ZERO TRUST
Em nhắn, “Sau một số chuyện không hiểu sao người ta có thể làm được, em mất niềm tin vào con người.”
Và bao nhiêu người trong chúng ta đang mất dần hay mất hết niềm tin vào con người tại Việt Nam?
Nhưng tôi cũng nhận được email của một bạn trẻ Việt Nam vừa sang du học Úc như sau:
“Mà cái làm em đỡ cô đơn nhất là sự tử tế của con người chị ạ. Qua đây không quen biết ai, duyên làm sao cứ gặp ai mọi người cũng tận tình. Khi đó càng thấm thía hơn những bài học tử tế và chân thành của chị dạy, học hoài vẫn không hết. Trong nhà em thuê có chị Myanmar được học bổng chính phủ Úc sắp về lại nước công tác thấy em mới qua thì tặng lại bộ chén nồi để nấu ăn thêm cho tiết kiệm. Anh Philipine đang làm kĩ sư thì chỉ từng chút Resume nên sửa sao cho hiệu quả. Nhìn nét mặt các bạn ấy sốt sắng chỉ hướng dẫn sợ em làm sai – mà em cũng chỉ là một người chỉ tình cờ chung nhà mới gặp mặt mới thấy cuộc sống thôi chứ đâu thân thiết gì thật lạ quá chị ơi. Em lẩm bẩm lòng biết ơn này không thể trả được càng phải cố gắng sống tốt hơn và pay it forward cho những người khác.”
Vậy, niềm tin tồn tại hay không tồn tại? Phải chăng nó tồn tại phụ thuộc vào môi trường, vào cộng đồng, vào giá trị chung của một nhóm người?
Nếu cả một cộng đồng bị nuôi dạy, tẩy não để không tin nhau thì sao?
Trả lời em, “Xã hội này không có nền tảng. Con người lớn lên không hiểu những điều đạo đức cơ bản. Không phải là lỗi của họ. Họ là nạn nhân. Hiểu thế em sẽ biết cách lèo lái. Nên trong xã hội này, một là em play by their rules – xử theo luật chơi của họ, hai là em không thèm dính dáng mà đi tìm không gian riêng để phát triển bản thân mình.”
Đừng vì lỗi của một hệ thống mà mất hết niềm tin vào nhiều hệ thống khác, hay những hệ thống chả có hệ thống nào. Khi ta bị ai đó xé toạc niềm tin cũng là khi ta nên học và hiểu đúng về niềm tin. Và ta, bản thân ta liệu có nhiễm chàm, có cư xử một cách nào đó làm cho nhiều người khác cũng mất niềm tin như thế? Gần mực thì đen?
Tôi luôn ngỡ ngàng, & chưa bao giờ dừng ngỡ ngàng về cách xã hội này hành xử. Có những kẻ lưu manh nên biết cách thao túng lòng tin, nhưng cũng có người chẳng hiểu gì vì chưa bao giờ được mục kích những điều tốt đẹp hơn như thế. Họ chỉ là nạn nhân thôi. Giận làm gì. Nếu có thể, nên cho họ cơ hội được tìm thấy những môi trường nơi niềm tin tồn tại.
Ở đâu, rồi cũng có niềm tin và thiếu vắng niềm tin.
Nguyễn Phi Vân
