NHÌN NGƯỜI NHƯ ĐẾM CỪU – 7 THUẬT QUẢN LÍ KINH ĐIỂN

(Bài tuy hơi dài, nhưng chắc chắn không uổng khi đọc đến dòng cuối cùng ạ ^^)

Tôi tình cờ lượm cuốn Nhìn người như đếm cừu- 7 thuật quản lí kinh điển này trong cuộc họp CBFA ở San Antonio. Lần đầu nhìn thấy cuốn sách, tôi nghĩ: “Lại thêm 1 cuốn sách nặng tính chuyên môn, cũ kĩ về thuật lãnh đạo. Sau đó tôi nhận ra nhận định ban đầu của mình thật sai lầm. Cuốn sách mang tới cái nhìn hoàn toàn mới về thuật lãnh đạo thông qua một câu chuyện ngụ ngôn. Bất cứ người đọc nào cũng sẽ nhìn thấy một vài điểm giống nhau về những nguyên tắc kinh điển trong việc quản lý nhân sự, nhưng cách thức truyền đạt của tác giả đặc biệt đến mức nó thổi một luồng gió mới cho thuật lãnh đạo và thuật quản lý. Cuốn sách này tác động đến cá nhân tôi hơn bất cứ cuốn sách kinh điển nào cùng chủ đề.

Tác giả kể về một buổi phỏng vấn mà người chủ trì là một trong hai tác giả của cuốn sách – William Pentak. Người được phỏng vấn là: Theodore McBride – CEO công ty General Technologies. Cùng trải qua buổi phỏng vấn với tác giả, người đọc sẽ khám phá ra cuốn sách không hề giống với những cuốn sách trước đây và những hiểu biết sâu sắc được chỉ ra theo cách vô cùng đặc biệt.
Khi bắt đầu đọc, tôi nhận ra cuốn sách là những hiểu biết sâu sắc được tích lũy qua những trải nghiệm của một nhà lãnh đạo thành công. Những kinh nghiệm này không tích lũy ở nơi làm việc thông thường mà từ một người chăn cừu ở vùng đồng quê Texas. Cho những ai chưa biết về địa điểm này, đó là vùng đồng quê nằm ở quanh hai thành phố Austin và San Antonio. Câu chuyện được kể bởi Theodore McBride – người đứng đầu General Technologies khi ông vẫn còn là một sinh viên học MBA tại Đại học Texas ở Austin. Ông giải thích những điều kiện, hoàn cảnh xung quanh khi ông có được công việc quản lý tài chính đầu tiên năm 1957. Sau khi đạt được vị trí này, ông đến thăm một trong những giáo sư cũ của mình, Tiến sĩ Jack Neumann, để xin lời khuyên làm thế nào để quản lý một phòng tài chính. Các tác giả làm sáng tỏ vấn đề ngay từ đầu, Ted McBride là một sinh viên MBA xuất sắc trong lĩnh vực tài chính nhưng anh không có khái niệm nào về quản lý nhân viên. Đó là khởi nguồn của câu chuyện. Tiến sĩ Neumann – vị Giáo sư mà Ted hâm mộ nhất – đã chỉ dạy cho ông “nuôi cừu” đúng cách. Thông qua câu chuyện ngụ ngôn, người đọc học được những bí kíp để quản lý con người. Nếu bạn giống tôi, bạn sẽ không thể đặt cuốn sách xuống một khi đã bắt đầu.

Cuốn sách sẽ đưa bạn từ bất ngờ này đến thú vị khác. Nó minh họa sức mạnh của sự cố vấn trong việc định hình cuộc sống. Chàng trai trẻ McBride nhận lời mời học cách quản lý nhân sự từ một giáo sư cũ, và anh ta không biết sẽ tham gia vào điều gì.
Liệu Chúa có giảng dạy như vậy không? Câu trả lời là: Có. Chúa sẽ đưa những tông đồ tới những con đường, những địa điểm chưa ai biết. Điều này mang tới cho họ cảm giác hồi hộp, ngạc nhiên, thậm chí là lo lắng. Những trải nghiệm này cũng tương tự như những gì nhà điều hành tương lai – McBride có với giáo sư của ông và có thể nó cũng tương tự với một vài, hay rất nhiều sinh viên của chúng ta.

Mỗi bí kíp sẽ được đặt trong một chương riêng biệt. Cuối mỗi chương, những hiểu biết sâu sắc nhất sẽ được tổng kết lại. Cuối cuốn sách, tất cả 7 bí kíp sẽ được tóm tắt với những chú ý ngắn gọn cho mỗi bí kíp. Sẽ là một ý tưởng không tồi nếu bạn lưu lại và treo những bí kíp này ở phòng làm việc.
Dưới đây tôi nêu vắn tắt 3 bí kíp đầu tiên trong cuốn sách:

👁Bí kíp số 1: “Hiểu rõ tình trạng của đàn cừu.”

Một trong những điều đầu tiên chúng ta học được là từ phản ứng của chàng trai trẻ McBride khi có một chuyến đi bất ngờ tới trang trại cừu bẩn thỉu và hôi hám. Một số người có thể nói rằng hình ảnh ẩn dụ con cừu không còn phù hợp với thời đại ngày nay, nhưng trong trường hợp này, hình ảnh ẩn dụ con cừu hướng sự chú ý đến những hiểu biết mới, thú vị về sự quản lý và lãnh đạo. Chàng trai trẻ không ngờ được học thuật lãnh đạo và quản lý ở một trại cừu. Anh đến lớp học mang theo những kì vọng về việc quản lí nhân viên, thay vì những chú cừu. Anh học sinh rất sốc trước cách dạy vô cùng đặc biệt của Tiến sĩ Neumann. Ví dụ, chúng ta có một chàng trai trẻ McBride thiếu kiên nhẫn và tự hỏi khi nào được học quản lý nhân viên. Tiến sĩ Neumann – người hướng dẫn anh trả lời: “Chúng ta đã học rồi đó, những nhân viên là bầy cừu hôi hám.” Nói cách khác, việc dạy và học thực tế diễn ra ở trang trại là hoàn toàn đối lập với nhận thức ban đầu của chàng trai.

Điều này nhắc tôi nhớ về một bài tập tôi sử dụng trong khóa học các nguyên tắc quản lý, dùng để minh họa sự ảnh hưởng của khuôn mẫu nhận thức đến quá trình lựa chọn nhân sự. Các bảng mô tả cá nhân ứng viên được đưa ra và nhóm sinh viên được hướng dẫn để kết hợp mỗi bảng mô tả với công việc họ nghĩ là phù hợp với từng ứng viên. Tất nhiên, gần như không một sự kết hợp nào là chính xác, điều này minh chứng cho quan điểm: nhận định ban đầu thường không chính xác. Chương đầu tiên của cuốn sách “Nhìn người như đếm cừu” nhấn mạnh sự khó khăn gây ra bởi những kì vọng sai lầm. Chương này được dùng để làm rõ thêm tầm quan trọng của việc học cách lựa chọn nhân sự một cách công bằng, không thiên vị. Mối liên hệ với lý thuyết kì vọng là rõ ràng. Những nhân viên có thể có kì vọng hoàn toàn sai lầm. Kì vọng của sinh viên cũng có thể lầm lạc. Một người quản lí đếm cừu hoặc giáo viên sẽ thường xuyên trao đổi những kì vọng để cấp dưới hiểu rõ được những kì vọng của cấp trên.
Một khi mọi thứ đã vào quỹ đạo, một điểm rất quan trọng được tác giả đưa ra:
“Một nhà quản lý không thể quản lý thứ anh ta không biết”. Tiến sĩ Neumann chỉ ra rằng chúng ta trước hết cần tìm hiểu nhu cầu đặc biệt của từng cấp dưới (cụ thể là nhu cầu từng sinh viên), từ đó mới có thể dẫn dắt từng cá nhân một. Chỉ khi chúng ta biết được nhu cầu từng sinh viên thì sinh viên này mới hứng thú tiếp thu và muốn được biết nhiều hơn. Nói cách khác, hãy phát triển sự tò mò nhu cầu thực sự của sinh viên. Mối quan hệ cố vấn giữa hai người sẽ đặt nền tảng cho việc học tập được tốt hơn. Nhưng trước hết, những nhận thức sai lầm phải được loại bỏ.

Bài viết về thuật quản lý thường không chú trọng vào thành thực thực chăm sóc yếu tố con người. Trong phần này cũng giải thích cách các nhà quản lý có thể truyền động lực cho cấp dưới của họ – những người muốn theo chân, bằng cách chỉ cho từng người trong số họ được quan tâm đến nhường nào.

👁Bí kíp số 2: Hiểu đặc điểm của từng “con cừu”

đáng ra nên là chương đầu tiên của cuốn sách vì chương này tập trung vào khái niệm tuyển dụng, tuyển chọn và bố trí nhân sự. Trong chương này, Tiến sĩ thông thái Neumann – người hướng dẫn đáng kính của chàng trai trẻ McBride, mô tả mô hình quản lý nguồn nhân lực của cá nhân ông. Mô hình này được tóm gọn trong từ SHAPE: (1) strengths (sức mạnh), (2) trái tim (heart), (3) thái độ (attitude), (4) nhân cách (personality) và (5) kinh nghiệm (experiences). (Chữ cái tóm gọn làm bài học trở nên đơn giản để truyền đạt cũng như gợi nhớ.) Để minh họa cách mô hình ông ta hoạt động, giáo sư đưa mô hình của mình áp dụng vào buổi đấu giá cừu. Ở đó, anh ta học cách làm sao để chọn được chú cừu tốt nhất. Nếu như chú cừu này có một thái độ không tốt, hoặc không thể huấn luyện được, nó sẽ được bán lại tại buổi đấu giá để bảo vệ phần còn lại của đàn.
Khi tôi sử dụng cuốn sách này trong giảng dạy, tôi giảng đi giảng lại bằng cách so sánh và tương phản cách mà người chăn cừu sử dụng để quản lý, dẫn dắt đàn cừu bằng sự tử tế. Phương pháp này gây ngạc nhiên cho một vài sinh viên, nhưng thu hút sự chú ý và yêu thích của toàn bộ sinh viên. Tôi tin phương pháp này sẽ giúp loại bỏ tấm sơn bên ngoài sự thật để các sinh viên có được sự hiểu biết sâu sắc hơn về thuật lãnh đạo và quản lý con người. Thực sự thuật này chỉ đơn giản chú tâm vào: Con người. Ngoài ra, phương pháp này giúp công việc giảng dạy trở nên thú vị, thách thức và hiệu quả hơn.

👁Bí kíp số 3 : Đồng cảm và chia sẻ với cấp dưới

Bí kíp này tập trung khám phá sự đồng cảm, cảm thông của cấp dưới với lãnh đạo của họ. Ví dụ, các tác giả đưa ra một trích dẫn đáng chú ý từ Tiến sĩ Neumann:
“Nhà lãnh đạo tuyệt vời truyền được ý nghĩa và niềm vui của công việc tới những người đi theo mình bằng cách chỉ cho mỗi nhân viên thấy họ là ai và họ đại diện cho điều gì. Từ đó, những nhân viên này tự tạo dấu ấn cá nhân của chính mình.”
Điều đáng chú ý này được chỉ dạy thông qua hình ảnh McBride được chỉ dẫn đặt một thẻ định danh vào tai những con cừu mới nhập đàn. Sau đôi chút ngập ngừng, vờ như không biết việc gắn tên vào tai của cừu cái khiến chúng đau đớn, anh cuối cùng có thể gắn được tên lên tai chú cừu. Hình ảnh này còn truyền tải thêm một điều: cừu cái có thể tiếp tục tin tưởng người chăn cừu ngay cả khi anh ta đã gây đau đớn cho nó. Nỗi đau là cần thiết để con cừu cái được nhận diện như một thành viên của bầy cừu. Nhà lãnh đạo tài ba truyền được sự yêu thích công việc cho cấp dưới dù rằng họ đôi khi phải mang tới sự đau đớn cho những nhân viên này. Chắc chắn rằng Chúa không hứa hẹn một chuyến đi không có đau đớn. Kinh Thánh có rất nhiều câu chuyện nói về những người theo đạo khổ hạnh. Thực tế, nỗi đau trong cuộc sống của Ngài thường là điều tốt, nó giúp Ngài đến gần hơn với đấng tối cao, chính là bản thân Ngài.

Với mỗi bí kíp, tác giả sẽ đưa người đọc qua từng vấn đề và xử lí nó một cách nhanh gọn và đầy nhiệt huyết.
Bạn cũng sẽ được chứng kiến một chia sẻ rất sâu sắc sau rất nhiều bí kíp ông đã đưa ra, đấy là: “Điều làm nên một người chăn cừu không phải những con cừu hay chiếc roi mà là trái tim của người đó. Điều phân biệt một lãnh đạo xuất chúng với một lãnh đạo bình thường là người đó có một trái tim dành cho nhân viên của mình.”

Chắc chắn rằng, người quản lý có tâm không phải là một chủ đề hot, nhưng tấm lòng người quản lý vẫn là vấn đề vô cùng quan trọng. Tiến sĩ Neumann tổng kết lại bằng màn bày tỏ tình cảm của ông với đàn cừu của mình. Ông gọi những con cừu đến gần. Tất cả chúng đều nhanh chóng đáp lại. Sau đó, McBride cũng gọi những chú cừu này đến bên mình, nhưng không có con nào đáp lại. Bởi một nhà lãnh đạo thực sự yêu những con cừu của anh ấy và đàn cừu trung thành với anh ta, nhưng vun đắp tình yêu và niềm tin cần nhiều thời gian. Thiếu một trái tim nồng nhiệt, những con cừu sẽ không đi theo bạn. Đây là vấn đề thách thức cho những người giảng dạy về kinh doanh cũng như những ai muốn trở thành nhà lãnh đạo.

Lãnh đạo thực sự hiệu quả đòi hỏi tình yêu đích thực và sự hi sinh cá nhân vì lợi ích của nhân viên. Không điều gì có thể thay thế. Lời khuyên này Chúa – người lãnh đạo vĩ đại nhất, đã mang theo bên mình và vẫn tiếp tục dành cho những ai muốn trở thành nhà lãnh đạo kiệt xuất

– Trích lược theo bài viết của tác giả W. Calvin Fields