Cuối năm 1873, quân đội Pháp Đại úy Francis Garnier (sách giáo khoa chuyên dịch là Gác – ni – ê???) được giao cho nhiệm vụ mở rộng xâm lược Bắc Kỳ. Đen đủi là trong trận Cầu Giấy 21/12/1873, y bị liên quân Cờ Đen của Lưu Vĩnh Phúc và Hoàng Tá Viêm chém bay đầu!
Sau đó, để tạo bầu không khí thuận lợi cho triều đình ký với Pháp Hòa ước Giáp Tuất (1874), tổng đốc Hà Nội là Trần Đình Túc vâng lệnh triều đình tìm cách hoà hoãn với quân Pháp nên phải tổ chức lễ truy điệu. Nguyễn Khuyến bậc đại khoa được cử đứng ra viết văn tế. Ông liền viết bài Văn tế Ngạc Nhi (tên phiên âm Hán Việt của Garnier) với rất nhiều ý… vui vẻ tới mức các quan trên khi duyệt đều… cấm không cho đọc (Dẫn nguồn thivien.net):
Than ôi!
Một phút sa cơ, ra người thiên cổ.
Nhớ ông xưa:
Cái mắt ông xanh, cái da ông đỏ.
Cái tóc ông quăn, cái mũi ông lõ.
Đít ông cưỡi lừa, miệng ông huýt chó.
Ông đeo súng lục liên, ông đi giày có mỏ.
Ông ở bên Tây, ông sang bảo hộ.
Ông dẹp Cờ Đen, để yên con đỏ.
Nào ngờ:
Nó bắt được ông, nó chặt mất sỏ.
Cái đầu ông kia, cái mình ông đó.
Khốn khổ thân ông, đù mẹ cha nó.
Tôi:
Vâng lệnh quan trên, cúng ông một cỗ.
Này chuối một buồng, này rượu một hũ.
Này xôi một mâm, này trứng một rổ.
Ông có linh thiêng, mời ông xơi hộ.
Ăn uống no say, nằm cho yên chỗ.
Ới ông Ngạc Nhi ơi! Nói càng thêm khổ!
Tương truyền, bài Văn tế khi đó nhanh chóng nổi tiếng chẳng thua gì bài Văn Tế Nghĩa sĩ Cần Giuộc và Văn tế lục tỉnh sĩ dân trận vong của cụ Nguyễn Đình Chiểu.
