Người ái kỷ có xu hướng giao tiếp khác với những người khác. Từ của họ được sử dụng như công cụ hoặc vũ khí. Ngôn ngữ của họ ngụy trang ý định thực sự của họ.
Điều này có thể làm cho việc lắng nghe người ái kỷ trở nên khó khăn và ít đơn giản hơn so với khi giao tiếp với người khác. Do đó học cách nhìn thấy ý đồ và động cơ phía sau những thông điệp của người ái kỷ là rất quan trọng.
Sau đây là những ví dụ về những từ người ái kỷ thường sử dụng. Mỗi ví dụ có kèm theo diễn giải về động cơ, ý đồ và ý nghĩ sau mỗi cụm từ.
Những diễn giải này liệt kê những gì một người ái kỷ muốn nói để đạt mục đích của họ. Người ái kỷ có khi không nhận ra động cơ tiềm ẩn của chính họ nhưng chắc chắn họ không muốn người khác biết.
‘’Em lại quá nhạy cảm rồi’’ = Cảm xúc của em là một vấn đề đối với tôi. Tôi không biết phải làm gì với chúng. Tôi không quan tâm đến đồng cảm. Tôi thậm chí không biết đồng cảm là gì dù cho tôi có muốn. Nếu tôi làm em xấu hổ thì em đừng làm phiền tôi với những cảm xúc đó nữa.
‘’Em đang bực nhưng không phải lỗi của tôi’’ = Em đang làm cho tôi phải phòng thủ. Nếu tôi làm em bực thì là tại em bực chứ không phải tại tôi. Tôi không bao giờ xin lỗi, nhận lỗi, hoặc thừa nhận tôi sai. Cái đó là yếu đuối.
‘’Ngày hôm nay thế nào?’’ = Tôi chỉ hỏi như khúc dạo đầu để nói về tôi. Tôi dành một khoảng chú ý hạn chế để nghe về em. Lắng nghe người khác rất khó và tôi chỉ có thể giả vờ trong một lúc. Tôi thích nói hơn là nghe. Hơn nữa, tôi có một sự háo hức vô hạn để nói về bản thân mình.
‘’Em nói sai rồi’’ = Tôi không biết liệu những gì em nói có bất kỳ giá trị nào không. Tuy nhiên, nếu tôi có thể khiến em nghi ngờ chính mình, em dễ gây ảnh hưởng và kiểm soát hơn.
‘’Tôi chưa bao giờ chắc chắn hơn trong đời tôi’’ = Tôi tin bất cứ điều gì tôi nói vào lúc này là đúng. Tôi không nghĩ về việc tôi đã nói hoặc đã làm trước đây là đúng hay nhất quán miễn là nó giúp tôi đạt được những gì tôi muốn. Tôi càng có vẻ xác quyết thì em càng ít có cơ hội truy vấn. Bị truy vấn làm tôi thấy bị hạ thấp nên tôi sẽ tìm cách hạ thấp em.
‘’Đừng có phân tích tôi’’ = Những gì em nói về tôi làm tôi khó chịu. Sự suy niệm và sự không chắc chắn làm tôi kinh hoàng. Hãy nói những điều tuyệt vời về tôi không thì đừng nói gì cả.
‘’Tôi không nói như thế’’ = Có thể tôi đã nói như thế nhưng tôi không ưa cách em diễn tả. Hình ảnh của tôi là quan trọng nhất. Nếu tôi ném đá, em sẽ bối rối hoặc kiệt sức và bỏ cuộc. Thật tuyệt vời khi thuyết phục mọi người rằng tôi đúng bằng cách phát biểu với sự chắc chắn tuyệt đối.
‘’Tất nhiên tôi tôn trọng em’’ = Tôi hi vọng em tin vào điều này bởi vì em sẽ không thể nào biết tôi chẳng nghĩ về nhu cầu hoặc quyền của em mấy đâu. Tôi khao khát vô tận sự quan tâm và tôn trọng cho tôi. Bất cứ điều gì em làm cho tôi có lẽ sẽ không bao giờ là đủ nhưng tôi càng có thể khiến em cố gắng thì càng tốt.
“Tôi đã nghe điều này một triệu lần’’ = Lần này nữa tôi cũng không nghe đâu. Nếu em phàn nàn về tôi hoặc cố gắng để tôi thay đổi thì chúc may mắn. Tôi không hề biết hành động của tôi ảnh hưởng đến em như thế nào đâu.
‘’Em đòi hỏi nhiều quá’’ = Thực tế là việc em có nhu cầu đã gây khó chịu cho tôi. Em phải phục vụ cho nhu cầu của tôi chứ không phải ngược lại.
‘’Hãy đừng có ích kỷ như thế” = Em đang cố đánh cắp sự quan tâm của công chúng vào tôi. Đừng hòng!
‘’Em có thể tin tưởng tôi ” = Tin tôi là điều không khôn ngoan nhưng nếu tôi có thể khiến em tin để tôi có thể tiếp tục sử dụng em. Hơn nữa tôi cảm thấy rất sung sướng khi nói về bản thân mình.
‘’Con người tôi là vậy đó, ở hay đi là tùy em’’ = Tôi không thay đổi vì em. Thêm vào đó, nếu em bỏ tôi hoặc thách thức tôi quá nhiều, tôi sẽ thay em trong một nốt nhạc và không bao giờ quay lại. Đối với tôi thì ai cũng chỉ để dùng một lần rồi bỏ.
Nếu bạn tin vào nghĩa đen của những lời người ái kỷ nói thì cuối cùng bạn sẽ bối rối hoặc kiệt sức.
Sự thật là người ái kỷ nói một đàng làm một nẻo.
Những người ái kỷ rất sợ cảm giác bị sỉ nhục hoặc bị coi là khiếm khuyết, kém cỏi, yếu đuối hoặc là một kẻ thua cuộc. Những lời của họ phản ánh một trò chơi vỏ bọc vô tận cố gắng che giấu những bất an này.
Ví dụ để tránh cảm giác trống rỗng, người ái kỷ hành động lớn hơn cuộc sống. Để tránh tỏ ra khiếm khuyết họ phải hoàn hảo hoặc tốt nhất. Để tránh tỏ ra không biết gì họ phải chắc chắn. Để tránh cảm giác bất hợp lệ họ trách móc quá độ bằng cách làm người khác bị bất hợp lệ hoặc hạ thấp.
Giải mã ý nghĩa thực sự của những lời người ái kỷ nói có thể châm ngòi cho nỗi đau, sự tức giận, nhẹ nhõm, buồn bã, giải thoát và hơn thế nữa. Nhà nữ quyền Gloria Steinem đã nói ‘’Sự thật sẽ giải phóng bạn, nhưng trước tiên nó phải khiến bạn bực mình.’’
Mặc dù chúng ta có thể có lòng trắc ẩn đối với người ái kỷ và vết thương của họ, chúng ta không cho phép người ái kỷ làm tổn thương hoặc lợi dụng chúng ta.
Trong cuộc trò chuyện tiếp theo với một người ái kỷ thay vì tự hỏi “Ý của anh ấy là gì?’’ bạn có thể nhìn phía sau tấm màn và nhận ra “Anh ấy lại cần sự quan tâm.’’
Thay vì tự hỏi mình ‘’Sao cô ấy có thể nói như vậy chứ?” bạn có thể nhận ra ‘’Nữa, cô ta lại tự đưa mình lên bằng cách hạ bệ người khác.’’
Kiến thức là sức mạnh. Bạn càng hiểu về mặt tiền của người ái kỷ, hành vi của họ càng khó có thể làm bạn hoang mang.
Psychology Today – How to Decode Narcissist-Speak
