9 năm thảm họa ở Fukushima 11/3/2011-11/3/2020: Tinh thần Võ Sĩ Đạo của người dân Nhật Bản

Ngày 11/3/2011, cách đây 9 năm, một trận động đất cực mạnh gây ra sóng thần đã quét qua Nhật Bản. Nhưng đó chỉ là sự bắt đầu của một bi kịch lớn: thảm họa hạt nhân Fukushima.

Trận động đất kèm theo sóng thần mạnh 9 độ xảy ra vào khoảng 14 giờ 46 phút (giờ địa phương) ngày 11/3/2011 và kéo dài trong nhiều phút. Trận động đất kèm theo sóng thần này đã tàn phá nặng nề 3 tỉnh Đông Bắc Nhật Bản là Iwate, Fukushima và Miyagi, khiến hơn 18.500 người thiệt mạng và mất tích, cùng nhiều nhà cửa bị hư hại. Hai ngành kinh tế quan trọng của khu vực này là thủy sản và du lịch bị ảnh hưởng nghiêm trọng, thiệt hại kinh tế ước tính lên tới 300 tỷ USD.

Nghiêm trọng hơn là trận động đất, sóng thần này còn gây ra sự cố nóng chảy lõi hạt nhân lò phản ứng số 1, 2 và 3 của nhà máy điện hạt nhân Fukushima I, làm 1 triệu tấn nước nhiễm phóng xạ, lượng tia phóng xạ phát ra hơn 50 km, khiến 470.000 người dân trở thành vô gia cư và hàng loạt những hệ lụy khác. Đây được coi là sự cố hạt nhân lớn nhất của thế giới kể từ sau khi một lò phản ứng phát nổ tại nhà máy điện Chernobyl ở Ukraine năm 1986.

Với những mất mát đó, thảm họa năm 2011 đã đi vào ký ức người dân Nhật Bản như một trong những thiên tai ám ảnh nhất trong vòng hơn 140 năm trở lại đây, đẩy đất nước Mặt trời mọc vào cuộc khủng khoảng tội tệ nhất kể từ sau Chiến tranh thế giới thứ II.

9 năm sau thảm họa kép động đất và sóng thần, chính phủ và người dân Nhật Bản vẫn đang nỗ lực tái thiết và xây dựng lại từ những đống hoang tàn đổ nát.

Sau thảm họa, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã phân bổ ngân sách 25.000 tỷ Yen (tương đương 250 tỷ USD) cho kế hoạch tái thiết 5 năm ở các vùng trung tâm thảm họa. Để hỗ trợ quá trình hồi phục của các doanh nghiệp nhỏ ở các vùng bị sóng thần, Chính phủ Nhật Bản đã thực hiện chương trình hỗ trợ các doanh nghiệp liên kết thành từng liên doanh. Theo chương trình hỗ trợ này, 4 công ty đóng tàu tại Kesenuma ở tỉnh Miyaghi đã lập công ty mới với tên gọi Mirai Ships INC vào tháng 5-2015. Mirai Ships INC đã chi tổng cộng 10,5 tỷ Yen để mở xưởng đóng tàu mới. 4 công ty chế biến thủy sản lớn hàng đầu tại Otsuchi thuộc tỉnh Iwate là Hara Sengyoten, Urata Shoten, Nakashoku và Shozushima Fishery cũng đã xây dựng lại cơ nghiệp.

Với quan điểm “Otsuchi không thể thiếu ngành thủy sản”, 4 doanh nghiệp này đã liên kết với nhau kêu gọi cả nước hỗ trợ phục hồi ngành kinh tế quan trọng của địa phương. Liên doanh mang tên “Tachiagare-Domannaka” đã ra đời vào tháng 8-2011…

Trong suốt 9 năm kể từ sau thảm họa động đất, sóng thần kinh hoàng, cứ vào dịp ngày 11/3 hàng năm, chính phủ và người dân Nhật Bản đều tổ chức các hoạt động kỷ niệm để tưởng nhớ những nạn nhân xấu số của thảm họa. Tuy nhiên năm nay, trong bối cảnh dịch viêm đường hô hấp cấp COVID-19 đang diễn biến phức tạp, chính phủ Nhật Bản ngày 6/3/2020 đã quyết định hủy lễ tưởng niệm thường niên ngày xảy ra thảm họa động đất, sóng thần nhằm ngăn chặn dịch bệnh COVID-19 lây lan. Thay vào đó, chính phủ và người dân Nhật Bản đã dành 1 phút mặc niệm vào lúc 14 giờ 46 phút chiều ngày 11-3 tới để tưởng nhớ các nạn nhân xấu số của thảm họa cách đây 9 năm.

Dù trải qua những biến động rúng động cả lịch sử. Từ vụ thả bom xuống Hiroshima và Nagasaki, thảm họt hạt nhân Fukushima cho tới đại dịch Covid-19 lần này, người Nhật vẫn không hề nao núng trước khó khăn, phải chăng đó chỉ là điều ngẫu nhiên ? Mình thì không nghĩ vậy, hệ thống tư tưởng đạo đức Võ Sĩ Đạo đã góp phần tạo nên một dận tộc bất khuất như ngày hôm nay. Đúng như Inazo Nitobe đã dự báo ở phần cuối tác phẩm Võ Sĩ Đạo rằng Võ Sĩ Đạo sẽ không bao giờ mất đi mà luôn tồn tại trong mỗi con người Nhật Bản.Võ Sĩ Đạo – một tác phẩm có thể liệt vào hàng những cuốn sách kinh n đã cho chúng ta được hiểu hơn về văn hóa của đất nước Mặt trời mọc này. Đọc cuốn sách này để ta biết về một nét văn hóa đã mất đi trên danh nghĩa của Nhật Bản còn giá trị văn hóa của nó thì vẫn còn mãi. Võ Sĩ Đạo còn giúp ta hiểu thêm về những quy tắc mà Võ sĩ ngày xưa phải tuân theo hay nguồn gốc của Võ Sĩ Đạo và vô số những thứ mà bạn có thể chưa biết về võ sĩ đạo. Cho tới nay, tinh thần Võ sĩ đạo đã trải qua lịch sử hơn nghìn năm. Tác giả sách đã nắm bắt chính xác tinh hoa của Võ sĩ đạo tồn tại trên người hàng triệu đồng bào ông.