Tuần này tràn ngập những câu hỏi về thị trường chứng khoán. Đây quả là một cơ hội tuyệt zời để nhận được những lời giải thích về các thuật ngữ liên quan đến chứng khoán. Tất cả những bài đăng khác liên quan đến chủ đề này đều sẽ bị gỡ bỏ, mọi người cứ trả lời trực tiếp ở đây nhé.
- Việc mua và bán cổ phiếu vận hành như thế nào?
- Bán khống (short selling) là gì?
- Bán non (short squeeze) là gì?
- Lũng đoạn thị trường (stock manipulation) là gì?
- Quỹ đầu cơ (hedge fund) là gì?
- Bạn còn câu hỏi nào khác về thị trường chứng khoán không?
Trong thread này, các top comments (trả lời trực tiếp) được phép trả lời và đưa ra giải thích cho các câu hỏi có liên quan đến chủ đề Thị trường chứng khoán. Mọi người hãy nhớ tuân thủ các quy tắc nhé, mọi phần thảo luận không liên quan đến chủ đề này đều sẽ bị gỡ bỏ.
Hãy hạn chế bàn bạc đến những sự kiện đang hoặc mới diễn ra gần đây. Thay vào đó, hãy nói về những sự kiện đã xảy ra, bởi vì đây không phải nơi để bàn bạc liệu cổ phiếu sẽ lên hay xuống, liệu có ai đang vi phạm pháp luật, liệu hình phạt nào sẽ được đưa ra. Những lời giải thích nên thật khách quan và tập trung vào cốt lõi của thị trường chứng khoán.
EDIT: Đáng lẽ hông cần phải nói ra nhưng mà Mọi giao dịch trên thị trường chứng khoán của bạn đều phụ thuộc vào bạn cả đó. ELI5 không phải nơi thích hợp để bạn hỏi hay đưa ra lời khuyên về việc mua bán và trao đổi cổ phiếu đâu.
ND: Mình dịch 2 câu trả lời, 1 câu khá dễ hiểu, và 1 câu chi tiết hơn phía sau nhé. Mình chưa có nhiều kiến thức về lĩnh vực này nên nếu có sai/ thiếu sót ở đâu mong mọi người góp ý nha
____________________
Link Reddit: https://redd.it/l7ckr5
____________________
u/bradorsomething(2.5k points)
- Việc mua bán cố phiếu vận hành như thế nào?
Tui có một nhà máy cam. Tui muốn có tiền để xây dựng một nhà máy cam vàng mới, thế nên tui phát hành cổ phiếu cam. Tui tạo ra một loại cam đặc biệt mà mỗi quả tương ứng với $1. Tui tung ra 1.000.000 quả cam, tạo thành $1.000.000. Giờ đây, với mỗi $1 ông đưa tui, ông sẽ có 1 quả cam.
Đó là tất cả những gì ông nhận được. Nếu như ông may mắn, hằng năm tui sẽ chia cho ông lợi nhuận mà nhà máy cam mới kia tạo ra. Khi công ty của tui lớn mạnh hơn, sẽ có nhiều người muốn mua cổ phiếu của công ty tui. Khi ấy, ông có thể bán lại cho họ với giá cao hơn ban đầu.
2. Bán khống là gì?
Giả sử ông có 100 quả cam. Thứ Hai, tui ghé nhà ông và bảo “Ê cho mượn 100 quả cam đi, thứ Sáu tui trả lại kèm theo $2” Ông đồng ý, tui mang số cam đó đi bán với giá $1 mỗi quả. Bây giờ tui có $100, nợ ông $2 và 100 quả cam. Tui hi vọng vào thứ Sáu cam sẽ rẻ hơn, chỉ $50 thui. Nếu vậy tui sẽ mua 100 quả cam của ông luôn, trả ông $2 và lãi được $48.
3. Bán non là gì?
Ai đó đã tình cờ thấy được lúc tui giao dịch với ông, thế là bán hết cam đi. Hắn ta biết tui cần có 100 quả cam vào thứ Sáu, vậy nên đã đi mua hết tất cả cam. Thứ Sáu đến, khi tui đi khắp nơi tìm mua cam, hắn ta xuất hiện với tấm biển “Cam $20 1 quả nè”. Thế là tui phải mua lại cam với giá $20. Tui tốn $1900 mua cam, và nợ ông $2 nữa.
4. Lũng đoạn thị trường là gì?
Khi tui cần mua 100 quả cam, tui đi khắp nơi rao tin cam dạo này tệ lắm. Tui bảo bạn bè mình đừng để ai mua cam, khi ấy cầu sẽ giảm xuống. Tui lên tivi, kể chuyện mình ăn cam rồi nôn ọe ọe như nào. Thế là giá cam giảm xuống còn có $25. Giờ tui có thể mua 100 quả cam chỉ với giá $25, lãi hẳn $73.
____________________
u/the_friendly_skeptic (4.9k points)
Hi vọng tui sẽ giúp mấy bạn hiểu. Tui làm trong lĩnh vực chứng khoán, khi em trai hỏi tui chứng khoán vận hành thế nào, tui đã giải thích như sau:
GameStop có 100 cổ phiếu hiện hành, mỗi cổ phiếu đáng giá $20 (vậy nên nếu bạn có 1 cổ phiếu, bạn sở hữu 1%, 25 cổ phiếu = 25%,…)
Đó, GameStop chỉ có 100 cổ phiếu thôi. Cả ngày mọi người chỉ mua bán trao đổi qua lại, vậy nên giá cổ phiếu liên tục tăng giảm.
Giờ nhé, khi bạn muốn kiếm tiền từ việc chơi cổ phiếu, bạn sẽ luôn nghĩ đến việc “mua thấp, bán cao”. Ví dụ như: bạn mua cổ phiếu Amazon khi nó còn rẻ và giờ nó đáng giá cả đống tiền. Bạn mua cổ phiếu Amazon vì bạn đã nghĩ nó sẽ tăng giá trong tương lai.
Một thuật ngữ vui vui nè: You are bull-ish.
(Bullish: tin tưởng cổ phiếu sẽ tăng trong tương lai)
Đây là lúc để Bán khống phát huy tác dụng.
Giả sử, bạn sở hữu một quỹ đầu cơ. Nhà quản lý quỹ đầu cơ của bạn bảo “Tôi thấy GameStop (GME) đang được định giá quá cao rồi. Nó chỉ nên giữ ở mức $15 1 cổ phiếu thôi.”
Trong trường hợp này, anh quản lý dự đoán trong tương lai giá cổ phiếu của GME sẽ giảm.
Một thuật ngữ hay ho nữa nè: He would be bear-ish on GME.
(Bearish: tin tưởng cổ phiếu sẽ giảm trong tương lai)
Giờ đây khi anh quản lý tin rằng giá cổ phiếu sẽ giảm, anh ấy sẽ cố gắng kiếm tiền bằng cách Bán khống.
Để bán khống, anh ấy sẽ vay cổ phiếu từ ai đó, Bob chẳng hạn, rồi bán chúng đi với giá thị trường là $20.
Anh ấy đã vay 10 cổ phiếu, và bán chúng đi, thu được $200.
Ít lâu sau, giá cổ phiếu giảm (thêm một thuật ngữ nữa: down ticks – sự giảm nhẹ của giá cổ phiếu). Giờ đây cổ phiếu GME chỉ đáng giá $15.
Giờ thì anh quản lý tài ba sẽ đi mua 10 cổ phiếu với giá 15$ mỗi cổ phiếu, để trả lại cho người mình đã vay lúc trước.
Vậy là sau phi vụ vừa rồi, chúng ta thu được $50 tiền lãi, cụ thể:
- Vay 10 cổ phiếu từ Bob
- Bán 10 cổ phiếu với giá $20 mỗi cổ phiếu
- Mua 10 cổ phiếu với giá $15 mỗi cổ phiếu
- Trả lại 10 cổ phiếu cho Bob
=>Tổng lợi nhuận = (10*$20) – (10*$15) = $50
Vậy còn GameStop thì sao. Hãy nhớ rằng GameStop có tổng cộng 100 cổ phiếu đang lưu hành.
Giả sử những nhà quản lý quỹ đầu cơ đều đoán được giá cổ phiếu sẽ giảm.
Ai đó trên Reddit chỉ ra rằng, mặc dù hiện tại GameStop chỉ có 100 cổ phiếu lưu hành thôi, nhưng thực tế GameStop có hẳn 125 cổ phiếu đang được vay mượn để trang trải trong trường hợp bị bán khống.
Tui biết là đoạn này nghe lú thật. Về mặt toán học thì thật vô lý, làm sao ta có thể cho vay một lượng nhiều hơn những gì ta có cơ chứ?? Nhưng trong đầu tư chứng khoán thì việc này đôi khi vẫn xảy ra, hãy cứ công nhận điều đó đi, tui không đi sâu vào giải thích chi tiết đâu. (ND: Rồi nhiều người hỏi quá nên cuối cùng chủ thớt lại edit giải thích thêm ở phía dưới nhé )
Giờ thì, khi bạn sở hữu cổ phiếu đang bị bán khống, bạn sẽ gặp phải một rủi ro mang tên Bán non.
Bán non xảy ra khi lượng cổ phiếu đang được vay mượn nhiều hơn lượng cổ phiếu vốn có. Đó là bởi mọi nhà quản lý quỹ đầu cơ đều dự đoán giá cổ phiếu sẽ giảm, họ nổi lòng tham và cố gắng kiếm lời từ đó, đi vay cổ phiếu với niềm tin rằng mình đủ khả năng trả lại nó. Giờ thì ai cũng đổ xô đi mua cổ phiếu, khiến giá cổ phiếu bất ngờ tăng vọt (theo quy luật cung cầu thôi).
Hãy nhớ rằng, những nhà quản lý quỹ đầu cơ sẽ phải trả lại cổ phiếu cho “chủ nợ” của mình. Vấn đề là, giá cổ phiếu vẫn tăng, vậy nên nếu họ ngừng giao dịch, họ sẽ đánh mất cơ hội của mình.
Ví dụ: tui bán 10 cổ phiếu, thu về $200.
Thay vì hạ xuống, giá cổ phiếu lại tăng lên đến $400. Mà tui phải có cổ phiếu để trả lại cho chủ nợ của mình, nên tui phải mua 10 cổ phiếu từ thị trường.
Tui mua 10 cổ phiếu, tốn $4000
Như vậy, thay vì kiếm lời, tui lỗ mất $3800.
EDIT 1: Việc “vay” trong chứng khoán khác với chuyện vay mượn bình thường lắm nè.
Khi bạn bán một cổ phiếu, bạn sẽ phải đánh dấu giao dịch ấy là Long hoặc Short. Có thể hiểu đơn giản: Long – bạn hiện đang sở hữu cổ phiếu ấy trong tài khoản của mình rồi, Short – bạn có thể có được cổ phiếu ấy một cách dễ dàng trong tương lai. Thế nên là, ai cũng đánh dấu giao dịch của mình là Short sale – bán khống để thể hiện rằng đây là loại cổ phiếu dễ vay, sẵn có. Đến khi giá tăng vọt, người ta bắt đầu hoảng loạn và mua sạch cổ phiếu trên thị trường. Khi ấy, giá càng tăng hơn nữa và ta-da, Bán non.
Thường thì bạn sẽ phải trao cổ phiếu cho đối tác của mình trong vòng 2 ngày kể từ ngày giao dịch.
EDIT 2: Một số bạn hỏi tui về Kỳ hạn quyền mua bán cổ phần (Option Expiration).
Hãy nghĩ về Quyền mua bán cổ phần (Option) như một coupon. Nó cho phép bạn được mua, bán cổ phiếu vào ngày cụ thể, với mức giá cụ thể.
Giả sử, nếu tui nghĩ giá cổ phiếu GME sẽ tăng, tui có thể mua một coupon (chính là một Quyền chọn mua – Call Option), cho phép tui có thể mua cổ phiếu GME với giá $20 trong thời hạn một tháng kể từ ngày giao dịch, đó chính là Kỳ hạn (Expiration). Ý tưởng ở đây là, trong vòng một tháng, giá cổ phiếu GME sẽ tăng, và tui có thể mua cổ phiếu chỉ với $20 nên sẽ có lời.
Và người “viết ra” hợp đồng với bạn, hay có thể hiểu là người đã trao cho bạn chiếc coupon kia, sẽ phải đi mua cổ phiếu về để trả cho bạn. Dù khi ấy cổ phiếu GameStop có giá $400 thì bạn vẫn có thể sở hữu nó chỉ với $20.
