PGS.TS Đỗ Duy Cường – Giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai cho biết: “Hiện nay tình hình dịch sốt xuất huyết đang diễn biến khá phức tạp, số lượng bệnh nhân mắc sốt xuất huyết đang nằm điều trị tại Trung tâm chiếm 1/3 tổng số lượng bệnh nhân.
Mỗi ngày, chúng tôi tiếp nhận 30-50 ca sốt xuất huyết đến khám trong đó có 15-20 ca sốt xuất huyết nặng có dấu hiệu cảnh báo cần phải nhập viện.
Tính đến nay đã ghi nhận 6 trường hợp tử vong, đa số là do đến muộn với bệnh cảnh sốc giảm thể tích, rối loạn đông máu và suy đa phủ tạng.
Bác sĩ thăm khám cho bệnh nhân sốt xuất huyết tại Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai. Ảnh Thành Dương
Ngoài ra có một số bệnh nhân phải nhập viện do có cơ địa đặc biệt như phụ nữ có thai, đang mắc các bệnh nền như bệnh tim, phổi, ung thư, chạy thận nhân tạo… Đây là những đối tượng bệnh nhân cần phải đặc biệt theo dõi”.sốt xuất huyết năm nay đến khá sớm và đang vào đỉnh dịch”.
Theo PGS Cường, dự kiến tháng 10, 11 sắp tới lượng bệnh nhân mắc sốt xuất huyết còn tăng lên nhiều hơn nữa do lượng mưa nhiều, thời tiết vẫn còn nắng nóng.
PGS Cường nhận định, đã hai năm liên tiếp chúng ta xảy ra một mùa dịch lớn ở phía Bắc cũng như Hà Nội. Do đó, chúng ta cần phải chuẩn bị nhiều phương án điều trị, dự phòng để ứng phó trong trường hợp dịch lan rộng.
Giai đoạn nguy hiểm của bệnh sốt xuất huyết
Theo PGS. Cường, sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus mang Dengue có trong muỗi vằn lây truyền từ người này sang người khác qua vết cắn của muỗi. Có 4 type huyết thanh là D1, 2, 3 và 4. Thời gian ủ bệnh từ 4 đến 5 ngày.
Diễn biến lâm sàng trải qua 3 giai đoạn: Từ ngày thứ 1 đến ngày 3 là giai đoạn sốt, ngày thứ 4 đến ngày thứ 7 là giai đoạn nguy hiểm, từ ngày thứ 7 đến ngày thứ 10 là giai đoạn hồi phục. Có 2 cơ chế bệnh sinh có thể dẫn đến nguy hiểm:
Thứ nhất, virus khi tấn công vào cơ thể sẽ ức chế tủy xương gây hạ tiểu cầu, từ đó sẽ dẫn đến xuất huyết. Thứ hai, virus làm tổn thương thành mao mạch, gây tăng tính thấm làm thoát huyết tương ra khỏi lòng mạch, hậu quả cô đặc máu, từ đó bệnh nhân có thể sốc do giảm thể tích tuần hoàn.
Hạ tiểu cầu sau một thời gian thì tiểu cầu sẽ lên, nhưng điều trị sốc giảm thể tích do cô đặc máu rất khó chữa, đây là nguyên nhân chính dẫn đến tử vong.
Tổn thương ở bệnh nhân sốt xuất huyết. Ảnh Thành Dương
Lưu ý khi điều trị sốt xuất huyết tại nhà
PGS Cường cho biết, các trường hợp nhẹ hoặc sốt xuất huyết trong những ngày đầu có thể điều trị và theo dõi tại nhà. Cần uống đủ nước, dùng thuốc hạ sốt – giảm đau paracetamol, nghỉ ngơi, xét nghiệm công thức máu hàng ngày.
“Lưu ý không tự ý truyền dịch và không dùng kháng sinh hay thuốc corticoid. Cần đặc biệt chú ý từ ngày thứ 4 – 5 trở đi sẽ có hiện tượng máu cô đặc nếu không bù đủ dịch.
Xét nghiệm công thức máu nếu thấy chỉ số Hematocrite tăng trên 20% so với ban đầu tức là máu bị cô đặc, phải hết sức lưu ý trong vấn đề truyền dịch.
Trong trường hợp truyền dịch mà không có hiệu quả thì phải dùng dung dịch cao phân tử để kéo nước vào trong lòng mạch.
Các trường hợp sốt xuất huyết nặng có dấu hiệu cảnh báo: đau bụng vùng gan, tiểu ít, chảy máu cam, máu lợi, nôn hoặc đi ngoài ra máu, rong kinh, rong huyết ở nữ giới, xét nghiệm công thức máu tiểu cầu giảm nhanh hoặc hematocrit tăng nhanh”, PGS Cường chỉ rõ.
Theo PGS Cường, nhiều người chủ quan cứ nghĩ sốt xuất huyết là bình thường, cứ sốt vài ngày sẽ khỏi nên ở nhà, chỉ khi nào thấy xuất huyết mới đi viện. Thực tế là nhiều trường hợp sốt nhưng chưa có biểu hiện xuất huyết nhưng có bị cô đặc máu dẫn đến sốc, lúc này điều trị rất khó khăn, thậm chí tử vong.
Do đó, khi có biểu hiện sốt, cần đến các cơ sở y tế để xét nghiệm máu chẩn đoán xác định và theo dõi điều trị bởi bác sĩ chuyên khoa, không tự ý điều trị tại nhà.
Nhiều người chủ quan cứ nghĩ sốt xuất huyết là bình thường, cứ sốt vài ngày sẽ khỏi nên ở nhà, chỉ khi nào thấy xuất huyết mới đi viện khiến bản thân rơi vào tình trạng nguy hiểm (Điều trị bệnh nhân sốt xuất huyết nặng tại Bệnh viện Bạch Mai. Ảnh Thành Dương)
Hiện nay Bộ Y tế vừa ban hành quyết định 2670/QĐ-BYT “Hướng dẫn chẩn đoán điều trị sốt xuất huyết Dengue”, các nhân viên y tế không chỉ chuyên ngành truyền nhiễm, mà các chuyên khoa khác như nội, hồi sức cấp cứu, nhi khoa,… đều phải cập nhật theo đúng hướng dẫn mới này.
Các cơ sở y tế cần chuẩn bị sẵn, đầy đủ cơ sở vật chất, thuốc men, dịch truyền cũng như các chế phẩm máu,.. để có thể sẵn sàng tiếp nhận và điều trị các bệnh nhân nặng, hạn chế thấp nhất tỷ lệ tử vong.
Bộ Y tế cho biết, theo thống kê, tuần 38/2023 cả nước ghi nhận 5.758 trường hợp mắc sốt xuất huyết. So với tuần trước số mắc giảm 4,3%. Trong đó, số nhập viện so với tuần trước giảm 5,6%.
Tích lũy từ đầu năm đến nay cả nước ghi nhận 93.814 trường hợp mắc, 26 trường hợp tử vong. So với cùng kỳ năm 2022 (228.490/117) số mắc giảm 58,9%, tử vong giảm 91 trường hợp.
Theo đại diện Bộ Y tế, dịch sốt xuất huyết đang có xu thế “dịch chuyển” từ Nam ra Bắc khi số ca mắc ở Hà Nội và nhiều tỉnh miền Bắc tăng vọt.