhiệt đâu, mà nó là sự tổng hòa phức tạp giữ Hormone và trao đổi chất mà phải tiêu tốn năng lượng, mà với con người thì là Glucozơ
Cho dù bạn có làm gì trong thời tiết nóng đi nữa, có là tập thể dục, hoàn thảnh bảng cân đối kế toán hay chỉ đơn giản là đi bộ quanh khu nhà bạn, thì nó vẫn sẽ tiêu tốn nhiều năng lượng hơn vì cơ thể bạn đang dùng Glucozơ để giữ mát nó. Thời tiết nóng bức khiến bạn mệt mỏi hơn vì bạn sử dụng nhiều nội lực hơn. “Tiếp xúc nhiều với ánh sáng mặt trời cũng khiến bạn mau mệt mỏi hơn vì nó cũng sẽ làm mất nước” Molitor chia sẻ với Bustle. Thật ra thì bạn cũng sẽ quen khá nhanh với thời tiết nóng, nên sau 1 2 tuần thì nó cũng không còn quá gắt nữa đâu.
Mùa hè thì khiến bạn ít năng xuất hơn, nhưng thời tiết xấu thì lại giúp bạn làm việ hăng hơn đấy. Một nghiên cứu khoa học của Trường kinh doanh Havard vào năm 2012 chỉ ra rằng nhân viên văn phòng dành thời gian trong phòng làm việc vào trời mưa sẽ làm việc tốt hơn so với người làm trong ngày hè đầy nắng.
Nhưng thật ra cũng có lý giải khoa họ rõ ràng cho việc tụt năng suất này đấy! Thì ra nắng nóng sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng nhận thức của chúng ta! Nhiều nghiên cứu khoa họ đã chỉ ra rằng người ta có thể ra quyết định nhanh chóng và chính xác hơn nếu làm việc trong môi trường mát mẻ hơn. Một báo cáo được công bố bởi PloS Medicine vào 2018 cũng đã khám phá ra rằng càng nóng thì con người càng kém trong các bài test Nhận thức như: chọn gói cước di động tốt nhất, đánh giả rủi ro chơi loto hoặc chốt deal shot sale ngon nhất (trong mấy cái deal họ cho). Khi trời nóng, con người có xu hướng trở nên chậm chạp hơn, bảo thủ hơn, và thường đánh giá các yếu tố một cách sai lệch. Điều này xảy ra khi nhiệt độ xung quanh chỉ thay đổi đi vài độ, vì lúc này các nguồn năng lượng được sử dụng để điều chỉnh nhiệt độ sẽ lấy bớt năng lượng từ não. (vậy là ngu đi? :))) )
Và nói đến năng lượng thì, trời nóng có khiến bạn liên tục muốn ngủ hông? Nếu mà bạn thấy buồn ngủ vào những ngày đầu hè, đó chính là sự phản ánh cho sự điều chỉnh thân nhiệt và phản ứng với ánh sáng mặt trời đấy. Con người có nhịp sinh học riêng – một cái đồng hồ bên trong cơ thể bạn cho biết lúc nào ta dậy và khi nào nên ngủ nhờ vào cá Hormone như “Metalonin” (Bài về mưa có đề cập). Metalonin thì ảnh hưởng bởi nhiều yếu tốt, nhưng nguyên nhân chính thì là ánh sáng (đọc bài về mưa để hiểu thêm)
Nếu bạn ngủ trong một vùng tràn ngập ánh sáng tự nhiên, bạn có thể sẽ thức dậy cùng Mặt trời đấy! Bởi nhịp sinh học trong cơ thể bạn đã set một chế độ mới, và thế là bạn sẽ dậy sớm hơn trong mùa hè. Kết quả hả? Bạn sẽ thức lâu hơn trong một ngày, và rồi sẽ đốt nhiều Gluozơ hơn! Và vào đầu giờ tối, trước giờ đi ngủ mùa đông thường lệ, bạn có thể sẽ cảm thấy muốn ngủ rồi, ngay cả khi bên ngoài trời vẫn còn sáng.
Molitor nói với Bustle: “Một nhóm nhỏ người không chỉ cảm thấy mệt mỏi trong những tháng mùa hè”. “Họ thực sự trở nên trầm cảm do một tình trạng được gọi là “Biến đổi rối loạn tâm lý theo mùa vào mùa hè”, hoặc “summer SADS”. Tình trạng này phổ biến hơn ở những người sống gần đường xích đạo và ở các vùng phía nam của Hoa Kỳ” Rối loạn cảm xúc theo mùa không chỉ xảy ra với những người hay tụt mood trong mùa lạnh đâu. Molitor cho biết: “Những người bị “summer SADS” thường tìm thấy sự nhẹ nhõm bằng cách ở trong nhà vào buổi trưa và tránh ánh nắng trực tiếp, hoặc bằng cách đi thăm các vùng phía bắc của đất nước.
Chuyên gia được phỏng vấn:
Nancy Molitor Ph.D., trợ lý giáo sư lâm sàng về tâm thần học và khoa học hành vi, Trường Y Feinberg thuộc Đại học Northwestern
Các nghiên cứu được trích dẫn:
Cedeño Laurent, J. G., Williams, A., Oulhote, Y., Zanobetti, A., Allen, J. G., & Spengler, J. D. (2018). Giảm chức năng nhận thức trong đợt nắng nóng ở những cư dân sống trong các tòa nhà không có máy lạnh: Một nghiên cứu quan sát về thanh niên vào mùa hè năm 2016. Thuốc PLoS, 15 (7), e1002605.
doi chấm org/10.1371/journal.pmed.1002605
