Trả lời: Eliseo Nesci, từng học Lịch sử.
Đối với nước Anh, anh đáng giá ngang với một đội quân. Đối với quân Đức, anh là cơn ác mộng tồi tệ nhất. Đối với Ba Lan và Hy Lạp, anh là một người hùng sánh ngang với Achilles và Odysseus.
Jerzy Iwanow Szajnowicz.
Szajnowicz sinh năm 1911 tại Warsaw, Ba Lan, là con của một phụ nữ Ba Lan và một sỹ quan người Nga. Sau khi được sinh ra, bố mẹ anh đã chia tay, và mẹ anh, Leonarda Szajnowicz, sau đó đã cưới một thương nhân Hy Lạp. Họ chuyển đến sống ở Salonika, Hy Lạp do những ảnh hưởng của cách mạng Nga. Khi còn trẻ, Szajnowicz học tại trường Cơ Đốc giáo ở Bielany, Ba Lan và một trường trung học Pháp tại Salonika. Người thanh niên ấy giỏi cả về thể chất lẫn học thuật, anh đã được nhận bằng trong ngành nông nghiệp của đại học Louvain ở Bỉ. Do phải di chuyển nhiều từ khi còn nhỏ, nên anh có thể nói thành thạo tiếng Ba Lan, Hy Lạp, Pháp, Nga, Đức và Anh. Anh cũng là một vận động viên tài năng, một tay bơi lội đẳng cấp thế giới. Sau khi trở thành công dân Ba Lan, Szajnowicz dự định tham gia đội bóng polo nước tại đây.
Mặc dù dành nhiều thời gian ở Hy Lạp và Châu Âu, nhưng Szajnowicz là một người yêu đất nước Ba Lan nồng cháy, anh dành một tình cảm đặc biệt cho nơi đã sinh ra mình. Khi Đức tấn công Ba Lan năm 1939, đánh dấu sự khởi đầu của thế chiến 2, anh muốn giúp cho đất nước mình. Dù không kịp thời tham gia chiến đấu ở Ba Lan, nhưng anh đã tận dụng việc mình đang ở Hy Lạp để giúp các binh lính Ba Lan chạy trốn sang Palestine, nơi tập hợp cuả quân đội Ba Lan sau khi thất thủ.
Sau khi Đức tấn công Hy Lạp, Szajnowicz chạy trốn đến Haifa, nơi anh gia nhập lữ đoàn Carpathian của Ba Lan. Được đánh giá là có nhiều tiềm năng hơn việc chỉ là một anh lính quèn, nên Szajnowicz được chuyển sang bộ phận tình báo. Sau đó, anh được giới thiệu cho đơn vị đặc nhiệm Anh, nơi mà khả năng nói tiếng Hy Lạp của anh được coi là tài sản quý giá. Quân Anh lúc đó muốn một điệp viên có thể tạo ra một mạng lưới tình báo tại Hy Lạp, là nơi trung chuyển hàng hoá quan trọng của Đức và Ý. Szajnowicz tạo ra một mạng lưới, theo dõi đường vận chuyển của quân Trục, thu thập thông tin về quá trình hành quân của phe Trục, và gây ra thiệt hại nhiều nhất có thể cho quân Đức. Sau khi được huấn luyện làm điệp viên, Szajnowicz được điều đến Hy Lạp năm 1941 bằng tàu ngầm.
Tại đây, Szajnowicz đã tổ chức một mạng lưới gồm các nhà yêu nước Hy Lạp, và nhanh chóng thu thập thông tin về quân đội và các đoàn xe của Đức. Các thông tin này được chuyển đến cho quân Anh thông qua radio.
Ngày 18/12/1941, câu chuyện có thể đã kết thúc ở đây khi Jerzy bị một đồng đội người Hy Lạp phản bội và giúp Gestapo tóm được anh. Tuy nhiên, để giữ được anh không phải dễ, Szajnowicz đã trốn thoát được trên đường đến trại giam. Một trong những cộng sự của anh, Gabriela Milonopoulou, đã mô tả những kỹ năng của điệp viên Ba Lan này.
“Anh là một nhà yêu nước và một con người quả cảm. Anh được đào tạo tại Bỉ, nói thành thạo tiếng Hy Lạp và một vài ngôn ngữ khác. Đây là một con người có lòng can đảm gần như “không tưởng” và là một điệp viên hoàn hảo. Khi trốn khỏi nhà tù, anh đã tự tháo còng tay một cách điệu nghệ khi sử dụng Vaseline.”
Quân Đức treo thưởng 500,000 Drachma cho ai bắt được anh, nhưng điều này vẫn không thể ngăn cản Szajnowicz. Tất cả mới chỉ là khởi đầu.
Trong lần hành động quy mô lớn đầu tiên của mình, Szajnowicz đã đột nhập vào xưởng chế tạo thuỷ quân Skaramanga ở Athens. Trong 2 ngày 13 và 14/3/1942, anh đã bơi vào cảng và đặt bom vào tàu ngầm U-133 của Đức, khi nó đang chuẩn bị được hạ thuỷ. Khi vừa ra khỏi cảng, tàu ngầm Đức phát nổ, khiến 45 thuỷ thủ đoàn hy sinh.
Tháng 8, Szajnowicz lại bơi vào cảng lần nữa, và đặt một quả bom hẹn giờ vào tàu U-boat U-372 của Đức, khi nó đang được chuẩn bị để tham gia chiến dịch tình báo của phe trục ở Địa Trung Hải. Quả bom phát nổ khi tàu đang ở Haifa, khiến nó buộc phải trồi lên mặt nước, và bị tiêu diệt bởi không quân và tàu chiến Anh.
Szajnowicz tiếp tục vẫy vùng ở đại dương, đánh chìm tàu chở hàng San Isidore của Tây Ban Nha, là phương tiện được quân Đức dùng để tuồn lậu vũ khí cho điệp viên của mình ở Địa Trung Hải. Sau lần này, Szajnowicz chuyển đến đảo Paros, nơi anh đánh chìm vài tàu vận tải của Ý. Anh tiếp tục đột nhập vào sân bay của Elliniko của phe Trục, phá huỷ được nhiều máy bay và thùng chứa nguyên liệu. Cùng thời gian, anh phá huỷ thêm một đầu máy xe lửa và làm trật bánh một đoàn tàu vận chuyển các thiết bị tiếp tế cho quân đội.
Chiến công lớn nhất của anh là khi Szajnowicz cùng đồng đội đột nhập vào nhà máy Maltsiniotis, nơi sản xuất động cơ cho máy bay Đức. Đội của anh đã tiến hành tráo các bộ phận trong động cơ khiến chúng bị phân huỷ khi tiếp xúc với nguyên liệu. Chiến dịch này đã phá huỷ và vô hiệu 400 máy bay của phe Trục, tại thời điểm mà quân của Rommel ở chiến trường Bắc Phi đang cần không quân hỗ trợ trong trận El Alemain. Rất nhiều máy bay Đức đột nhiên dừng hoạt động khi đang ở trên không, khiến nhiều phi công Đức phải bỏ mạng.
Năm 1942, Szajnowicz đã suýt thay đổi được cục diện chiến tranh khi anh tiến hành ám sát nhà độc tài Ý Benito Mussolini nhưng bất thành, khi ông ta đến thăm Athens. Cải trang làm một sĩ quan Đức, Szajnowicz tự mình đặt bom khách sạn mà theo kế hoạch Mussolini sẽ ở. Mussolini thoát chết nhờ may mắn khi ông ta thay đổi kế hoạch và ngủ lại tại đại sứ quán Ý.
Cuối năm 1942, Szajnowicz bị bắt lần nữa, nhưng tiếp tục trốn thoát được nhờ cải trang thành sĩ quan Ý.
Tháng 11/1942, anh bị bắt thêm lần nữa bởi Gestapo, và được tuyên 3 án tử hình. Khi nhận hình phạt, Szajnowicz đã tuyên bố với kẻ thù…
“người Anh cử tôi đến, nhưng tôi là đại diện cho đất nước Ba Lan, và tôi sẽ không bao giờ ngừng chiến đấu chống lại các người.”
Trên đường ra pháp trường, Szajnowicz khống chế được một lính gác và đã suýt thoát được lần nữa. Nhưng anh bị thương do trúng đạn của một sĩ quan Đức và bị giải ra pháp trường. Trước khi bị xử tử, Szajnowicz hét lên, “Ba Lan muôn năm! Hy Lạp muôn năm!”
Và người hùng của chúng ta đã hy sinh như thế đó.
Để tôn vinh Szajnowicz, Ba Lan và Hy Lạp đã trao cho anh huân chương chiến công hạng cao nhất: The Polish Virturi Militari và Gold Greek Cross of Valor. Giống như hàng ngàn người Ba Lan đã anh dũng chiến đấu chống lại phát xít, thì câu chuyện của anh đã bị lãng quên. Và việc nó có được nhớ đến nữa hay không phụ thuộc vào chúng ta.
Ngày nay, Szajnowicz được chôn tại nơi anh sinh sống ở Salonika, Hy Lạp, trên mộ của anh được khắc dòng chữ, “Anh ấy đã hy sinh vì đất nước Ba Lan.”
