Trả lời: Shane Greenstein, vẫn tò mò sau từng ấy năm.
Chắc là phải tung xu để chọn giữa Henry Ford và Adolf Hitler. Người đầu tiên có thể không thể nổi tiếng bằng người thứ hai. Nhưng ở họ đều có những điểm chung: mang lại những sự thay đổi từ rất sớm, tiếng vang của nó tạo ra lớn hơn rất nhiều so với lúc họ chưa xuất hiện. Tuy nhiên cả 2 đã thực hiện điều này theo những cách rất khác nhau.
Sách vở đã viết về rất nhiều về họ. Dưới đây, tôi chỉ đơn giản là nêu ra những nét chính.
Henry Ford
Henry Ford là một con người phức tạp. Tôi sẽ điểm qua những thành tựu chính của ông. Ford là người dẫn dắt công cuộc phát minh ra dây chuyền sản xuất tại nhà máy xe hơi của mình. Thật khó để quên được tính cách mạng của nó vào thời điểm bắt đầu của thế kỷ 20. Sau đây là một số thành quả mà dây chuyền của ông đã đem lại:
– Nó đã trở thành hình mẫu cho việc sản xuất trên quy mô lớn hiện nay, một phương thức được sử dụng bởi hàng trăm ngàn nhà sản xuất để tạo ra những sản phẩm, dù lớn hay nhỏ, đắt hay rẻ, phổ thông hay chuyên biệt. Về cơ bản, nó đã thay đổi cách mà nền kinh tế hoạt động.
– Xe hơi đã từng là một thứ đồ chơi xa xỉ. Nó đã góp phần đẩy giá thành của xe hơi xuống mức mà những tầng lớp lao động trung lưu có thể đáp ứng được. Nó thay đổi cuộc sống mà chúng ta đã biết, chủ nhân của những chiếc xe giờ đây có thể tự đi ra khỏi khu vực sinh sống của mình.
– Nó cho thấy sức mạnh của việc tiêu chuẩn hóa những chi tiết và thiết kế trong một sản phẩm đắt tiền. Tuy không phải là sản phẩm đầu tiên làm được việc này – trước đó đã có những sản phẩm khác như súng đạn, máy dệt, xe đạp, vải vóc. Nhưng nó đã chứng minh được tính hợp lý của những sản phẩm xa xỉ với thiết kế phức tạp được kết hợp từ nhiều bộ phận khác nhau. Điều này đã để lại những ảnh hưởng rõ rệt trong việc thiết kế sản phẩm sau này.
– Nó đẩy mạnh như cầu tiêu thu xăng dầu, lốp xe, sơn và rất nhiều những phụ kiện khác. Nhiều người đã tận dụng để kiếm tiền tiền từ điều này. Một câu chuyện quá phức tạp để có thể kể trong câu trả lời này, nhưng hãy nghĩ đến Standard Oil, Goodyear, Dupont và rất nhiều những cái tên khác.
– Nó khiến cho người dân tự nguyện đầu tư để xây những con đường trải nhựa, vĩnh viễn thay thế vai trò của chính phủ. Thêm một câu chuyện phức tạp nữa.
– Về sau này, Ford đánh mất đi vị trí của người giàu nhất thế giới bởi vì ông đã trở thành một nhà lãnh đạo độc tài. Tính bướng bỉnh và sự kiên trì – điều đã giúp ông khi mới khởi nghiệp – trở thành chướng ngại khi ông từ chối những lời khuyên từ cố vấn và không phản ứng kịp thời với sự cạnh tranh đến từ General Motors. Ông đã trở thành một biểu tượng của sự tụt dốc nhanh chóng của những người dẫn đầu thị trường.
Còn rất nhiều điều để nói về Ford, về sự nhanh nhạy của ông trong việc đem lại những thay đổi. Nếu thiếu ông, những thay đổi này có thể sẽ xuất hiện rất muộn. Tuy nhiên, những điều ở trên có thể giúp các bạn hiểu được phần nào.
Adolf Hitler
Ảnh hưởng của Adolf Hitler thì hoàn toàn khác, khủng khiếp hơn rất nhiều. Cũng là một con người phức tạp, một kẻ tự cao, một họa sĩ thất bại sở hữu một khả năng diễn đạt bậc thầy. Sự hận thù kéo dài từ Thế chiến I và việc nước Đức bị chia rẽ không hoàn toàn là nguyên nhân biến ông thành một tên độc tài.
– Khi đó có những người tốt đã cố gắng mang lại sự dân chủ cho nước Đức, thiết lập những cơ sở y tế. Lúc đó, chủ nghĩa phát xít đang phát triển ở Châu Âu. Sự phát triển của đảng Nazi đã tiêu diệt sự dân chủ, đồng thời tiếp nhận chủ nghĩa phát xít và đẩy nó lên một tầm cao mới để lại những hậu quả kinh khủng trong lịch sử.
– Đối với tư tưởng dị thường của Hitler, thì không có một lý do cụ thể nào cho việc thống nhất những người nói tiếng Đức dưới sự cầm quyền của 1 chính phủ, cũng như việc để họ sinh sống tại những vùng đất thuộc về những dân tộc khác. Mục tiêu lớn nhất của ông là “lebensraum”. Nói một cách đơn giản thì điều đó khuyến khích việc xâm chiếm những nước khác, và tạo ra hàng loạt những sự kiện khủng khiếp trong lịch sử.
– Nazi đã biến tư tưởng thù ghét những dân tộc khác thành tư tưởng hành động của chính phủ. Hitler không phải là người duy nhất bắt đầu việc này, cũng như việc đem nó gắn vào cùng những tư tưởng thù ghét khác đã tồn tại từ lâu trong một vài cộng đồng tại Châu Âu, ông chỉ là người thống nhất và thực thi điều này. Gây ra nguyên nhân trực tiếp đem lại sự diệt vong của người Do Thái, người Digan, người đồng tính, giới nghệ sĩ, và những nhà bất đồng chính kiến.
– Nazi đã tạo ra một cỗ máy giết chóc chưa từng có trong lịch sử – những trại tập trung được xây dựng trên diện rộng cùng với một hệ thống giết hại hàng triệu người một cách bài bản. Có một vài nơi chuyện tương tự đã diễn ra – như cuộc tàn sát người Armenia và hệ thống nhà tù Gulag dưới thời Stalin. Nhưng Nazi đã mang cơn ác mộng lên một mức độ kinh khủng hơn rất nhiều.
– Thiếu đi Hitler liệu Thế chiến II có xảy ra? Thiếu đi khả năng phát biểu bậc thầy của ông tại trung tâm của những cuộc xâm lược nước láng giềng của Đức. Tất nhiên là không. Khi mà chiến tranh tại Châu Á là không thể tránh khỏi, gây ra bởi những xung đột giữa Nhật và Trung Quốc, thì điều tương tự không diễn ra tại Châu Âu vừa mới trả qua Thế chiến I, khi những nhà lãnh đạo vẫn còn nhớ rõ sự khủng khiếp của nó.
Thế chiến II đã làm thay đổi Châu Âu và thế giới. Nó khởi đầu cho kỷ nguyên mà Hoa Kỳ áp đảo về mặt quân sự, kỷ nguyên của hợp tác quốc tế, cùng với rất nhiều thay đổi toàn cầu. Nó cũng đồng thời tạo ra phần lớn những cuộc xung đột vào nửa sau của thế kỷ 20.
Một lần nữa thì sách vở đã viết rất nhiều về 2 nhân vật này. Tôi hy vọng đây sẽ là một khởi đầu tốt cho những cuộc trao đổi.
