Trả lời: James Altucher, Tác giả, doanh nhân, podcaster, nhà đầu tư phố Wall.
Tôi thức dậy một buổi sáng ở hành lang trên đường về phòng khách sạn của mình.
Một lần nữa, tôi lại vỡ nợ.
Một lần nữa, tôi lại say xỉn.
Một lần nữa, lại thất bại trong cuộc sống.
Tôi sợ hãi và muốn chết. Thôi đi. Thôi đi! Một lần nữa, đã hàng tỷ lần rồi, tôi đã kiếm được tiền, để rồi đánh mất tất cả.
Và tôi dừng lại.
Có 3 kỹ năng về tiền bạc: kiếm tiền, giữ tiền và khiến tiền đẻ ra tiền.
Có 4 kỹ năng trước khi bạn làm ra tiền: thể chất, tinh thần (tránh xa khỏi những người tiêu cực), sáng tạo (mỗi ngày), tâm linh (học cách từ bỏ những thứ mà bạn không thể kiểm soát).
Tôi biết sự giàu có là thế nào. Tôi cũng biết sự nghèo khổ là thế nào.
Đầu tiên: là những thứ cơ bản:
Tôi nói là cơ bản vì chỉ cần làm những điều dưới đây sẽ giúp bạn kiếm tiền. Nhưng để trở nên giàu có thì hãy làm thêm những điều tôi nói bên dưới nữa.
Tôi chỉ cần 1 phút để biết được ai sẽ trở nên giàu hoặc nghèo.
Người giàu nói về ý tưởng.
Người nghèo nói về con người.
Người giàu nói về học kỹ năng.
Người nghèo buôn chuyện.
Người giàu nói về cải thiện bản thân.
Người nghèo nói những thứ như, “đi quan hệ là làm việc chăm chỉ”.
Người giàu dành nhiều thời gian đi tìm đúng người sẽ giúp họ vươn lên và người mà họ sẽ giúp vươn lên.
Người nghèo nghĩ rằng “tuần làm 4 giờ” nghĩa là “chỉ cần làm đúng 4 giờ”.
Người giàu nghĩ rằng “tuần làm 4 giờ” nghĩa là “hoàn thành công việc của 40 giờ trong 4 giờ. Liên tục như vậy.”
Người nghèo viết bình luận trên YouTube.
Người giàu học hỏi bằng cách xem video trên YouTube.
Người nghèo từ bỏ những thứ mình thích để đi làm những thứ mình ghét (như là công việc).
Người giàu tìm cách làm ra thứ mà họ thích, khiến nó trở thành một trong những công việc của mình.
Và thêm nữa:
– Họ (người nghèo) không làm thêm
Khi còn làm việc theo giờ văn phòng từ 9 – 17h, tôi để ý 1 điều: chả ai làm việc cả.
Mọi người đến vào khoảng 9 giờ. Nghỉ giải lao lúc 10 giờ. Họp hành suốt ngày. Lên mạng.
Nghỉ trưa 2 tiếng. Bắt đầu dọn đồ đi về lúc 4 giờ.
Tôi không nói là “làm chăm” nhé. Chỉ làm thôi.
Phần lớn đều cố gắng giả vờ như họ đang làm việc nhưng chẳng lừa được ai hết.
Đã làm thì sẽ có kết quả. Không có kết quả nghĩa là không làm.
Làm việc thông minh thay vì chăm chỉ. Nhưng hãy duy trì sự chăm chỉ.
Vào cuối tuần, ở năm đầu tiên trong công việc thứ 4 của tôi, tôi làm thêm một thứ mà mình tin rằng sẽ giúp ích cho công ty.
Thời gian làm thêm cuối tuần đó đã thay đổi cuộc đời tôi. Tôi được thăng chức, tôi có thêm cơ hội, tôi bắt đầu tự kinh doanh (xây dựng websites cho doanh nghiệp) và kiếm được hàng triệu đô.
Tất cả những gì bạn cần làm là hãy đi trước 1 bước và bạn sẽ vượt qua 99% đồng nghiệp của mình.
Nếu sếp bạn nói hãy “làm X”, thì hãy làm “X+Y”. Bạn sẽ được thăng chức, bạn sẽ có quan hệ, bạn sẽ có thêm cơ hội, bạn sẽ nối được những mảnh ghép và có việc làm thêm để giúp những người khác. Rồi bạn sẽ giàu.
– Họ luôn trả hết nợ
Nếu bạn phải chật vật trả hoá đơn và nuôi gia đình. Thì hãy ngừng việc thanh toán thẻ tín dụng và tiền nhà lại.
Mọi người nói, “Tôi là người có đạo đức. Tôi không làm thế được.”
Câm mồm.
Tôi không nói bạn phải bùng tiền bạn bè. Hãy trả tiền cho bạn mình! Làm người tốt.
Nhưng khi đi vay tiền ngân hàng thì bạn sẽ phải làm hợp đồng. Bản hợp đồng có 2 phần:
a. Trả hết nợ thì ngân hàng sẽ để bạn yên.
b. Không trả nợ và ngân hàng sẽ xử lý bạn.
Đó là THOẢ THUẬN. Không liên quan gì đến đạo đức. Chỉ là bạn sẽ làm theo phần nào của hợp đồng thôi. Ngân hàng thoải mái với cả 2 trường hợp trong bản hợp đồng.
Khi mà bạn ngừng trả nợ thẻ tín dụng. Những chuyện này sẽ xảy ra:
– Trong vòng từ 60 đến 90 ngày, ngân hàng sẽ gọi cho bạn liên tục. Đừng nghe máy.
– Sau 90 ngày, ngân hàng sẽ coi như bạn trốn nợ và ghi món nợ về 0.
– Họ bán món nợ của bạn cho một quỹ đầu tư hoặc một công ty chuyên đi mua lại các khoản nợ.
– Cứ mỗi 100$ bạn nợ họ, họ bán ra được 6$.
– Công ty mua nợ của bạn lại bắt đầu gọi điện mỗi ngày. Đừng nghe máy.
– Họ thuê một luật sư địa phương để đòi nợ từ bạn. Luật sư này sẽ bắt đầu mang việc này lên toà án. Quá trình này mất khoảng 1 năm.
– Khi mà tài chính của bạn đã ổn định, hãy thoả thuận bạn sẽ trả 10$ cho mỗi 100$ nợ và cố đưa ra một phương án thanh toán.
– Thuê một đơn vị để sửa lại điểm tín dụng của bạn.
Thế là xong. Đạo đức của bạn chả bị sao cả. Nếu họ bắt đầu quá trình tịch biên. Thuê một luật sư giá rẻ. Mất khoảng 18 tháng cho việc tịch biên.
Một lần nữa, điểm tín dụng của bạn sẽ hạ nhưng vẫn có thể sửa được HOẶC
Mọi người thường đánh giá thấp việc thuê nhà ở Airbnb là một phương án hợp lý.
Tôi chỉ khuyên bạn làm điều này trong trường hợp gia đình bạn gặp vấn đề vì bất cứ lý do nào (ví dụ như một cơ quan liên bang đóng cửa và bạn là một nhân viên của nó).
Đừng sợ việc vay ngân hàng. Nó vô hại khi xét về dài hạn và bạn sẽ có thêm tiền.
Nhưng đừng làm thẻ tín dụng hoặc mua nhà.
Nếu bạn nợ IRS (cơ quan thuế Hoa Kỳ), thì đây là giải pháp:
IRS rất muốn bạn là người chủ động. Họ rất không muốn phải đi tìm những người cố ý trốn thuế.
Nếu nợ thuế, hãy gọi cho họ và đưa ra phương án trả nợ, đồng thời đề nghị với họ là bạn sẽ bắt đầu trả nợ khi không còn khó khăn về tài chính.
Các nhân viên IRS không muốn phải là người xấu. Họ rất muốn bạn là người chủ động liên hệ trước khi họ phải tự đi tìm bạn.
– Họ tiết kiệm tiền bằng 401k(một chương trình tiết kiệm ở Mỹ)
401k – đưa tiền của bạn cho phố Wall và bạn sẽ không còn thấy và được động vào nó cho đến khi 59 tuổi.
Phố Wall thu đủ các loại phí. Và bạn sẽ có thể hoặc không thể kiếm được thêm tiền.
Thay vào đó, hãy dùng tiền để học kỹ năng hoặc chia nhỏ để đầu tư.
– Họ mua nhà
Có một quan niệm cho rằng “thuê nhà là phí tiền”.
Khi bạn mua nhà:
a. Phải trả trước 20%. Bạn mất số tiền đó MÃI MÃI (hoặc cho đến khi bạn bán nhà, nhưng rồi lại mua nhà mới, thế là vẫn mất tiền).
b. Bạn phải trả tiền nợ + thuế + phí duy trì. Tôi chắc rằng có khi đi thuê nhà còn rẻ hơn. Tất nhiên là không phải lúc nào cũng đúng.
Nên là: bạn chỉ cần trả tiền thuê nhà và số tiền mà đáng ra phải trả cho người bán nhà thì vẫn là của bạn.
Hoặc là bạn mất luôn 20% số tiền, tốn nhiều hơn mỗi tháng, và có thể là sẽ không kiếm được tiền từ bất động sản (nhiều người đã kiếm tiền, nhưng tương lai thì không ai có thể nói trước được).
– Họ mua xe mới.
Xe mới có giá trung bình khoảng 30k$, một cái xe cũ khoảng 3 năm có giá 15k$.
Chia ra trung bình cho khoảng 13 cái xe trong một đời người (với điều kiện là bạn bán được sáu cái xe với giá 10k$) và bạn tiết kiệm được một mớ tiền. Đủ để cho con bạn đi học đại học).
– Họ cho con đi học đại học.
Giả định rằng bạn có 2 đứa con và chúng đều học đại học.
Chi phí học đại tăng mỗi năm nhanh hơn cả lạm phát. Nếu mà cho con đi học ở trường tư, thì bạn sẽ phải chi ra 250k$ mỗi năm cho học phí, sách vở và chi phí sinh hoạt.
Nếu dùng số tiền để đi đầu tư thì bạn có thể kiếm lợi nhuận 5% mỗi năm.
Khoảng 1,8 triệu $.
Nhân với 2 đứa con, là 3,6 triệu đô tiền tiết kiệm.
Thế còn học hành của bọn nó? Ai quan tâm chứ?
Rất nhiều công ty (kể cả Google) đã không còn quan tâm đến bằng cấp nữa. Họ tìm kiếm những kỹ năng.
Có hàng tá những trường học trực tuyến chất lượng (Coursera, Lynda, Khan Academy, Teachable, thậm chí cả sách của MIT cũng có ở trên mạng) nơi mà bạn có thể học kỹ năng dù không được cấp bằng.
Đại học không dạy bạn kỹ năng. Hãy học kỹ năng, sử dụng chúng, và sau 4 năm bạn chả có nợ nần gì (hoặc là bố mẹ bạn có thêm tiền) và bạn có thêm 4 năm kinh nghiệm làm việc và xây dựng kỹ năng thiết thực cho công việc.
– Họ tốn thời gian để tiết kiệm tiền.
Hãy tiết kiệm thời gian bất cứ lúc nào có thể. Thời gian đáng giá hơn tiền bạc. Đừng nấu ăn (trừ khi bạn thích nó) chỉ bởi vì muốn tiết kiệm vài đồng.
Nấu nướng sẽ tốn khoảng 2 đến 3 tiếng tính cả dọn dẹp.
Hãy gọi đồ ăn. Bạn phải tốn thêm ít tiền nhưng bạn có thêm thời gian nghỉ ngơi và thư giãn (trừ khi nấu ăn làm bạn thư giãn) và có thêm thời gian để học hỏi kỹ năng mà sẽ giúp ích trong tương lai.
Cải tiến 1% cho mỗi kỹ năng mỗi ngày cộng lại sẽ là 3800% mỗi năm.
Nếu bạn bắt đầu cạnh tranh sòng phẳng với đối thủ và cải tiến 1% mỗi ngày trong khi họ đang nấu ăn và dọn dẹp nhà cửa thì bạn sẽ tốt hơn họ 37 lần mỗi năm.
Đồng nghĩa với việc kiếm được nhiều tiền hơn. Nhiều khi là gấp 37 lần.
– Họ không muốn làm vượt quá những gì đã hứa hẹn và chỉ tiêu được giao.
100% số lần tôi viết “làm vượt quá lời đã hứa và chỉ tiêu được giao” thì sẽ có ai đó hỏi lại “có phải ý ông là “không làm lời đã hứa và chỉ tiêu được giao”.
Không.
Khi mà bạn không làm theo lời hứa, thì đó là bạn nói dối.
Bạn chả lừa được ai đâu. Và phần lớn là chả có ai làm quá chỉ tiêu nếu họ còn không đạt được nó.
Tại sao không làm vượt quá những gì đã hứa hẹn, tự thử thách bản thân sẽ tạo ra những thứ tốt hơn và thoát khỏi vùng an toàn, VÀ RỒI đem lại những thứ vượt trên cả kết hoạch ban đầu.
Ai sẽ cạnh tranh được với bạn? Nếu là một nhân viên, bạn sẽ được thăng chức.
Nếu là chủ doanh nghiệp, bạn sẽ được khách hàng trung thành.
Tôi nói ra điều này từ kinh nghiệm bản thân.
Ba công việc đầu tiên tôi làm không được như những gì đã nói. Trở thành một sự thất vọng trong cả 3 công việc.
Còn khi tôi bắt đầu làm vượt chỉ tiêu, tôi được thăng chức, có thêm lời mời làm việc, khởi nghiệp, xây dựng quan hệ.
Điều này không có nghĩa là tôi “chơi xấu”. Tôi chỉ làm những thứ không ai muốn làm. Tôi làm ngạc nhiên những người đặt kỳ vọng vào mình.
– Họ giao tiếp xã hội quá nhiều.
Bạn có một buổi diễn thử hoặc phỏng vấn vào hôm sau. Nhưng lại chót hứa là sẽ đi tiệc tùng với bạn bè.
Một người bạn đang gặp vấn đề trong mối quan hệ của mình.
Người khác thì đang muốn nói chuyện với bạn trong vòng 1 tiếng.
Và thế là bạn không thể chuẩn bị cho công việc, đọc sách, hoặc học thêm kỹ năng, hoặc chuẩn bị cho buổi diễn thử, hoặc là viết thêm một chương cho cuốn sách của mình.
Ngày mai, bạn tự nhủ.
Nhưng ngày mai lại có thêm buổi đi ăn. Rồi sau lại có thêm buổi tiệc.
– Họ nghĩ mình thông minh hơn thực tế.
Đây là cách mà tôi đánh mất tiền liên tục cho đến khi dừng nó lại.
Khi tôi kiếm được tiền bằng cách bán công ty lần đầu tiên, tôi tự nghĩ, “Mình là một thiên tài!”
Nhưng tôi không học thêm được kỹ năng (giữ tiền và kiếm thêm tiền là kỹ năng), nếu không tự cho rằng mình yếu kém từ đầu.
Bạn phải học hỏi để trở nên tốt hơn.
Cách duy nhất để trở nên tốt hơn là tìm đến những người thông minh hơn. Dù đó là thực hay ảo.
Hãy phạm những sai lầm nhỏ. Học hỏi từ chúng. Nghiên cứu chúng. Đọc nhiều sách vở. Chia nhỏ kỹ năng (đầu tư, bán hàng, thương thuyết, thực thi…)
Tôi mất tiền mỗi khi tự làm một mình vì cho rằng mình đủ thông minh. Tất nhiên là không thành công.
Và cuối cùng, họ làm việc cật lực và dành ra 2 tuần để đi nghỉ.
Hãy nghỉ ngơi mỗi ngày. Não bộ tiêu tốn 25% lượng calo của cơ thể bạn đấy.
Nếu “làm việc thông minh” thì não của bạn cần phải được nạp lại năng lượng mỗi ngày.
Hãy nạp lại năng lượng trong khoảng từ 1 đến 4 giờ chiều. Đôi lúc bạn không làm được. Nhưng hãy cố. Bạn không thể để dành thời gian nghỉ ngơi rồi tiêu nó trong vòng 2 tuần mỗi năm được.
Và các kỳ nghỉ cũng rất là mệt mỏi.
Đầu tiên, cát là một cách gọi khác của “bụi”. Như kiểu là đám bụi đi vào văn phòng quảng cáo và nói “Chúng tôi nên đặt tên mình như thế nào?” Sau đó văn phòng quảng cáo trả lời là “cát” và viết ra mấy bài thơ.
Thứ hai, đi nghỉ với trẻ con không phải là đi nghỉ. Đó là các bài tập cho việc giữ một người trưởng thành bé nhỏ, chưa đủ chuẩn còn sống.
Hãy nghỉ ngơi mỗi ngày.
Còn nếu bạn đi nghỉ bằng cách du lịch hãy đảm bảo bạn có thời gian để nghỉ ngơi, học hỏi, đọc sách.
Tôi không nói mình là chuyên gia trong việc nên làm và không nên làm gì để trở nên giàu có.
Tất cả những gì tôi biết là tôi đã từng gìau có, đã từng nghèo khổ, tôi đã kiếm lại được tiền, làm mất nó, rồi lại kiếm lại được nó.
Rất nhiều lần.
Hãy làm chính xác theo những điều trên, kể cả những kỹ năng về tiền bạc và những kỹ năng trước đó. Đồng thời hãy tránh mắc sai lần để bạn có thể tồn tại khi khó khăn và có nhiều cơ hội thu nạp thêm kỹ năng.
Và tôi cá rằng bạn sẽ trở nên giàu có.
Điều tuyệt vời nhất tôi từng làm là nói “không” với các sự kiện xã giao. Tôi tiết kiệm được nhiều thời gian bằng việc nói không với những thứ mà người khác cho rằng là tốt với tôi.
Bổ sung:
10 cuốn sách nên đọc:
The Evolution of Everything.
Mastery.
12 Rules for Life.
Tools for the Titans.
Man’s Search for Meaning.
Grit.
13 Things Mentally Strong People Don’t Do.
The Subtle Art of Not Giving a F.
Zero to One.
Choose Yourself!.
