Nếu như “Thuật yêu đương” (1961) của cụ Nguyễn Duy Cần là nói về tình yêu nam nữ cho những người đang đau đớn hay mộng mơ về tình yêu. Thì “Nghệ thuật yêu” đem đến nhiều khái niệm cực kỳ thú vị cho người đọc với lời mở đầu rõ ràng:
“Bất cứ ai mong đợi sự chỉ dẫn dễ dãi về nghệ thuật yêu sẽ thất vọng khi đọc cuốn sách này.”
Đàn ông thì cày thành đạt, quyền lực, giàu có,…Phụ nữ thì trở nên hấp dẫn bằng ăn mặc, luyện tập… Và còn là cách cư xử dễ chịu, chuyện trò thú vị, khiêm tốn và thân thiện,….Đó là quan điểm của hầu hết chúng ta và cộng thêm cái gọi là “thị trường tính cách” đã làm nên những khái niệm để được yêu thương.
Nhưng có thực như vậy? Nếu thực vậy thì đây chỉ là cuốn sách dạy yêu đương xoàng xĩnh thay vì đã được dịch ra 34 thứ tiếng trong suốt 65 năm từ ngày xuất bản (1956).
“Họ xem bao nhiêu bộ phim về những chuyện tình hạnh phúc lẫn bất hạnh, họ nghe hàng trăm bài ca nhạt nhẽo về tình yêu – nhưng hiếm ai nghĩ cần phải học điều gì đó về tình yêu.”
LÝ THUYẾT TÌNH YÊU:
Đầu tiên tác giả diễn giải lý thuyết về tình yêu – dĩ nhiên không thể nào có một khái niệm thống nhất về tình yêu.
Chương 2 thì nói về sự khác biệt, tách biệt và bản chất không thể sống trong cô đơn của con người. Lo âu bị chia cách dẫn đến sự khao khát hòa hợp, kết nối của con người cá nhân. Nên dẫn đến tình yêu.
CHO VÀ NHẬN:
“tính chất chủ động của tình yêu trước hết là trao [giving], không phải là nhận [receiving]”.
Fromm đã diễn giải rất hay về việc trao đi – không chỉ riêng trong tình cảm nam nữ: “Người tích trữ [hoarder] sẽ có cảm giác lo âu vì lo lắng mất đi cái gì đó, họ là người nghèo, là người nghèo dần đi xét trên phương diện tâm lý.”
BỐN YẾU TỐ CẦN THIẾT TRONG TÌNH YÊU:
sự quan tâm, trách nhiệm, tôn trọng và sự hiểu biết.
Quan tâm: “Yêu là sự quan tâm có tính chủ động vì sự sống và sự phát triển của cái mà ta yêu.” Ví dụ: bạn yêu mèo mà không cho nó ăn, săn sóc cho nó về vệ sinh cá nhân… thì không thể tin được bạn đang có tình yêu cho mèo.
Trách nhiệm: được hiểu là hành động hoàn toàn tự nguyện muốn làm chứ không phải là nghĩa vụ. Trách nhiệm khi yêu là đáp ứng tự nguyện tinh thần của đối phương.
Tôn trọng: “Tôi muốn người mình yêu phát triển và bộc lộ bởi vì lợi ích và theo cách riêng của người ấy, chứ không nhằm mục đích phục vụ tôi.” ví dụ: Bạn yêu một họa sĩ vì anh ta vẽ đẹp chứ không phải vì tranh anh ta bán chạy.
Muốn tôn trọng thì phải hiểu biết về người đó, quan tâm, trách nhiệm sẽ là mù quáng nếu ta không hiểu người đó. (Họ không thích ăn mà suốt ngày bạn nấu món cá với lòng chân thành thì nó hơi công cốc.) Ngược lại hiểu mà không quan tâm thì là vô nghĩa. Và đừng bao giờ mong muốn hiểu hết về người mình yêu – đó là vọng tưởng. Nếu đi theo hướng tâm lý học thì chỉ có thông qua việc tìm hiểu chính mình thì sẽ hiểu được người khác.
ĐỐI TƯỢNG TÌNH YÊU:
Đồng loại, mẫu tử, nhục cảm, chính mình, Thượng Đế.
Trong phần Tự yêu mình [self – love] là phần khá quan trọng về việc cắt nghĩa giữa tình yêu chính mình và tình yêu ích kỷ. Qua hai trích sau, mong sẽ giúp mọi người nắm bắt được: “một thái độ tự yêu mình chắc chắn được thấy ở bất cứ ai có khả năng yêu kẻ khác.” Và “người ích kỷ không thể yêu người khác nhưng họ cũng không thể yêu chính mình.”
Tôi xin bỏ qua phần 3 của cuốn sách – khái quát được phần này sẽ khiến bài này rất dài và tôi cam đoan rằng phần 3 này sẽ làm bạn buồn về những ảo tưởng của bạn bấy lâu về tình yêu. Bạn sẽ thấy bị tấn công về mặt tâm lý ngay vì : “Không ai bị ghét nhiều hơn người nói sự thật.” – Plato.
THỰC HÀNH:
Gồm bốn yếu tố:
Kỷ luật: “Khi không làm việc, con người chỉ muốn lười nhác, ườn người ra, hoặc dùng từ dễ nghe hơn là ‘thư giãn.”
Tập trung: “Thiếu sự tập trung thể hiện rất rõ trong việc chúng ta khó có thể ở một mình.” Cụ thể hóa là ngồi một mình mà không làm và suy nghĩ tính toán bất cứ cái gì, trừ tưởng tượng ra một khung cảnh trắng xóa hay tấm bảng trắng. Có sự tập trung thì việc lắng nghe người mình yêu cũng trở nên dễ dàng hơn.
Kiên nhẫn và hết lòng quan tâm người mình yêu thì tôi không cần khái niệm hóa thì các bạn cũng đã hiểu nó là như thế nào.
KẾT:
“Yêu tức là hiến dâng bản thân mà không cần bảo đảm, trao hết bản thân với tình yêu của mình sẽ sinh ra tình yêu ở người mình yêu. Yêu là một hành động của đức tin, người nào ít đức tin thì cũng ít tình yêu. Người ta có thể nói thêm điều gì về thực hành đức tin?”
